Ζαν Μποντέν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζαν Μποντέν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Jean Bodin (Γαλλικά)
Γέννηση1530[1][2]
Ανζέ[3]
Θάνατος1596
Λαν[4][5][6]
Αιτία θανάτουπανώλη
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[1]
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Θρησκευτικό τάγμαΤάγμα των Αδελφών της Παναγίας του Καρμήλου
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Μέσα Γαλλικά
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Παρισιού
Πανεπιστήμιο της Τουλούζ
Collège des Quatre Langues
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητανομικός[7]
φιλόσοφος[7]
οικονομολόγος
ιστορικός
πολιτικός επιστήμονας
demonologist
νομικός σύμβουλος[8]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

O Ζαν Μποντέν (Γαλλικά: Jean Bodin, περ. 1530 - 1596) ήταν Γάλλος νομικός, οικονομολόγος και πολιτικός φιλόσοφος, μέλος του Κοινοβουλίου του Παρισιού και καθηγητής Νομικής στην Τουλούζη. Επηρέασε την πνευματική ιστορία της Ευρώπης μέσω των οικονομικών του θεωριών και των αρχών της «καλής διακυβέρνησης».

Ο Μποντέν έζησε τα επακόλουθα της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης και έγραψε κατά την εποχή των Θρησκευτικών συγκρούσεων στη Γαλλία. Παρέμεινε Καθολικός σε όλη τη ζωή του, αλλά ήταν επικριτικός έναντι της παπικής εξουσίας, υποστηρίζοντας τον ισχυρό κεντρικό έλεγχο μιας εθνικής μοναρχίας ως αντίδοτο στις συγκρούσεις. Στα γραπτά του υπερασπίστηκε επίσης την ιδέα της θρησκευτικής ανεκτικότητας.

Ο Μποντέν ήταν εξαιρετικά πολυμαθής και τα έργα του αναφέρονται σε πολλά θέματα, από τη φυσική φιλοσοφία και τη θρησκεία έως την εκπαίδευση, την πολιτική οικονομία και την ιστορική μεθοδολογία. Επιπλέον, προσπάθησε να μεταρρυθμίσει το δικαστικό σύστημα της Γαλλίας και διατύπωσε μια από τις πρώτες εκδοχές της ποσοτικής θεωρίας του χρήματος. Είχε μια προληπτική πεποίθηση για την ύπαρξη αγγέλων και δαιμόνων. Τα έργα του καλύπτουν θέματα όπως η δαιμονολογία και η μαγεία και περιλαμβάνουν εκτενή αποσπάσματα για την αστρολογία και την αριθμολογία.[9]

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζαν Μποντέν γεννήθηκε στην Ανζέ περίπου το 1530 σε μια οικογένεια ευκατάστατων τεχνιτών. Σε ηλικία 15 ή 16 ετών έγινε δεκτός στη μονή των Καρμηλιτών στην Ανζέ και τρία χρόνια αργότερα τον έστειλαν στη μονή του τάγματος στο Παρίσι για να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του. Στο Παρίσι, παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο και στο Κολλέγιο της Γαλλίας, εμπλουτίζοντας τον μεσαιωνικό σχολαστικισμό με τον αναγεννησιακό ανθρωπισμό. Το 1551, αποσχηματίσθηκε – οι συνθήκες υπό τις οποίες συνέβη δεν είναι γνωστές – και μετέβη στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης για να σπουδάσει νομικά. Σπούδασε και δίδαξε ρωμαϊκό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης μέχρι το 1561.[10]

Επέστρεψε στο Παρίσι το 1561, σε μια εποχή που ξεκινούσαν οι Θρησκευτικοί πόλεμοι. Στο Παρίσι εργάσθηκε ως βασιλικός εισαγγελέας και ως μέλος του Κοινοβουλίου του Παρισιού (ανώτερο δικαστήριο). Από το 1566 στράφηκε σε θέματα που σηματοδότησαν τη σκέψη του: τη φιλοσοφία της ιστορίας, τη φιλοσοφία του κράτους και την οικονομία.

