Κάουνας
Συντεταγμένες: 54°54′N 23°56′E / 54.900°N 23.933°E
| Κάουνας | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Κάουνας | |||
 | |||
| Χώρα | Λιθουανία[1][2] | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Κάουνας | ||
| Διοίκηση | |||
| • Δήμαρχος | Visvaldas Matijošaitis (από 2015) | ||
| • Μέλος του/της | Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων | ||
| Έκταση | 157 km²[3] | ||
| Υψόμετρο | 48 μέτρα | ||
| Πληθυσμός | 305.120 (1 Ιανουαρίου 2023)[4] | ||
| Ταχ. κωδ. | LT-44001 | ||
| Τηλ. κωδ. | 837 | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+02:00 UTC+03:00 | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Το Κάουνας (λιθουανικά: Kaunas, πολωνικά: Kowno) είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιθουανίας και πρώην προσωρινή πρωτεύουσα της. Βρίσκεται στη συμβολή των δύο μεγαλύτερων ποταμών της χώρας, του Νέμουνας και του Νέρις στη λιμνοθάλασσα Κάουνας.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μεγάλο δουκάτο της Λιθουανίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με το μύθο, η πόλη ιδρύθηκε το 1030, αλλά αναφέρεται για πρώτη φορά σε γραπτές πηγές το 1361. Στο δέκατο τρίτο αιώνα χτίστηκε τείχος ως προστασία από τις συχνές επιδρομές των Τευτόνων. Ωστόσο το Κάουνας τελικά κατακτήθηκε το 1362 και οι Τεύτονες κατέστρεψαν το κάστρο της πόλης.
Το 1408 η πόλη έγινε κέντρο του πόβιατ του Κάουνας. Το κάστρο αποκαταστάθηκε στην αρχή του 15ου αιώνα. Το 1441 προσχώρησε στη Χανσεατική Ένωση και μέχρι το 16ο αιώνα, το Κάουνας είχε ένα δημόσιο σχολείο, ένα νοσοκομείο και ένα φαρμακείο, και ήταν μια από τις καλύτερα διαμορφωμένες πόλεις στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Ο 17ος και ο 18ος αιώνας δεν ήταν ευτυχισμένες εποχές για το Κάουνας: το 1665 ο ρωσικός στρατός επιτέθηκε στην πόλη αρκετές φορές, και το 1701 η πόλη καταλήφθηκε από το σουηδικό στρατό. Η Μαύρη Πανώλη χτύπησε την περιοχή το 1657 και το 1708, και πυρκαγιές κατέστρεψαν τις γειτονιές της πόλης το 1731 και το 1732.
Ρωσική αυτοκρατορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από την τελική διάσπαση του πολωνο-λιθουανικού κράτους το 1795, η πόλη καταλήφθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Κατά τη διάρκεια της γαλλικής εισβολής στη Ρωσία το 1812, ο μεγάλος στρατός του Ναπολέοντα πέρασε μέσα από το Κάουνας δύο φορές, καταστρέφοντας την πόλη.
Το Κάουνας υπήρξε κέντρο επαναστάσεων κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στα 1830-31 και 1863-64. Για να αποθαρρύνουν τον τοπικό πληθυσμό, οι ρωσικές αρχές τοποθέτησαν μια τεράστια στρατιωτική φρουρά στην πόλη. Τα οχυρωματικά έργα αυτής της στρατιωτικής δύναμης σώζονται ακόμα σήμερα. Το 1862 κατασκευάστηκε η σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε τη ρωσική αυτοκρατορία με τη Γερμανία, κάνοντας το Κάουνας σημαντικό σιδηροδρομικό κόμβο. Το 1898 άρχισαν να λειτουργούν οι πρώτες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας.
Αφότου το Βίλνιους καταλήφθηκε από τους μπολσεβίκους το 1919, η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Λιθουανίας μετέφερε την έδρα της εδώ. Αργότερα, όταν το Βίλνιους καταλήφθηκε από την Πολωνία, το Κάουνας έγινε η προσωρινή πρωτεύουσα της λιθουανικής κυβέρνησης έως το 1939, όταν χωρίστηκε η Πολωνία μεταξύ της ναζιστικής Γερμανίας και της ΕΣΣΔ. Ο Στάλιν επέστρεψε το Βίλνιους στη Λιθουανία, και ξεκίνησαν οι διαδικασίες επιστροφής της κυβέρνησης εκεί. Εντούτοις, ολόκληρη η χώρα καταλήφθηκε τελικά από τη Σοβιετική Ένωση.
Μεσοπόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά το Μεσοπόλεμο το Κάουνας γνώρισε άνθιση της βιομηχανίας του, κι εκείνη την εποχή ήταν η μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Κατά τη Δημαρχία του Γιόνας Βιλάισις (Jonas Vileišis) (1921-1931) το Κάουνας αναπτύχθηκε και έγινε μια πραγματικά σύγχρονη πόλη. Κατασκευάστηκε δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης, η έκταση της πόλης μεγάλωσε από 18 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε 40 και χτίστηκαν περισσότερα από 2.500 νέα κτίρια, καθώς και τρεις γέφυρες πάνω από τους ποταμούς Νέρις και Νεμούνας. Όλοι οι δρόμοι ασφαλτοστρώθηκαν, τα ιππήλατα μέσα μαζικής μεταφοράς αντικαταστάθηκαν με λεωφορεία, νέα προάστια σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν, όπως και πάρκα και πλατείες. Τέθηκαν οι βάσεις για ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, χτίστηκαν τρία νέα σχολεία και αρκετές βιβλιοθήκες. Ο Βιλάισις είχε επαφές σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, και το Κάουνας έγινε ενεργό μέρος της ευρωπαϊκής ζωής.
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου το Κάουνας είχε περίπου 35.000-40.000 Εβραίους κατοίκους, περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλης. Οι Εβραίοι ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο, τη χειροτεχνία και τα ελεύθερα επαγγέλματα. Το Κάουνας ήταν επίσης κέντρο της Εβραϊκής εκπαίδευσης. Η πόλη είχε περίπου 100 εβραϊκές οργανώσεις, 40 συναγωγές, πολλά εβραϊκά σχολεία και 4 Γυμνάσια. Ήταν επίσης σημαντικό κέντρο του Σιωνιστικού κινήματος.
Τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1940 το Κάουνας προσαρτήθηκε στη Σοβιετική Ένωση ως τμήμα της Λιθουανικής ΣΣΔ. Στις 14 Ιουνίου 1941 ξεκίνησαν μαζικές συλλήψεις, εκτελέσεις και εκτοπίσεις κατοίκων της πόλης στη Σιβηρία και άλλες περιοχές. Μετά την εισβολή των Ναζί στη Σοβιετική Ένωση, στις 23 Ιουνίου ξεκίνησαν ταραχές και στις 23 Ιουνίου κηρύχθηκε στο Κάουνας η ανεξαρτησία της Λιθουανίας από την ΕΣΣΔ, που ωστόσο έμελλε να διαρκέσει λίγο. Οι Σοβιετικοί επίσης κατάργησαν τους εβραϊκούς οργανισμούς της πόλης, κατάσχεσαν τις περιουσίες αρκετών Εβραίων, ενώ εκτόπισαν άλλους στη Σιβηρία.
Ναζιστική κατοχή και διωγμοί των Εβραίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά τη Ναζιστική εισβολή στην ΕΣΣΔ οι Σοβιετικές δυνάμεις εγκατέλειψαν την πόλη. Από το σημείο αυτό και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, αντικομμουνιστές κάτοικοι, οργανωμένοι από τους Γερμανούς, άρχισαν να επιτίθενται στους Εβραίους, κατηγορώντας τους για συνεργασία με τους Σοβιετικούς. Εκατοντάδες Εβραίοι δολοφονήθηκαν στο κέντρο και στα περίχωρα της πόλης. Οι Ναζί ίδρυσαν το Γκέτο του Κάουνας που διαλύθηκε κατά το τέλος του πολέμου.
Σύγχρονη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το Κάουνας έγινε η κύρια βιομηχανική πόλη της χώρας, παράγοντας περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής της Λιθουανίας. Το Κάουνας γνώρισε περιορισμένες ταραχές κατά την ανεξαρτητοποίηση της Λιθουανίας από την ΕΣΣΔ το 1991.
