Εργατική τάξη
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Με τον γενικό όρο εργατική τάξη χαρακτηρίζεται το σύνολο των εμμίσθων εργατών/εργαζομένων μιας κοινωνίας οι οποίοι αναγκάζονται, για να μπορέσουν να ζήσουν, να πωλούν την εργατική τους δύναμη είτε χειρωνακτική είναι αυτή, είτε διανοητική. Τα χαρακτηριστικά βάσει των οποίων διαμορφώνεται η εργατική τάξη, τα μεσαία στρώματα και η καπιταλιστική τάξη, είναι τα εξής: α. Ιδιοκτησία ή όχι των μέσων παραγωγής, β. Διευθυντική θέση ή όχι στην παραγωγική διαδικασία, γ. παραγωγή ή όχι έμμεσης και άμεσης υπεραξίας, δ. ύψος μισθού.[1][2]
Έτσι τα άτομα που ανήκουν στην εργατική τάξη, είναι υποχρεωμένα να πωλούν ή σε ορισμένες περιπτώσεις να νοικιάζουν (υπενοικιαζόμενοι) την εργατική τους δύναμη/τέχνη/γνώση στους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής ή στους εκάστοτε διαχειριστές τους.
Αντιλήψεις σχετικά με την εργατική τάξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με τον μαρξισμό, η βασική δύναμη που κινεί την ιστορία του ανθρώπου, είναι η πάλη των τάξεων, η πάλη δηλαδή ανάμεσα στην κάθε φορά κοινωνικά κυρίαρχη τάξη και τις κυριαρχούμενες/καταπιεζόμενες τάξεις. Η πάλη των τάξεων αποτελεί μια βασική κοινωνική σχέση η οποία εμφανίζεται ήδη από την αρχαιότητα, μαζί με την εμφάνιση των ταξικών κοινωνιών και του κράτους.
Στον αντίποδα του μαρξισμού, κατά ορισμένους μελετητές, η περιγραφή της τάξης σαν κεντρικής κοινωνικής σχέσης των σύγχρονων κοινωνιών, έχει περιθωριοποιηθεί στη σύγχρονη ανάλυση. Κριτικοί του μαρξισμού έχουν μιλήσει για τον θάνατο της τάξης και μαρξιστές θεωρητικοί του σύγχρονου καπιταλισμού για τον παροπλισμό της (demobilization). Κατά μία άποψη, αυτό που έχει πεθάνει ή παροπλισθεί είναι η μυθοπλασία (fiction) της εργατικής τάξης. Αυτή η έννοια έχει αποδομηθεί από την κριτική και άλλες ιστορικές εξελίξεις [3] και καθώς πολλαπλά κοινωνικά “κέντρα” αλληλοσυγκρουόμενων δυνάμεων έχουν καταλάβει το ιστορικό προσκήνιο, η έννοια της εργατικής τάξης έχει περιφερειοποιηθεί και απενεργοποιηθεί. Επίσης, θεωρίες που εκτοπίζουν την οικονομική ουσία της κοινωνίας έχουν επίσης εκτοπίσει τα στοιχεία του μετασχηματισμού της κοινωνίας. Η μιλιταριστική εικόνα της μαζικής ενότητας των εργατών θεωρείται μέρος μιας ξεπερασμένης αντίληψης της κοινωνίας και ξεπερασμένων πολιτικών αλλαγής.
Υπάρχει μια άποψη που διατυπώνεται από ορισμένους κοινωνιολόγους, ότι, παρά την σαφήνεια του ορισμού της εργατικής τάξης, προβλήματα στατιστικής δεν διευκολύνουν ένα σαφή και συνοπτικό ορισμό. Άλλοι μελετητές και κοινωνιολόγοι διατυπώνουν την άποψη, ότι ο όρος "εργατική τάξη" καλύπτει την κατώτερη κοινωνική τάξη (όλους όσους δουλεύουν χειρωνακτικά ως ημερομίσθιοι εργάτες ή/και διανοητικά ως εργαζόμενοι που πωλούν την διανοητική εργατική τους δύναμη, στα πλαίσια μιας περισσότερο βιομηχανικής, πολυμορφικής οικονομίας. Η άποψη αυτή -επίσης σύμφωνα με άλλους μελετητές- μπορεί να κριθεί εν μέρει κυκλική, ή όπως λέγεται ταυτολογική, με το επιχείρημα ότι το ορίζον περιέχει το οριζόμενο.
Μια ακόμα ανάλυση θεωρεί ότι μπορεί να πραγματευτεί μια μεγάλη ποικιλία καπιταλιστικών και μή-καπιταλιστικών διαδικασιών που συμβαίνουν στις βιομηχανικές κοινωνίες. Σύμφωνα με αυτή, τα άτομα μπορεί να συμμετέχουν ταυτόχρονα σε διάφορες τάξεις. Επίσης, σύμφωνα με αυτούς τους μελετητές, προβλήματα ανακύπτουν και σε άλλους ορισμούς π.χ. "χαμηλά στρώματα" μιας κοινωνίας και η διακίνηση ατόμων προς και από τα στρώματα αυτά με δεδομένο ότι υφίσταται η διαδικασία της κοινωνικής κινητικότητας (π.χ. ένας εργάτης μπορεί σε κάποια στιγμή της ζωής του να γίνει εργολάβος, ή ένας τεχνίτης υπάρχει μια περίπτωση να αναλάβει μια αντιπροσωπεία). Αντίστοιχα γίνεται αντιληπτή με διαφορετικό τρόπο η έννοια της “πάλης των τάξεων” η οποία αποσυνδέεται από την πολεμική συμβολική και θεωρείται ότι μπορεί να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. με τις διαφωνίες μεταξύ συζύγων.[4] Σχετική είναι και η θεώρηση της έννοιας της “πάλης των τάξεων” ως μύθου, από ορισμένους αναλυτές.[5]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Φρ. Ένγκελς: Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία
- ↑ Κ. Μαρξ: Μισθός, τιμή, κέρδος
- ↑ Graham J. (1991) Fordism/post-Fordism, Marxism/post-Marxism: The second cultural divide? Rethinking Marxism 4 (1): 39-58, και Graham J (1992b) Post-Fordism as politics: The political consequences of narratives on the left. Environment and Planning D: Society and Space 10, αναφέρονται στο Katherine Gibson & Julie Graham, Rethinking Class in Industrial Geography: Creating a Space for an Alternative Politics of Class, Economic Geography, Vol. 68, No. 2, Industrial Geography (Apr., 1992)[νεκρός σύνδεσμος], σελ. 124, 125.
- ↑ Katherine Gibson & Julie Graham, Rethinking Class in Industrial Geography: Creating a Space for an Alternative Politics of Class, Economic Geography, Vol. 68, No. 2, Industrial Geography (Apr., 1992), σελ. 124, 125.
- ↑ A.W. Metcalfe, Myths of Class Struggle: The Metaphor of War and the Misunderstanding of Class
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.56ος, σελ.344.