Βλέποντας τους Θρησκευτικούς πολέμους να καταστρέφουν τη Γαλλία, υποστήριξε τη θρησκευτική ανοχή, ειδικά μέσω της θαρραλέας αντίθεσής του σε βασιλική πρωτοβουλία που ήθελε να συγκεντρώσει κεφάλαια για να ξαναρχίσει τον πόλεμο εναντίον των Ουγενότων.

Το 1571 μπήκε στην υπηρεσία του αδελφού του βασιλιά Καρόλου Θ΄, του Φραγκίσκου του Ανζού, ως επικεφαλής της υπηρεσίας αιτημάτων και σύμβουλος. Ο νεαρός δούκας ήταν τότε αρχηγός του κόμματος των Δυσαρεστημένων, το οποίο συγκέντρωνε τους αντιπάλους της βασιλικής πολιτικής και υποστήριζε τη θρησκευτική ανοχή. Αν και υπήρχαν υποψίες διασυνδέσεών του με τους Ουγενότους, ο Μποντέν επέζησε της σφαγής της νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου (1572). Το 1581, συνόδευσε τον Φραγκίσκο του Ανζού στην Αγγλία για να διαπραγματευτεί το γάμο του με τη βασίλισσα Ελισάβετ. Εκεί, συναντήθηκε με τον διάσημο Τζων Ντη, μαθηματικό, αστρονόμο, αστρολόγο, γεωγράφο και αποκρυφιστή. Εξεπλάγη ευχάριστα μαθαίνοντας ότι το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ χρησιμοποιούσε το έργο του Έξι βιβλία περί Δημοκρατίας, το οποίο τον ώθησε να κάνει μια λατινική μετάφραση για να το καταστήσει πιο προσιτό στους ξένους αναγνώστες. [11]Μετά το θάνατο του δούκα Φραγκίσκου του Ανζού το 1584, ο Μποντέν εγκαταστάθηκε στο Λαν, εργαζόμενος ως επίτροπος στο επαρχιακό δικαστήριο και σύμβουλος του βασιλιά της Ναβάρρας (μελλοντικού Ερρίκου Δ΄), όπου το 1596 πέθανε από επιδημία πανώλης.[12]

Η σκέψη του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια εσωτερική σελίδα της αρχικής έκδοσης των Έξι βιβλίων περί Δημοκρατίας (1576)

Στο κύριο σύγγραμμά του Έξι βιβλία περί Δημοκρατίας (1576), είναι ένας από τους πρώτους που καθιέρωσε την έννοια της κυριαρχίας, που ενέπνευσε τον Τόμας Χομπς και τον Τζων Λοκ. Έθεσε επίσης τις θεωρητικές βάσεις της απόλυτης μοναρχίας. Το πολιτικό μοντέλο του Μποντέν προβάλλει μια πολιτική τάξη θεμελιωμένη στην υπακοή σε έναν ανώτατο μονάρχη, ενημερωμένο σωστά για τις ανάγκες των υπηκόων του. Οι αποφάσεις της κυβέρνησης πρέπει να τηρούνται πλήρως για να αποφεύγεται η αναρχία, όπως την έζησε η Γαλλία κατά τους Θρησκευτικούς πολέμους του 16ου αιώνα. Αναφέρεται και σε οικονομικά θέματα, ειδικότερα στο έκτο βιβλίο, ο Μποντέν εκθέτει τις οικονομικές αρχές του μερκαντιλισμού, υποστηρίζοντας τη θέσπιση περιορισμών στην παραγωγή πρώτων υλών και την εισαγωγή μη απαραίτητων προϊόντων. Ωστόσο, υπερασπίζεται το διεθνές εμπόριο, υποστηρίζοντας ότι το όφελος του ενός δεν σημαίνει απαραίτητα απώλεια για τον άλλο.[13]

Ο Μποντέν ήταν πολυμαθής, ασχολήθηκε με την παγκόσμια ιστορία την οποία προσέγγισε ως νομικός. Ανάμεσα στα κείμενά του περιλαμβάνεται μια κριτική εξέταση της ιστορίας για να προσδιορισθούν οι καθολικές αρχές των νόμων, με τον τίτλο Methodus ad facilem historiarum cognitionem (1566). [14]

