Κάστρο του Γκράφενεκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Κάστρο Γκράφενεκ)
Γκράφενεκ
Χάρτης
Είδοςστρατιωτικό μουσείο, σατώ και euthanasia centre in Nazi Germany
Γεωγραφικές συντεταγμένες48°23′33″N 9°25′45″E
Διοικητική υπαγωγήGomadingen[1]
ΧώραΓερμανία[2] και Ναζιστική Γερμανία[3]
ΧρήσηNazi executions of ill people[4][5]
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)
Το κάστρο Γκράφενεκ

Το Κάστρο Γκράφενεκ (Schloss Grafeneck) είναι μεσαιωνικό κάστρο στη πόλη Γκράφενεκ στο κρατίδιο Βάδη-Βυρτεμβέργη στη Γερμανία. Κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής διακυβέρνησης μετατράπηκε σε κέντρο ευθανασίας.

Οι απαρχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δούκας Christoph της Βυρτεμβέργης οικοδομεί το κάστρο ως έδρα για τις κυνηγετικές του εξορμήσεις. Η ανέγερση διήρκεσε από το 1556 ως το 1560. Το 1929 το κάστρο αποδίδεται στο "Ευαγγελικό Ίδρυμα Σαμαρειτών της Στουτγκάρδης" (“Evangelische Samariterstiftung Stuttgart”), ένα φιλανθρωπικό προτεσταντικό ίδρυμα, στο οποίο, το 1930, εγκαθίστανται άτομα με ειδικές ανάγκες. Το 1939 η Εθνικοσοσιαλιστική Κυβέρνηση διατάσσει, μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών, την καταγραφή όλων των Ιδρυμάτων της χώρας στα οποία στεγάζονται άτομα με ειδικές ανάγκες και, ιδιαίτερα, με πνευματική καθυστέρηση. Αν και η εισήγηση για ένα "πρόγραμμα ευθανασίας" είχε προηγηθεί κατά τέσσερα χρόνια (1935), από τον Πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου της Γερμανίας Βάγκνερ (Reichsaerztefuehrer Wagner), η επίσημη εφαρμογή του, με το Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4 γίνεται τον Οκτώβριο του 1939 ύστερα από σχετικό διάταγμα του Χίτλερ[6]. Η καταγραφή των Ιδρυμάτων, που είχε προηγηθεί, βοήθησε πολύ την εφαρμογή του Προγράμματος. Έτσι, στις 14 Οκτωβρίου 1939 το κάστρο του Γκράφενεκ είναι από τα πρώτα Ιδρύματα που επιλέγονται για την εφαρμογή του.

Η λειτουργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 12 Οκτωβρίου του 1939 ο Υπουργός Εσωτερικών του κρατιδίου της Βυρτεμβέργης εξέδωσε ένα διάταγμα, το οποίο όριζε την άμεση κατάσχεση του κάστρου του Γκράφενεκ "για την κάλυψη των αναγκών του Ράιχ". Διατασσόταν, σύμφωνα με αυτό, η άμεση εγκατάλειψή του από το Ίδρυμα Σαμαρειτών, μέχρι τις 14 Οκτωβρίου. Τρεις μήνες αργότερα το Γκράφενεκ είχε μετατραπεί στο πρώτο ίδρυμα ευθανασίας και αποτέλεσε το πρότυπο για όλες τις υπόλοιπες ανάλογες εγκαταστάσεις. Το Ίδρυμα είναι πλέον επίσημα "Ίδρυμα Πρόνοιας του Ράιχ". Μεταφέρεται σε αυτό προσωπικό, επιλεγμένο σχεδόν αποκλειστικά από το Βερολίνο, το δυναμικό του οποίου ανέρχεται σε περίπου 80 άτομα, και στεγάζεται σε κατάλληλους χώρους του κάστρου. Το κυρίως σύμπλεγμα ευθανασίας οικοδομείται περίπου 300 μέτρα από το κυρίως κάστρο και αποτελείται από ένα παράπηγμα εφοδιασμένο με θάλαμο αερίων και αποτεφρωτήριο με δύο κινητούς φούρνους. Ένα ακόμη παράπηγμα κατασκευάζεται πλάι του: Σε αυτό τα θύματα εκδύονταν, φωτογραφίζονταν και υφίσταντο μιαν ακροθιγή ιατρική εξέταση. Κατασκευάσθηκε, επίσης, ένα κλειστό γκαράζ, στο οποίο, από την άνοιξη του 1940 στεγάζονταν τα δύο από τα τρία γκρίζα λεωφορεία της Gekrat [7], τα οποία είχαν διατεθεί στο Ίδρυμα για τη μεταφορά των θυμάτων.

