Ιωάννης Θεοφανόπουλος

Ιωάννης Θεοφανόπουλος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1876 Χαλανδρίτσα Αχαΐας
Θάνατος	12  Ιανουαρίου 1945 Αράχωβα Βοιωτίας
Αιτία θανάτου	τραύμα από πυροβολισμό
Συνθήκες θανάτου	Δεκεμβριανά
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	διδάσκων πανεπιστημίου μηχανικός
Εργοδότης	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Οικογένεια
Αδέλφια	Κλεάνθης Θεοφανόπουλος
Συγγενείς	Κωνσταντίνος Ρόκας

Ο Ιωάννης Π. Θεοφανόπουλος (Χαλανδρίτσα Αχαΐας, 1876 – Αράχωβα Βοιωτίας, 12 Ιανουαρίου 1945) ήταν καθηγητής και πρύτανις του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο οποίος εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.

Ακαδημαϊκή Σταδιοδρομία

Γεννήθηκε στη Χαλανδρίτσα το 1876, γιος δασκάλου. Απέκτησε πτυχίο Μηχανολόγου Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) το 1899 και στη συνέχεια μετέβη στη Γερμανία, όπου μετεκπαιδεύτηκε στο Βερολίνο και εργάστηκε ως μηχανικός γερμανικών εργοστασίων. Το 1907 εξελέγη καθηγητής στην έδρα των «Στοιχείων Μηχανών και Λεβήτων». Διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της Ένωσης Μηχανικών του Πολυτεχνείου (1908), η οποία στόχευε στην εξεύρεση εργασίας στους αποφοίτους του ΕΜΠ, διευθυντής έλξεως και υλικού εταιρίας σιδηροδρόμων Πελοποννήσου, σύμβουλος Διοικούσης Επιτροπής Τ.Ε.Ε, θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός», μέλος Δ.Σ. Σιβιτανιδείου Σχολής κ.ά. Με άλλους μηχανικούς, συνέβαλε στην ίδρυση του Υπουργείου Συγκοινωνίας (1914). Το 1932 ανέλαβε διευθυντής του μηχανουργικού εργοστασίου-εργαστηρίου της Σχολής, προώθησε την κατασκευή του πρώτου τετράχρονου κινητήρα Diesel στη Σχολή, ισχύος 5 ίππων, και πρωτοστάτησε στην επέκταση του Μηχανουργείου στην οδό Τοσίτσα. Βασικό του έργο θεωρούνται τα «Στοιχεία Μηχανών και Εμβολοφόρων Αντλιών».

Τελευταία χρόνια

Το 1939-1941 διετέλεσε αντιπρύτανις του ΕΜΠ, το 1941-1943 πρύτανις και το 1943 έως το θάνατό του προπρύτανις. Στη διάρκεια της πρυτανείας του συνυπέγραψε επιστολή με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και άλλους διανοούμενους (23.3.1943) προς τον Πρωθυπουργό Κων. Λογοθετόπουλο, ζητώντας την προστασία των Ελλήνων Εβραίων. Άλλη διασωζόμενη επιστολή του σχετίζεται με το επισιτιστικό πρόβλημα των φοιτητών (6.11.1942).

Τον Δεκέμβριο του 1944 απήχθη από την οικία του επί της οδού Φερρών από ΕΛΑΣιτες που τον οδήγησαν με τα πόδια ξυπόλυτο να διασχίσει τη χαράδρα της Κάζας στον Κιθαιρώνα μέσα στα χιόνια, με προορισμό τη Λειβαδιά, όπου πέρασε λαϊκό δικαστήριο από τον λόχο «Λόρδος Βύρων» υπό τον Γρηγόρη Φαράκο και δύο εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής. Τον ιατρό Πέτρο Κόκκαλη και τον φοιτητή τότε και μετέπειτα διάσημο σκηνοθέτη, Νίκο Κούνδουρο. Την καταδικαστική απόφαση ακολούθησε νέα πεζοπορία μέχρι την Αράχωβα, όπου μετά από παραμονή ημερών, την 12 Ιανουαρίου 1945 αφού τον απογύμνωσαν τον εκτέλεσαν δια τυφεκισμού έξω από το ξωκλήσι του Αγίου Τρύφωνα, μαζί με άλλες προσωπικότητες (Σπύρος Τρικούπης, Στ. Κορυζής, Γ. Κερασιώτης κ.ά.). Άλλοι δύο καθηγητές του ΕΜΠ δολοφονήθηκαν την ίδια περίοδο (Γ. Σαρρόπουλος, Σ. Κορώνης).

Παιδιά του Ι. Θεοφανόπουλου ήταν ο Νικόλαος Θεοφανόπουλος, μετέπειτα καθηγητής ΕΜΠ και η Ειρήνη Θεοφανοπούλου, σύζυγος του Κωνσταντίνου Ρόκα, ενώ αδερφός του ο Κλεάνθης Θεοφανόπουλος, μετέπειτα Πρόεδρος ΔΣΑ (1945-6) και Υπουργός Δικαιοσύνης (1954-5).

Προτομή του Ιωάννη Θεοφανόπουλου υπήρχε επί χρόνια πίσω από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Πηγές

• Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Ε.Ε., 1935 (http://library.tee.gr/digital/books_tee/book_51649/book_51649_polytehneion.pdf)
• 80 χρόνια Τ.Ε.Ε., 2003
• Ο Δεκέμβρης του 1944 - Τέσσερα άγνωστα κείμενα, Πέτρος Στ. Μακρής - Στάικος, 2014
• Μια αληθινή ιστορία στην Λήθη. Η τραγωδία των ομήρων, Εφημ. Εστία (26.02.2008)
• Δεκεμβριανή τραγωδία των ομήρων, Μητροπολίτη Κορυτσάς Ευλόγιου Κουρίλα, 1945
• Εφημ. Ένωσις, Πάτρα, 6.3.1945 (https://web.archive.org/web/20110721074707/http://www.acgart.gr/acg-collection/artists/Z/ZogN/ZogN1935theo.htm)