Εμίλ Γιάνινγκς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Εμίλ Γιάνινγκς
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Emil Jannings (Γερμανικά)
Γέννηση23  Ιουλίου 1884[1][2][3]
Ρόρσαχ[4]
Θάνατος2  Ιανουαρίου 1950[4][2][3]
Strobl
Αιτία θανάτουκαρκίνος του ήπατος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανία
Ιδιότηταηθοποιός και σκηνοθέτης κινηματογράφου
ΣύζυγοςΧάνα Ραλφ, Gussy Holl (1923–1950) και Lucie Höflich
ΒραβεύσειςΌσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου (1929)[5], Volpi Cup for Best Actor (1937), Staatsschauspieler (1936), αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[6] και Goethe Medal for Art and Science (1939)
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Εμίλ Γιάνινγκς (Emil Jannings, πραγματικό όνομα: Theodor Friedrich Emil Janenz, 23 Ιουλίου 1884 - 2 Ιανουαρίου 1950) ήταν Γερμανός ηθοποιός γεννημένος στην Ελβετία. Πρόκειται για τον πρώτο ηθοποιό που βραβεύτηκε με Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας στην πρώτη απονομή του 1929 για τις ταινίες Το Λυκόφως της Δόξας (The Last Command, 1928) και Όταν η Σαρξ Υποκύπτει (The Way of All Flesh, 1927). Γνωστός επίσης για την ταινία του Γιόζεφ Φον Στέρνμπεργκ Ο Γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel, 1930), ο ηθοποιός κατά τα τέλη της καριέρας του συμμετείχε σε ταινίες που έκαναν προπαγάνδα υπέρ των Ναζί.

Πρώτα βήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πραγματικό όνομα του ηθοποιού που γεννήθηκε στο Ρόρσαχ της Ελβετίας ήταν Τέοντορ Φρίντριχ Εμίλ Γιάνεντς. Η μητέρα του ήταν Γερμανίδα εβραϊκής καταγωγής και ο πατέρας του Αμερικανός.[7][8]. Όταν ο ηθοποιός ήταν ακόμη μικρός, η οικογένειά του μεταφέρθηκε στο Γκέρλιτς της Γερμανίας, πόλη στης οποίας το θέατρο ο ηθοποιός θα ξεκινούσε αργότερα τη θεατρική του σταδιοδρομία. Δούλεψε επίσης στη Βρέμη και στη Λειψία πριν συμμετάσχει στη θεατρική ομάδα του Μαξ Ράινχαρντ στο Βερολίνο.

Σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάνινγκς ήταν θεατρικός ηθοποιός που συμμετείχε σε ταινίες. Έκανε την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση το 1914 κι ο σκηνοθέτης Ερνστ Λιούμπιτς βρήκε στο πρόσωπό του το κατάλληλο άτομο για να ερμηνεύσει τους κεντρικούς ρόλους σε ψεύδοϊστορικά δράματα όπως: Μαντάμ Ντυμπαρύ (Madame DuBarry, 1919), όπου υποδύθηκε τον Λουδοβίκο ΙΕ΄ της ,και Άννα Μπόλεϋν (Anna Boleyn, 1921), όπου υποδύθηκε τον Ερρίκο τον 8ο. Το 1922 πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού του Σαίξπηρ Οθέλλος κι έπειτα στην ταινία του Φρήντριχ Βίλεμ Μουρνάου Ο Τελευταίος των Ανθρώπων (Der Letzte Mann, 1924). Ο Γιάνιγκς συνέχισε τη συνεργασία του με τον Μουράου πρωταγωνιστώντας σε άλλες δυο ταινίες του: Ο Ταρτούφος (Herr Tartüff), όπου υποδύθηκε τον ομώνυμο ρόλο και Φάουστ (Faust - eine deutsche Volkssage), όπου εμφανίστηκε στον ρόλο του Μεφιστοφελή. Στη συνέχεια ο ηθοποιός συμμετείχε σε αμερικανικές ταινίες και το 1929 βραβεύθηκε με με Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας στην πρώτη απονομή του 1929 για τις ταινίες Το Λυκόφως της Δόξας (The Last Command, 1928) και Όταν η Σαρξ Υποκύπτει (The Way of All Flesh, 1927). Σύμφωνα με τη Σούζαν Ορλιάν, συγγραφέα του βιβλίου Rin Tin Tin: The Life and The Legend ο Γιάνινγκς δεν ήταν στην πραγματικότητα ο νικητής του πρώτου Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας. Σύμφωνα με έρευνες που έκανε ανακάλυψε ότι ο πρώτος νικητής της ακαδημίας ήταν το γερμανικό ποιμενικό Rin Tin Tin, ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς σταρ της περιόδου που κέρδισε. Αλλά οι ψηφοφόροι της ακαδημίας που φοβούνταν ότι κανείς δεν θα τους έπαιρνε στα σοβαρά αν επέλεγαν για πρώτο νικητή έναν σκύλο διάλεξαν τον πρώτο αναπληρωματικό για το βραβείο[9].