Η πρώτη μεταγωγή θυμάτων στο Γκράφενεκ ήταν από το Ίδρυμα "Eglfing-Haar", κοντά στο Μόναχο. Τη μεταφορά αυτή, εικοσιπέντε ανδρών στο Γκράφενεκ, διενήργησε προσωπικά ο επικεφαλής του προγράμματος στο Γκράφενεκ Δρ. Χορστ Σούμαν (Dr. Horst Schumann). Αυτοί πιθανότατα ήταν και τα πρώτα θύματα του "Ιδρύματος". Από τη Βυρτεμβέργη τα πρώτα θύματα προέρχονταν από το κρατικό Ίδρυμα ψυχικής υγιεινής του Βάινσμπεργκ (Weinsberg). Τον Σούμαν διαδέχτηκαν αργότερα οι Δρ. Ερνστ Μπάουμχαρντ (Dr. Ernst Baumhard) και Δρ. Γκίντερ Χέννεκε (Dr. Guenther Hennecke)[8].

Στο χρονικό διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 1940 θανατώθηκαν στο Γκράφενεκ, στα πλαίσια του Προγράμματος Ευθανασίας, συνολικά 10.654 θύματα. Από αυτά 4.500 προέρχονταν από Κρατικά Ιδρύματα του Ράιχ στη Βάδη (Baden), περίπου 4.000 από περίπου είκοσι ανάλογα ιδρύματα στη Βυρτεμβέργη και περίπου 1.500 από τη γειτονική Βαυαρία. Οι υπόλοιποι προέρχονταν από άλλες περιοχές της Γερμανίας.[9].

Την Πρωτοχρονιά του 1941 αποφασίστηκε ο τερματισμός των δραστηριοτήτων ευθανασίας στο Γκράφενεκ. Τα ακριβή αίτια αυτής της ενέργειας δεν είναι γνωστά, αν και έγινε με την παρέμβαση του Χίμλερ. Πιθανόν ο τερματισμός να οφείλεται στις διαμαρτυρίες της Εκκλησίας (δείτε την ομιλία του Καρδιναλίου φον Γκάλεν), σε συνδυασμό με τη δυσαρέσκεια που είχε αρχίσει να εκδηλώνεται τόσο ανάμεσα στον γερμανικό πληθυσμό όσο και στα μέλη του Ναζιστικού Κόμματος. Ο τερματισμός, ωστόσο, των δραστηριοτήτων στο Γκράφενεκ δεν σήμανε τη λήξη του προγράμματος ευθανασίας: Το προσωπικό μεταφέρθηκε στο Ίδρυμα Χάνταμαρ στην Έσση και το πρόγραμμα συνεχίστηκε επί οκτώ μήνες, πριν τερματιστεί (επίσημα) με διαταγή του ίδιου του Χίτλερ. Από το 1941 έως το 1945 το Ίδρυμα στέγαζε παιδιά από κατεστραμμένους οικισμούς και πόλεις (“Kinderland-Verschickung”).

Μετά τον Πόλεμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιούνιο του 1947 το κάστρο επιστράφηκε στο Ίδρυμα Σαμαρειτών και ως μνημείο υπήρχε μόνον μια επιτύμβια πλάκα στο Νεκροταφείο. Το 1965 τα παραπήγματα ευθανασίας κατεδαφίστηκαν και σήμερα δεν υπάρχουν πλέον. Το 1990 κατασκευάσθηκε ένα μνημειακό παρεκκλήσι εις μνήμην των 10.600 θυμάτων που θανατώθηκαν στο Γκράφενεκ. Υπάρχει, επίσης, μια βίβλος με τα ονόματα 6.000 θυμάτων, η οποία εμπλουτίζεται συνεχώς.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Jill Stephenson, Hitler's Home Front: Württemberg Under the Nazis΄΄, Continuum International Publishing Group, 2006 ISBN 1852854421
  • Henry Friedlander, The Origins of Nazi Genocide: From Euthanasia to the Final Solution, University of North Carolina Press, Chapel Hill & London, 1995, ISBN 0-8078-2208-6.

Πηγές, Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Nuremberg Trials Project»
  2. ↑ «Nuremberg Trials Project». Nuremberg Trials Project.
  3. ↑ «Nuremberg Trials Project». Nuremberg Trials Project.
  4. ↑ «Nuremberg Trials Project». Nuremberg Trials Project.
  5. ↑ nuremberg.law.harvard.edu/documents/464-letter-to-heinrich-himmler?q=walter+buch#p.1.
  6. ↑ History Place, Ευθανασία
  7. ↑ (Gemeinnützige Krankentransport GmbH, Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Μεταφοράς Ασθενών), ελεγχόταν τότε απευθείας από την Καγκελαρία του Ράιχ
  8. ↑ David Thompson, Axis History Forum
  9. ↑ Κέντρο τεκμηρίωσης Grafeneck

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κάστρο_του_Γκράφενεκ&oldid=9746113"