Ασχολήθηκε επίσης με τη συγκριτική μελέτη των θρησκειών, σε κείμενο που συμπεριλάμβανε συζητήσεις επτά σοφών διαφορετικών θρησκειών, μεταξύ των οποίων του Ιουδαϊσμού, του Ισλάμ και της φυσικής θεολογίας, αλλά το έργο δεν δημοσιεύθηκε στην εποχή του.[15]

Στο βιβλίο του Démonomanie des sorciers, προσέφερε αμέτρητες ιδέες για το πώς να βασανίζουν τις μάγισσες και τους μάγους, ιδέες που επικρίθηκαν συχνά από τους συναδέλφους του στο Κοινοβούλιο. Ακολουθώντας αυτές τις μεθόδους, πίστευε ότι η έρευνα δεν θα έκρινε άδικα κανέναν.

Το κείμενο σχετικά με τη νομισματική θεωρία ήταν μια απάντηση στον κ. ντε Μαλετρουά, ο οποίος είχε προσπαθήσει να αρνηθεί τη μακροπρόθεσμη αύξηση των τιμών. Στα γραπτά του, ο Μποντέν υποστηρίζει ότι οι τιμές αυξάνονται λόγω διαφορετικών αιτιών, η κύρια από τις οποίες είναι η αύξηση των υφιστάμενων ποσοτήτων χρυσού και αργύρου (σημειώνοντας, επιπλέον, την επιρροή των μονοπωλίων και άλλων αιτίων).[16]

Ο Μποντέν θέτει τη γυναίκα κάτω από την εξάρτηση του συζύγου, επικαλούμενος τον φυσικό νόμο και τον λόγο του Θεού. Σε πολιτικό επίπεδο, «τίποτα δεν του φαίνεται πιο απαραίτητο για τη διατήρηση των Δημοκρατιών, παρά η υπακοή της γυναίκας στον άντρα». Επικαλείται και πάλι τον φυσικό νόμο για να αντιταχθεί στην ανάρρηση στο θρόνο γυναικών.[17]

Συγγραφικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Methodus ad facilem historiarum cognitionem (1566) - Μέθοδος για την εύκολη κατανόηση της ιστορίας.
  • Paradoxes de M. de Malestroit touchant le fait des monnaies et l'enrichissement de toutes choses (1568).
  • Les six livres de la République (1576) - Τα έξι βιβλία περί Δημοκρατίας[13]
  • Démonomanie des sorciers (1580) - Δαιμονομανία των μαγισσών
  • Iuris universi distributio (1580).
  • Le théâtre de la nature universelle (1596), που περιλαμβάνεται στα απαγορευμένα βιβλία - Index Librorum Prohibitorum - της καθολικής εκκλησίας.
  • Colloquium Heptaplomeres de rerum sublimium arcanis abditis, εκδόθηκε το 1858.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 LIBRIS. 26  Μαρτίου 2018. libris.kb.se/katalogisering/nl036s06025rf47. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  2. 2,0 2,1 Michael S. Hart: (Αγγλικά) Project Gutenberg. Project Gutenberg Literary Archive Foundation. 7655. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  4. 119999518.
  5. 118512307.
  6. bodin-jean.
  7. 7,0 7,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
  8. witches.shca.ed.ac.uk/index.cfm?fuseaction=home.personrecord&personref=LA%2F10&search_string=lastname%3D%26firstname%3D%26residence%3D.
  9. . «iep.utm.edu/bodin/». 
  10. . «britannica.com/biography/Jean-Bodin». 
  11. J. S. Maloy, «Bodin’s Puritan Readers and Radical Democracy in Early New England  », Journal of the History of Ideas, University of Pennsylvania Press, vol. 78, no 1,‎ janvier 2017, p. 1-25/σελ. 4
  12. . «plato.stanford.edu/entries/bodin/». 
  13. 13,0 13,1 . «gallica.bnf.fr/Les six livres de la République de J. Bodin». 
  14. . «projects.iq.harvard.edu/bodinproject/biography-bodin». 
  15. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, τομ. 43, σελ. 436
  16. . «biography.yourdictionary.com/jean-bodin». 
  17. Pierre-Louis Vaillancourt, Bodin et le pouvoir politique des femmes, dans Jean Bodin. Actes du colloque interdisciplinaire d'Angers, Angers, Presses de l'université d'Angers, 1985, p. 63-74.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Jean Bodin στο Wikimedia Commons