Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ιάκωβος Γ' της Σκωτίας)
Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
James III (Αγγλικά)
Γέννηση10  Ιουλίου 1451
Κάστρο του Στέρλινγκ
Θάνατος11  Ιουνίου 1488
Στέρλινγκ
Αιτία θανάτουπεσών σε μάχη
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Σκωτίας
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΜαργαρίτα της Δανίας, βασίλισσα της Σκωτίας (1469–1486)[1][2]
ΤέκναΙάκωβος Δ΄ της Σκωτίας[1]
Ιάκωβος Στιούαρτ, δούκας του Ρος[3]
Ιωάννης Στιούαρτ, κόμης του Μαρ (απεβ. 1503)[3]
ΓονείςΙάκωβος Β΄ της Σκωτίας[1] και Μαρία του Χέλρε[1]
ΑδέλφιαΑλέξανδρος Στιούαρτ, δούκας του Όλμπανυ
Ιωάννης Στιούαρτ, κόμης του Μαρ (απεβ. 1479)
Δαυίδ Στιούαρτ, κόμης του Μόρεϊ
Μαρία Στιούαρτ, κόμισσα του Αρράν
Μαργαρίτα Στιούαρτ
ΟικογένειαΟίκος των Στιούαρτ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμονάρχης της Σκωτίας (1460–1488)
ΒραβεύσειςΧρυσό Τριαντάφυλλο
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας (James III of Scotland, 10 Ιουλίου 145111 Ιουνίου 1488) βασιλιάς της Σκωτίας (1460 - 1488) ήταν γιος και διάδοχος του Ιακώβου Β΄ της Σκωτίας και της Μαρίας του Χέλρε.[4] Ο Ιάκωβος Γ΄ έγινε αντιδημοφιλής και μισητός μονάρχης επειδή δεν απέδωσε δικαιοσύνη, έκανε ανεπιθύμητες συμμαχίες με την Αγγλία και είχε καταστροφικές σχέσεις με την οικογένεια του. Ο γάμος τoυ ωστόσο με τη Μαργαρίτα της Δανίας έφεραν στη Σκωτία τις Ορκάδες και τα Σέτλαντ. Οι φήμες ότι ήταν ο πρώτος Αναγεννησιακός μονάρχης στη Σκωτία θεωρούνται υπερβολικές, είχε ενδιαφέρον για δραστηριότητες όπως η μουσική αντί για το κυνήγι, η ιππασία και ο πόλεμος. Οι καλλιτεχνικοί θρύλοι γύρω από το όνομα του ήταν ελάχιστοι σε σχέση με τους διαδόχους του Ιάκωβο Δ΄ και Ιάκωβο Ε΄. Οι προτομές του βασιλιά στα νομίσματα της εποχής του τον παρουσιάζουν να φοράει το αυτοκρατορικό στέμμα, ο Ιάκωβος Γ΄ ανέθεσε στον Χούγκο φαν ντερ Χους το "Τριαδικό Πολύπτυχο" σε ένα ασυνήθιστο εξαγωνικό παρεκκλήσι στο Ρέσταλριγκ κοντά στο Εδιμβούργο στα πρότυπα του Ναού της Αναστάσεως στην Ιερουσαλήμ.

Αντιβασιλεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ημερομηνία γέννησης του Ιακώβου Γ΄ είναι άγνωστη, γεννήθηκε τον Μάιο του 1452 ή στις 10 ή στις 20 Ιουλίου 1451 στο κάστρο του Στέρλινγκ ή στο κάστρο του Αγίου Ανδρέα ανάλογα με τη χρονιά. Ο πιο αξιόπιστος βιογράφος του, ο ιστορικός Νόρμαν Μακντογκαλλ σημειώνει ότι γεννήθηκε στα τέλη του 1452 στον Άγιο Ανδρέα στο Φάιφ, διαδέχθηκε τον πατέρα του στις 3 Αυγούστου 1460 και στέφθηκε μια βδομάδα αργότερα στο αβαείο του Κέλσο. Την εποχή που ήταν ακόμα ανήλικος την αντιβασιλεία ασκούσαν η μητέρα του, ο Ιάκωβος Κένεντι επίσκοπος του Αγίου Ανδρέα και ο Ζιλμπέρ λόρδος του Κένεντι, στη συνέχεια αντιβασιλιάς έγινε ο Ροβέρτος λόρδος του Μπόιντ. Η οικογένεια του Μπόιντ έκανε τον βασιλιά αντιδημοφιλή, ο Τόμας Μπόιντ γιος του Ροβέρτου έγινε κόμης του Άρραν και παντρεύτηκε την αδελφή του βασιλιά Μαρία Στιούαρτ, κόμισσα του Αρράν. Οι Μπόιντ ωστόσο με επιτυχείς διαπραγματεύσεις επικύρωσαν τον γάμο του βασιλιά με τη Μαργαρίτα κόρη του Χριστιανού Α΄ της Δανίας (1469) χάρη της ετήσιας οφειλής στη Νορβηγία για τα δυτικά νησιά, ο γάμος έδωσε στη Σκωτία σαν προίκα τα Σέτλαντ και τις Ορκάδες. Με την προσάρτηση των νησιών όταν έγινε ο γάμος (1472) η Σκωτία έφτασε στο μέγιστο της εδαφικής της έκτασης.[5] Οι συγκρούσεις ανάμεσα στον Ιάκωβο Γ΄ και την οικογένεια Μπόιντ ξέσπασαν μετά τον γάμο της πριγκίπισσας Μαρίας, όταν ανατράπηκε η αντιβασιλεία ο Ροβέρτος ο Τόμας Μπόιντ και η Μαρία εξορίστηκαν, ο γάμος με τη Μαρία κηρύχθηκε άκυρος (1473) και η οικογένεια του Σερ Αλεξάντερ Μπόιντ εκτελέστηκε (1469).

