Ιωάννης Φωκάς (θαλασσοπόρος)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ιωάννης Φωκάς | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1536[1] Κεφαλονιά |
| Θάνατος | 1602 Κεφαλονιά |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βενετική Δημοκρατία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | εξερευνητής |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ιωάννης Φωκάς ή Απόστολος Βαλεριάνος, γνωστός με το ισπανικό όνομα Χουάν ντε Φούκα (Juan de Fuca, Βαλεριάνο Κεφαλονιάς, 1536 – Κεφαλονιά, 1602) ήταν Έλληνας θαλασσοπόρος, που εξερεύνησε τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής για λογαριασμό του ισπανικού θρόνου. Το όνομά του δόθηκε σε στενό ανάμεσα στη νήσο Βανκούβερ και τις ΗΠΑ, το οποίο οδηγεί στο λιμάνι του Βανκούβερ.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Φωκάς ή Βαλεριάνος γεννήθηκε στο χωριό Βαλεριάνο της Κεφαλονιάς και ήταν ο τέταρτος γιος του Εμμανουήλ Φωκά ή Φωκά Βαλεριάνου με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Πιθανότατα το όνομά του ήταν Ιωάννης-Απόστολος.
Νέος ξενιτεύτηκε και εργάστηκε επί σαράντα χρόνια ως πλοηγός στον στόλο των Δυτικών Ινδιών της Ισπανίας. Σε ένα του ταξίδι στις Φιλιππίνες τον Νοέμβριο του 1587, το πλοίο στο οποίο επέβαινε, η Αγία Άννα (Santa Anna), κατελήφθη από Άγγλους πειρατές και ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος και υποχρεώθηκε να δώσει όλες του τις οικονομίες καθώς και το πλοίο του με φορτίο αξίας 60.000 δουκάτων, ώστε να αφεθεί ελεύθερος.
Τα θαλασινά ταξίδια του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1588 πήγε στο Μεξικό, που τότε ονομαζόταν Νέα Ισπανία. Ο Ισπανός αντιβασιλέας του Μεξικού, Λουίς ντε Βελασέο (Luis de Velaseo), του έδωσε μία μικρή καραβέλα με την εντολή να εξερευνήσει τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής και να βρει τα μυθικά Στενά του Ανιάν (ισπ., Estrecho de Anián) που υποτίθεται πως ένωναν τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Το πρώτο του ταξίδι το 1592 έληξε άδοξα, επειδή το πλήρωμά του στασίασε, και έτσι αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Ακαπούλκο. Κατά το δεύτερο ταξίδι του ανέβηκε βόρεια και νόμισε πως πραγματικά είχε βρει το πέρασμα προς τον Ατλαντικό μεταξύ του 47ου και 48ου γεωγραφικού παραλλήλου. Επέστρεψε στο Ακαπούλκο περιμένοντας δύο χρόνια να λάβει την ανταμοιβή του για τις ανακαλύψεις του, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το 1593 ή 1594 έφυγε για την Ισπανία ελπίζοντας πως θα τον ανταμείψει ο βασιλιάς της Ισπανίας. Τελικά δεν βρήκε καμία ανταπόκριση και από τον ισπανικό θρόνο και απογοητευμένος αποφάσισε να αποσυρθεί στην πατρίδα του.
Στην πορεία του προς την Κεφαλονιά πέρασε από τη Φλωρεντία. Εκεί έτυχε να συναντήσει έναν Άγγλο ονόματι Τζον Ντάγκλας (John Douglass), στον οποίο αφηγήθηκε τις περιπέτειές του. Ο Ντάγκλας του έδωσε μια συστατική επιστολή και τον έστειλε στον Μάικλ Λοκ (Michael Lok ή Locke), πλούσιο έμπορο και πρόξενο της Αγγλίας, ο οποίος έτυχε να βρίσκεται τότε στην Βενετία. Ο Φωκάς εξιστόρησε τις εξερευνήσεις του και έπεισε τον τελευταίο να μεσολαβήσει ώστε η Αγγλία να του χορηγήσει δύο πλοία για να συνεχίσει τις εξερευνήσεις του για το πέρασμα ανάμεσα στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Φωκάς ήλπιζε ακόμα πως οι Άγγλοι θα τον αποζημίωναν για όσα έχασε όταν τον αιχμαλώτισαν στις Φιλιππίνες.
Ο Λοκ προσπάθησε να έρθει σε επαφή με την βρετανική κυβέρνηση, ζητώντας 100 λίρες για να πάει τον Φωκά στην Αγγλία, αλλά η απάντηση καθυστερούσε και ο Φωκάς έφυγε τελικά για την Κεφαλονιά. Το 1602 ο Λοκ έγραψε μια επιστολή στον Φωκά, αλλά δεν έλαβε ποτέ απάντηση. Έτσι υπέθεσε πως ο ηλικιωμένος Φωκάς είχε ήδη πεθάνει.
Υστεροφημία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιστορία του Φωκά, έτσι όπως την μετέφερε στον Λοκ, πρωτοδημοσιεύθηκε το 1625 στο βιβλίο του Άγγλου ταξιδιωτικού συγγραφέα Σάμιουελ Πέρτσες (Samuel Purchas, π. 1575–1626) Hakluytus Posthumus or 'Purchas His Pilgrimes Contayning a History of the World in Sea Voyages and Lande Travells by Englishmen and others. Το 1787 ο Βρετανός πλοίαρχος Τσαρλς Μπάρκλεϊ (Charles Barkley), αναγνωρίζοντας τον πορθμό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και την Πολιτεία Ουάσιγκτον των ΗΠΑ ως τα μέρη που εξερεύνησε ο Φωκάς, έδωσε στην περιοχή το όνομα Στενά του Χουάν ντε Φούκα (αγγλ., Strait of Juan de Fuca).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Πανεπιστήμιο του Τορόντο, Πανεπιστήμιο Λαβάλ: «Dictionary of Canadian Biography» (Αγγλικά, Γαλλικά) University of Toronto Press, Presses de l'Université Laval. fuca_juan_de_1. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για τον Φωκά-Βαλεριάνο έχει γράψει ο Φώτης Κόντογλου («Απόστολος Βαλεριάνος ο λεγόμενος Juan da (sic) Fuca», στην συλλογή διηγημάτων Ο Αστρολάβος, Αθήνα 1935), ενώ το 2007 κυκλοφόρησε μια μυθιστορηματική βιογραφία γραμμένη από την Ευριδίκη Λειβαδά-Ντούκα (Στα Στενά της Χίμαιρας, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 2007, ISBN 960-04-3413-1).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Juan de Fuca — Σύντομη βιογραφία από το Dictionary of Canadian Biography Online (αγγλικά/γαλλικά).
- Juan de Fuca — Εκτενής βιογραφία από το Προξενείο της Ελλάδας στο Βανκούβερ (αγγλικά).
- https://pleias.library.upatras.gr/index.php/parnassos/article/view/19326/19310 - Αφήγημα του Χαραλάμπους Αννίνου στο Περιοδικό Παρνασσός (Τεύχος 1 (Έτος ΙΔ)) με τίτλο "Έλλην θαλασσοπόρος".
|