Η σταδιοδρομία του στο Χόλιγουντ έληξε κατά τη μετάβαση προς τις ομιλούσες ταινίες το 1927. Η βαριά γερμανική του προφορά δεν άφηνε το κοινό να καταλάβει τα λεγόμενά του και για αυτόν τον λόγο οι παραγωγοί της ταινίας του 1928 Ο Πατριώτης (The Patriot) και ο σκηνοθέτης της Ερνστ Λιούμπιτς πρότειναν σε άλλον ηθοποιό να ντουμπλάρει τη φωνή του Γιάνινγκς. Ο Γιάνινγκς αντέδρασε με αυτή την απόφαση και η φωνή του ξαναπροστέθηκε στο φιλμ. Το 1930 επέστρεψε στην Ευρώπη, όπου γύρισε μαζί με τη Μάρλεν Ντίτριχ την ταινία Ο Γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel, 1930). Η ταινία γυρίστηκε τόσο στα αγγλικά, όσο και στα γερμανικά.

Χρόνια πολέμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάνινγκς με τον Γιόζεφ Γκαίμπελς το 1938

Κατά την εγκαθίδρυση του καθεστώτος του Χίτλερ, ο ηθοποιός πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες που είχαν ως σκοπό να ενισχύσουν το ναζισμό. Μερικές από αυτές τις ταινίες ήταν οι Εστεμμένοι Είλωτες (Der alte und der junge König - Friedrichs des Grossen Jugend, 1935), Πριν απ'το Ηλιοβασίλεμα (Der Herrscher, 1937), Ohm Kruger, 1941 και Die Entlassung, 1942. Το 1941 ο υπουργός προπαγάνδας των εθνικοσοσιαλιστών Γιόζεφ Γκαίμπελς τον ανακήρυξε Καλλιτέχνη του Έθνους.

Όταν οι Σύμμαχοι μπήκαν στη Γερμανία το 1945, ο Γιάνινγκς κρατούσε το Όσκαρ στα χέρια του, ως απόδειξη των δεσμών του με το Χόλιγουντ. Ο ενεργός του ρόλος στη ναζιστική προπαγάνδα κατά τα χρόνια του πολέμου τον καθιστούσε ανεπιθύμητο και για αυτόν τον λόγο δεν επιχείρησε να επιστρέψει στα κινηματογραφικά δρώμενα. Αποσύρθηκε και εγκαταστάθηκε στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας και το 1947 έλαβε την αυστριακή υπηκοότητα.

Γάμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάνινγκς νυμφεύθηκε τρεις φορές. Και οι τρεις του γάμοι ήταν με Γερμανίδες ηθοποιούς του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάνιγκς απεβίωσε σε ηλικία 65 ετών στο Στρομπλ της Αυστρίας από καρκίνο του ήπατος[10].

Επιλεγμένη φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1919 - Μαντάμ Ντυμπαρύ (Madame DuBarry)
  • 1921 - Άννα Μπόλεϋν (Anna Boleyn)
  • 1922 - Οθέλλος (Othello)
  • 1924 - Ο Τελευταίος των Ανθρώπων (Der Letzte Mann)
  • 1924 - Το Εργαστήρι των Κέρινων Ομοιωμάτων (Das Wachsfigurenkabinett)
  • 1926 - Ο Ταρτούφος (Herr Tartüff)
  • 1925 - Βαριετέ (Variete)
  • 1926 - Φάουστ (Faust - eine deutsche Volkssage)
  • 1927 - Όταν η Σαρξ Υποκύπτει (The Way of All Flesh, 1927) - Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας
  • 1928 - Το Λυκόφως της Δόξας (The Last Command, 1928) - Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας
  • 1928 - Ο Πατριώτης (The Patriot)
  • 1928 - Ο Δρόμος της Αμαρτίας (Street of Sin)
  • 1928 - Σφάλματα ενός Πατέρα (Sins of the Fathers)
  • 1929 - Το Ψεύδος (Betrayal)
  • 1930 - Ο Γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel)
  • 1930 - Ο Αγαπημένος των Θεών (Liebling der Götter)
  • 1932 - Τραγωδία Έρωτος (Stürme der Leidenschaft)
  • 1935 - Εστεμμένοι Είλωτες (Der alte und der junge König - Friedrichs des Grossen Jugend, 1935)


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb141900509. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 118556932. Ανακτήθηκε στις 16  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6np5rk7. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. (Αγγλικά) Internet Movie Database. ev0000003/1929.
  6. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  7. Roman Rocek: Die neun Leben des Alexander Lernet-Holenia. Eine Biographie. Böhlau, Wien u.a. 1997, ISBN 3-205-98713-6. S. 186
  8. Frank Noack: "Jannings. Der erste deutsche Weltstar". Collection Rolf Heyne, München 2012
  9. Throw Rin Tin Tin A Bone & Give Back The Pooch's Best Actor Oscar by Susan Orlean
  10. Chroniknet.de, 2 January 1950Obituary for Emil Jannings]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]