Σχέσεις με τον λόρδο του Άιλα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μικρογραφία με παράσταση του Ιακώβου Γ΄ της Σκωτίας και της συζύγου του Μαργαρίτας

Ο Ιάκωβος Γ΄ έγινε τόσο ισχυρός που υπέταξε τον λόρδο των νησιών που κυβερνούσε τα δυτικά νησιά και τα Χάιλαντ (1475). Η συνθήκη ανάμεσα στους λόρδους και την Αγγλία (1462) έγινε πρόσχημα από τους λόρδους για να σφετεριστούν τη βασιλική εξουσία, ο Τζων του Άιλα, κόμης του Ρος και λόρδος τον νησιών αφού έκανε τον γιο του Άνγκους υπολοχαγό πολιόρκησε το κάστρο του Ρόθεσει και το νησί Μπιουτ. Ο Τζων, λόρδος του Άιλα κλήθηκε στο Εδιμβούργο στις 1 Δεκεμβρίου να δικαστεί για προδοσία και όταν δεν εμφανίστηκε ο βασιλιάς τον επικήρυξε, η επικήρυξη στάλθηκε στους κόμητες του Λέννοξ, του Άρτζιλ και του Χάντλι με εντολή να λειτουργήσει. Ο Τζων, λόρδος του Άιλα ήρθε στο Εδιμβούργο τον Ιούλιο του 1476 και η επικήρυξη καταργήθηκε, ο Τζων παρέδωσε στο στέμμα την κομητεία του Ρος, εδάφη στο Αργκύλ και Μπουτ και τα καθήκοντα του σερίφη στο Ινβερνές και το Ναίρν. Ο Τζων αποκαταστάθηκε σαν λόρδος του Άιλα, η αποκατάσταση επικυρώθηκε με διάταγμα τον Δεκέμβριο του 1476.[6] Τον Απρίλιο του 1478 ο Τζων, λόρδος του Άιλα κλήθηκε από τον βασιλιά στο κοινοβούλιο να απαντήσει στις κατηγορίες για την υποστήριξη που παρείχε στους επαναστάτες του κάστρου του Σουίν.

Αιχμαλωσία του βασιλιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πολιτική του Ιακώβου Γ΄ τη δεκαετία του 1470 είχε προτεραιότητα την εδαφική επέκταση της Σκωτίας και τη συμμαχία με την Αγγλία, την περίοδο 1471 - 1473 προσαρτήθηκαν η Βρετάνη, Σαιντόνζ και Γκάλντερς. Η πολιτική έφερε σοβαρές αντιδράσεις στο Κοινοβούλιο που τον κατηγόρησε ότι αδιαφορούσε να επαναφέρει τη δικαιοσύνη στο εσωτερικό της χώρας του. Το 1474 έκλεισε γαμήλια συμφωνία με τον Ερρίκο Δ΄ της Σκωτίας στην οποία ο γιος και διάδοχος του Ιάκωβος Δ΄ θα παντρευόταν τη Σεσίλ της Υόρκης κόρη του Ερρίκου Δ΄ και της Ελισάβετ Γούντβιλ. Η απόφαση έφερε σκληρές αντιδράσεις στο εσωτερικό της Σκωτίας, οι Σκωτσέζοι είχαν έντονο μίσος στους Άγγλους από την εποχή του Ροβέρτου Μπρους και των Πολέμων Ανεξαρτησίας, η συμφωνία έφερε επίσης μίσος των Σκωτσέζων στον βασιλιά τους από το 1479. Τη δεκαετία του 1470 ο Αλέξανδρος Στιούαρτ, δούκας του Όλμπανυ και ο Τζων κόμης του Μαρ συγκρούστηκαν με τον Ιάκωβο Γ΄, ο κόμης του Μαρ πέθανε σε ύποπτες συνθήκες στο κάστρο του Εδιμβούργου, τα εδάφη του κατασχέθηκαν και δόθηκαν στον βασιλικό ευνοούμενο Ροβέρτο Κοχράν. Ο δούκας του Όλμπανυ δραπέτευσε στη Γαλλία (1479), κατηγορήθηκε για προδοσία και έσπασε η συμμαχία με την Αγγλία.