Από το Κάουνας κατάγονται ο πρόεδρος της Λιθουανίας Βάλντας Αντάμκους, ο πολιτικός Βιτάουτας Λαντσμπέργκις, ο συνθέτης Βιτάουτας Μπαρκάουσκας καθώς και η φεμινίστρια και αναρχική Έμμα Γκόλντμαν.
Δημογραφικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξέλιξη πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Έτος | Κάτοικοι |
|---|---|
| 1796 | 8.500 |
| 1813 | 3.000 |
| 1825 | 5.000 |
| 1840 | 8.500 |
| 1860 | 23.300 |
| 1897 | 71.000 |
| 1923 | 92.000 |
| 1940 | 154.000 |
| 1959 | 214.000 |
| 1966 | 275.000 |
| 1989 | 418.087 |
| 2001 | 378.943 |
| 2004 | 366.652 |
| 2005 | 361.274 |
| 2014 | 304.012 |
Εθνοτική σύνθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Κάουνας είναι μια από τις πόλεις της Λιθουανίας με τη μεγαλύτερη εθνοτική ομοιογένεια, καθώς το 93% των κατοίκων του είναι Λιθουανοί.
Η εθνοτική σύνθεση το 2001 σε σύνολο 378.943 κατοίκων περιελάμβανε:[5]
- 352.051 Λιθουανούς
- 16.622 Ρώσους
- 1.906 Ουκρανούς
- 1.600 Πολωνούς
- 6.764 άλλων εθνοτήτων
Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κέντρο του Κάουνας χαρακτηρίζεται από δυο μεγάλους πεζόδρομους: η Λεωφόρος Ελευθερίας (Laisvės alėja), μια κεντρική οδός της πόλης, και η συνέχειά της, η Οδός Βίλνιους, που οδηγεί στο παλαιότερο μέρος του Κάουνας. Μερικά από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά αξιοθέατα του Κάουνας είναι:
- Το κάστρο
- Η εκκλησία Βουτάουτας
- Η Βασιλική του Κάουνας, καθεδρικός που είναι το μεγαλύτερο Γοτθικό κτίριο στη χώρα, με μπαρόκ διακόσμηση στο εσωτερικό
- Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που λέγεται ότι είχε μετατραπεί σε αίθουσα χορού κατά τη σοβιετική περίοδο
- Η εκκλησία της Ανάστασης με πανοραμική θέα της πόλης
- Ο ζωολογικός κήπος του Κάουνας, μοναδικός κρατικός ζωολογικός κήπος της χώρας
- Το Δημαρχείο του Κάουνας και η πλατεία
- Η φανξιοναλιστική αρχιτεκτονική του Μεσοπολέμου, η οποία κηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO το 2023.[6]
Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Κάουνας είναι έδρα της ομάδας μπάσκετ Ζάλγκιρις, από τις γνωστότερες της Ευρώπης. Η πόλη είναι επίσης πατρίδα πολλών απ' τους γνωστούς μπασκετμπολίστες της χώρας, όπως οι Άρβιντας Σαμπόνις, Σαρούνας Μαρτσιουλιόνις, Ζίντρουνας Ιλγκάουσκας, Σαρούνας Γιασικέβιτσιους. Το κεντρικό γήπεδο της πόλης είναι το Αθλητικό Κέντρο Σ. Νταριάους και Σ. Γκιρένο που χωρά περίπου 9.000 θεατές και είναι έδρα της τοπικής ομάδας ποδοσφαίρου αλλά και της Εθνικής Ποδοσφαίρου της Λιθουανίας. Η πόλη θα φιλοξενήσει το φάιναλ φορ της Ευρωλίγκας 2023.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 5428. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018.
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 5428. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 www
.kaunas .lt /apie-kauna /statistika /. - ↑ Resident population by city / town at the beginning of the year. Κρατική Υπηρεσία Δεδομένων της Λιθουανίας. 16 Ιανουαρίου 2023. osp
.stat .gov .lt /en /statistiniu-rodikliu-analize?hash=e3b442ea-2047-4fe8-a8ef-a1c6ae9d842b. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023. - ↑ «2001 Census - Lithuanian Government Department of Statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2008.
- ↑ «Modernist Kaunas: Architecture of Optimism, 1919-1939». UNESCO World Heritage Centre (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2023.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Επίσημη σελίδα του Κάουνας Αρχειοθετήθηκε 2012-12-18 στο Wayback Machine.
|