Η κατάρρευση της συμμαχίας με τους Άγγλους που ξεκίνησε το 1479 έφτασε σε κορυφαίο σημείο την τριετία 1480 - 1482. Ο Εδουάρδος Δ΄ ξεκίνησε μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Σκωτίας με επικεφαλής τον δούκα του Γκλόστερ τον μελλοντικό Ριχάρδο Γ΄, στην εκστρατεία συμμετείχε και ο δούκας του Όλμπανυ με το όνομα "Αλέξανδρος Δ΄". Ο Ιάκωβος Γ΄ ετοιμάστηκε να αποκρούσει την επίθεση αλλά συνελήφθη από μια ομάδα δυσαρεστημένων ευγενών στη γέφυρα του Λόντερ τον Ιούλιο του 1482 που ανήκαν πιθανότητα στους οπαδούς του δούκα του Όλμπανυ. Ο βασιλιάς φυλακίστηκε στο κάστρο του Εδιμβούργου, στη Σκωτία τοποθετήθηκε αντιβασιλεία με τον δούκα του Όλμπανυ Υπολοχαγό. Οι Άγγλοι ωστόσο που υπέφεραν από έλλειψη χρημάτων δεν κατέλαβαν το κάστρο του Εδιμβούργου, επέστρεψαν στην πατρίδα τους κερδίζοντας μονάχα το Μπέργουικ-απόν-Τουίντ.

Εξόντωση του δούκα του Όλμπανυ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την εποχή που ο Ιάκωβος ήταν αιχμάλωτος στο κάστρο του Εδιμβούργου οι δυο ετεροθαλείς θείοι του ανάμεσα τους και ο Άντριου Στιούαρτ είχαν τη διοίκηση της χώρας, ο Ιάκωβος Γ΄ ελευθερώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 1482.[7] Μετά την απελευθέρωση του ο βασιλιάς εξαγόρασε τους περισσότερους οπαδούς του δούκα του Όλμπανυ, τον Δεκέμβριο του 1482 η κυβέρνηση του Όλμπανυ είχε καταρρεύσει ολοκληρωτικά, το 1483 εξαγοράστηκαν και οι τελευταίοι οπαδοί του.[8] Ο ισχυρός Τζωρτζ Γκόρντον, 2ος κόμης του Χάντλι στις προσπάθειες του να κερδίσει την κενή κομητεία του Μαρ δήλωσε τη στήριξη του στον βασιλιά.

Τον Ιανουάριο του 1483 ο δούκας του Όλμπανυ δραπέτευσε στις κομητείες του στο Ντάνμπαρ, ο θάνατος του προστάτη του Εδουάρδου Δ΄ της Αγγλίας στις 9 Απριλίου τον έφερε σε πολύ δύσκολη θέση και μετά την ήττα του στη μάχη του Λοχμάμπρν Φαιρ δραπέτευσε στην Αγγλία.[9] Όταν επέστρεψε στη Σκωτία συνελήφθη και φυλακίστηκε στο ίδιο κάστρο που είχε φυλακίσει ο ίδιος τον Ιάκωβο Γ΄ αλλά δραπέτευσε με ένα σκοινί αφού πρώτα σκότωσε τη φρουρά.[10] Ο δούκας του Όλμπανυ κατέφυγε στη Γαλλία (1483) εκεί σκοτώθηκε στο Παρίσι σε μια μονομαχία με τον Λουδοβίκο, δούκα της Ορλεάνης που τον χτύπησε με τη λόγχη του (1485).[11] Την ίδια εποχή ο βασικότερος συνεργάτης του δούκα του Όλμπανυ Ιάκωβος Λιντλ του Χαλκέρστον συνελήφθη και εκτελέστηκε ενώ ο τελευταίος μεγάλος υποστηρικτής του Ριχάρδος Γ΄ της Αγγλίας έπεσε στη Μάχη του Μπόσγουορθ.[12] Στις 5 Μαρτίου 1486 την ημέρα της Κυριακής των Λατερανών ο Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ ευλόγησε ένα χρυσό τριαντάφυλλο και το έστειλε με τον Τζιάκομο Πασαρέλι, επίσκοπο της Ίμολα στον Ιάκωβο Γ΄, ο επίσκοπος στη συνέχεια μετέβη στο Λονδίνο για να ολοκληρώσει τον γάμο του Ερρίκου Ζ΄ της Αγγλίας.[13]

Τελευταία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τάφος του Ιακώβου Γ΄ της Σκωτίας και της συζύγου του Μαργαρίτας

Παρά την περιπέτεια που είχε ο Ιάκωβος Γ΄ (1482) δεν άλλαξε τη συμπεριφορά του, οι προσπάθειες για νέες συμμαχίες με την Αγγλία συνεχίστηκαν αν και δεν είχαν πλέον κανένα νόημα. Συνέχισε να ευνοεί μεγιστάνες με χαμηλή δημοτικότητα, αδιαφορούσε για την απονομή της δικαιοσύνης στη χώρα και έμενε μόνιμα στο Εδιμβούργο, αποξενώθηκε με τη σύζυγο του Μαργαρίτα που έμενε στο Στέρλινγκ με τον μεγαλύτερο γιο τους ευνοώντας προκλητικά τον δεύτερο γιο του. Το Κοινοβούλιο προσπάθησε τον Ιανουάριο του 1488 να κερδίσει τη βασιλική υποστήριξη με μέλη που ήταν οπαδοί του δεύτερου γιου του όπως ο Τζων Ντράμοντ του Κάργκιλ που έγινε λόρδος του Ντράμοντ, ο Ρόμπερτ Κραίτον του Σανκουάρ που έγινε λόρδος του Σανκουάρ, ο Τζών Χάι του Γιέστερ που έγινε λόρδος του Γιέστερ και ο ιππότης Γουίλιαμ Ράθβεν που έγινε λόρδος του Ράθβεν. Η αντιπολίτευση στον Ιάκωβο Γ΄ εξεγέρθηκε με τους κόμητες του Άνγκους και του Άρτζιλ και την οικογένεια Χέρμπορν.

Ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του ο μελλοντικός Ιάκωβος Δ΄ απήχθη από την αντιπολίτευση στις 2 Φεβρουαρίου 1488 και έγινε αρχηγός της ή από εκβιασμό ή επειδή φοβόταν ότι ο πατέρας του θα ορίσει διάδοχο τον αδελφό του. Ο βασιλιάς αντιμετώπισε τους επαναστάτες σε μάχη κοντά στο Στέρλινγκ στις 11 Ιουνίου 1488, δεν είναι βέβαιο αν έπεσε στο πεδίο της μάχης ή αν δραπέτευσε και σκοτώθηκε στη συνέχεια.[14] Ο Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας τάφηκε στο αβαείο του Κάμπουσκεννεθ, ο τάφος του επισκευάστηκε και επεκτάθηκε από τη Βασίλισσα Βικτώρια (1865).[15][16] Χρονικογράφοι του 16ου αιώνα όπως ο Άνταμ Αμπελλ (1480 - 1540), ο Ρομπέρ Λίντσεϊ (1532 - 1580), ο Τζον Λέσλι και ο Τζωρτζ Μπιουκάναν αναφέρουν ότι ο βασιλιάς δολοφονήθηκε αμέσως μετά τη μάχη κοντά στο Μπάνοκμπερν.

Λογοτεχνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας αναφέρεται στα παρακάτω μυθιστορήματα:

  • "Η τιμή μιας πριγκίπισσας" (1994) του Νάιτζελ Τράντερ (1909 - 2000). Το βιβλίο περιγράφει τα γεγονότα την περίοδο 1465 - 1469 με ηρωίδα τη Μαρια Στιούαρτ, κόμισσα του Άρραν μια αδελφή του Ιακώβου Γ΄, περιγράφει το ταξίδι της μαζί με τον σύζυγο της Τόμας Μπόιντ, κόμη του Άρραν στην αυλή του Χριστιανού Α΄ της Δανίας. Η Μαρία και ο σύζυγος της υπέγραψαν την παραχώρηση των Ορκάδων και της Σέτλαντ από την Ένωση του Κάλμαρ στο βασίλειο της Σκωτίας.[17]
  • "Άρχοντας σε αναμονή" του Νάιτζελ Τράντερ. Το βιβλίο περιγράφει τα γεγονότα την περίοδο 1474 - 1488 της βασιλείας του Ιακώβου Γ΄ από την προοπτική του Ιωάννη, κόμη του Ντάγκλας.[18]. Ο Ιάκωβος Γ΄ επηρεάζεται έντονα από τον Γουίλιαμ Σεβ τον αστρολόγο της αυλής του και αλχημιστή, ο Ντάγκλας τοποθέτησε τη Μαρία Στιούαρτ στον θρόνο.[19]
  • "Η Διοίκηση" (2001) του Νάιτζελ Τράντερ. Το βιβλίο καλύπτει τα γεγονότα την περίοδο 1480 - 1530 τη σταδιοδρομία του Άντριου Γουντ και τη δημιουργία του "Βασιλικού Ναυτικού της Σκωτίας", ο Ιάκωβος Γ΄ δίνει στον Άντριου Γουντ τον τίτλο του "Υψηλού Διοικητή της Σκωτίας".[20]
  • "Ιάκωβος Γ΄ : Ο αληθινός καθρέπτης" (2014) της Ρόνα Μανρό (γεν. 1959). Μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου της Σκωτίας, του Εθνικού Θεάτρου της Μεγάλης Βρετανίας και του Διεθνούς Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, οι τρεις Ιάκωβοι (Ιάκωβος Α΄ της Σκωτίας, Ιάκωβος Β΄ και Ιάκωβος Γ΄) είναι τρία ξεχωριστά έργα. Το έργο παρουσιάζει τις σχέσεις του Ιακώβου Γ΄ με τη σύζυγο του, τους ευνοούμενους ευγενείς και τους ισχυρούς λόρδους που αποξενώθηκαν.[21]
  • "Το κυνήγι του μονόκερου" (1993) του Ντόροθυ Ντάννεττ (1923 - 2001).[22]
  • "Ύπνος με λιοντάρια" (1995) του Ντόροθυ Ντάννεττ (1923 - 2001).
  • "Δίδυμοι" (2000) του Ντόροθυ Ντάννεττ (1923 - 2001).
  • "Ηλιοθεραπεία στο φεγγάρι" της Τζέιν Όλιβερ (1955) δίνει περιγραφές για τη ζωή του Ιακώβου Δ΄ και τη μάχη του Φλάντεν

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο γάμος του Ιακώβου Γ΄ με τη Μαργαρίτα των Όλντενμπουργκ έγινε τον Ιούλιο του 1469 στο αβαείο του Χόλυρουντ. Μαζί της απέκτησε:

Πρόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Kindred Britain»
  2. p10190.htm#i101894. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  3. 3,0 3,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  4. http://thepeerage.com/p10190.htm#i101894
  5. Lynch, Michael (1991). Scotland A New History. 155-56: Pimlico
  6. J. & R. Munro ed., Acts of the Lords of the Isles, (SHS, Edinburgh 1986), pp. lxx-lxxii
  7. Stevenson 2014, p. 84.
  8. Stevenson 2014, p. 84.
  9. Stevenson 2014, p. 84.
  10. Stevenson 2014, p. 84.
  11. Stevenson 2014, p. 81.
  12. Stevenson 2014, p. 84.
  13. Calendar State Papers Milan, vol.1 (1912), 247: Burns, Charles, 'Papal Gifts' in Innes Review, 20 (1969), pp.150–194: Chrimes, Stanley, Henry VII, Yale (1999), 66, 330–1
  14. Mackie, R.L., James IV, (1958), 36–44.
  15. Macdougall, Norman. "James III". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press.
  16. Grave of James III inscription
  17. http://cunninghamh.tripod.com/books/tobytimeline04
  18. http://cunninghamh.tripod.com/books/tobytimeline04
  19. http://cunninghamh.tripod.com/books/9105.htm
  20. http://cunninghamh.tripod.com/books/tobytimeline04
  21. https://www.eif.co.uk/whats-on/2014/james3#.VDrP_FeK2-0
  22. https://www.penguinrandomhouse.com/books/43935/the-unicorn-hunt-by-dorothy-dunnett/

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Lynch, Michael (1991). Scotland A New History. 155-56: Pimlico.
  • Macdougall, Norman, James III, A Political Study, John Donald (1982)
  • Stevenson, Katie (2014). Power and Propaganda: Scotland 1306-1488. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιάκωβος Γ΄ της Σκωτίας
Γέννηση: 10 Ιουλίου 1451 Θάνατος: 11 Ιουνίου 1488
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Ιάκωβος Β΄ της Σκωτίας
Βασιλιάς της Σκωτίας

1460 - 1488
Διάδοχος
Ιάκωβος Δ΄ της Σκωτίας