Ελληνικός Συναγερμός

Ελληνικός Συναγερμός
Ελληνικός Συναγερμός
Ηγέτης	Αλέξανδρος Παπάγος
Αντιπρόεδροι	Παναγιώτης Κανελλόπουλος; Στέφανος Στεφανόπουλος
Ιδρυτής	Αλέξανδρος Παπάγος
Ίδρυση	1951
Διάλυση	1956
Διάδοχος	Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις; Λαϊκόν Κοινωνικόν Κόμμα
Έδρα	Αθήνα
Ιδεολογία	Μοναρχισμός; Συντηρητισμός; Αντικομμουνισμός
Πολιτικό φάσμα	Δεξιά
Χρώματα	Μπλε
	Πολιτικό σύστημα Ελλάδας; Πολιτικά κόμματα; Εκλογές

Ο Ελληνικός Συναγερμός (Ε.Σ.) ήταν δεξιό συντηρητικό ελληνικό πολιτικό κόμμα που ιδρύθηκε το 1951. Ιδρυτής και πρόεδρος του κόμματος ήταν ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος. Ο Ελληνικός Συναγερμός υπηρέτησε ως κυβέρνηση από το 1952 μέχρι το 1955 με πρωθυπουργό τον Παπάγο.

Το κόμμα διαλύθηκε το 1956 μετά το θάνατο του Παπάγου και την ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ελληνικός Συναγερμός ιδρύθηκε στις 6 Αυγούστου 1951 από το στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο στα πρότυπα του γαλλικού κόμματος του Σαρλ ντε Γκωλ "Συναγερμός του Γαλλικού Λαού". Είχε προηγηθεί στις 31 Ιουλίου η ανακοίνωση της απόφασης του ιδίου να κατέλθει στην πολιτική, ενόψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου, απόφαση που συνάντησε τη σφοδρή αντίθεση του βασιλέα Παύλου. Ο Συναγερμός απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης, σε οπαδούς και στελέχη, του Λαϊκού Κόμματος. Επίσης, αυτοδιαλύθηκαν και προσχώρησαν σε αυτόν το Νέον Κόμμα του Σπύρου Μαρκεζίνη και το Λαϊκόν Ενωτικόν Κόμμα των Κανελλόπουλου και Στεφανόπουλου, ενώ δέχθηκε τις προσχωρήσεις ορισμένων βουλευτών στελεχών του Κέντρου, κυρίως από το Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου.^[2]

Στις εκλογές πέτυχε σχετική πλειοψηφία με 114 έδρες. Ο Παπάγος εναντιώθηκε στη συγκρότηση συμμαχικής κυβέρνησης με κάποιο από τα άλλα κόμματα. Έτσι, σχηματίστηκε κυβέρνηση συνασπισμού από την Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου και το Κόμμα Φιλελευθέρων, υπό το Νικόλαο Πλαστήρα, με το Συναγερμό να παραμένει στην αντιπολίτευση.^[3]

Η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη των εκλογών του 1952 επέτεινε τη ροή κεντρώων στελεχών προς τον Ελληνικό Συναγερμό. Το κόμμα ενισχύθηκε με τις προσχωρήσεις επιπλέον βουλευτών του Κέντρου, όπως του Εμμανουήλ Τσουδερού και άλλων 23, προερχόμενων από το Κόμμα Φιλελευθέρων, ενώ ακολούθησε και η μαζική προσχώρηση πολιτευτών και μικρότερου βεληνεκούς στελεχών. Στις 25 Οκτωβρίου οριστικοποιήθηκε και η κάθοδος του ίδιου του Γεωργίου Παπανδρέου, με την ιδιότητα, ωστόσο, του ανεξαρτήτου. Στις εκλογές ο Συναγερμός κέρδισε 247 έδρες και με την επιτυχία αυτή έγινε το πρώτο κόμμα που εξασφάλισε μεταπολεμικά απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Ελλήνων.

Κατά τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου ο Ελληνικός Συναγερμός υπήρξε ο νικητής όλων των επαναληπτικών εκλογών που διεξήχθησαν για την πλήρωση κενωθεισών εδρών, ενώ δέχτηκε και προσχωρήσεις βουλευτών από το Κόμμα Φιλελευθέρων. Ωστόσο, στις 13 Απριλίου 1953 ο Γεώργιος Παπανδρέου αποχώρησε από το Συναγερμό, διαφωνώντας με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης.^[4]

Τον Απρίλιο του 1954 επήλθε διαφωνία μεταξύ Παπάγου και Μαρκεζίνη, που είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του δευτέρου από την κυβέρνηση. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους ακολούθησε η ανεξαρτητοποίηση του Μαρκεζίνη μαζί με άλλους 22 βουλευτές φιλικά προσκείμενων σε αυτόν, ενώ λίγους μήνες αργότερα ίδρυσε το Κόμμα Προοδευτικών καταφέρνοντας να πάρει μαζί του άλλους επτά βουλευτές.^[5]

Στις 21 Νοεμβρίου διεξήχθησαν οι δημοτικές εκλογές. Στις εκλογές αυτές, αν και το κόμμα δεν έδωσε πολιτικό χαρακτήρα, ούτε χρίσματα σε υποψηφίους δημάρχους, ο συναγερμικός χώρος κέρδισε στην πλειονότητα των δήμων, ωστόσο έχασε στις μεγάλες πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Ηράκλειο) από υποψηφίους με αντιπολιτευτικό και αντισυναγερμικό λόγο.

Από τα τέλη του 1954 η υγεία του Παπάγου είχε αρχίσει να κλονίζεται και συνεχώς επιδεινωνόταν με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να ασκήσει επαρκώς τα καθήκοντά του. Γι' αυτό το λόγο κρίθηκε σκόπιμος ο διορισμός των Κανελλόπουλου και του Στεφανόπουλου ως αντιπροέδρων. Στις 4 Οκτωβρίου 1955, και ενώ η κατάσταση της υγείας του είχε χειροτερέψει κατά πολύ, ο Παπάγος όρισε το Στεφανόπουλο ως αναπληρωτή πρωθυπουργό. Ωστόσο, λίγες ώρες μετά πέθανε.

Στις μετέπειτα διεργασίες για τη διάδοχη κατάσταση στην Κυβέρνηση και στο κόμμα, υπήρξε η πρόθεση σύγκλησης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, η οποία θα εξέλεγε τον αρχηγό του κόμματος και προτεινόμενο πρωθυπουργό. Ο βασιλιάς διαφώνησε με αυτή τη διαδικασία και έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο Καραμανλής σχημάτισε ταχύτατα κυβέρνηση παρά τις αντιδράσεις των ηγετικών παραγόντων του Ελληνικού Συναγερμού. Μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης, συνεκλήθη η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος, η οποία αποφάσισε να στηρίξει τον Καραμανλή, ενώ εξέλεξε και πενταμελή διοικούσα επιτροπή αποτελούμενη από τους Τσουδερό, Κανελλόπουλο, Στεφανόπουλο, Καραμανλή και Ροδόπουλο. Η κυβέρνηση Καραμανλή έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ενώ ο Ηρακλής Σακκαλής διαφώνησε και ανεξαρτητοποιήθηκε.

Η νέα κυβέρνηση είχε δικαίωμα διάλυσης της Βουλής και προκήρυξης εκλογών. Προς τούτο, στις 4 Ιανουαρίου 1956 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοίνωσε την ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως (Ε.Ρ.Ε.), στην οποία προσχώρησαν 174 βουλευτές του Συναγερμού και η συντριπτική πλειοψηφία των στελεχών και οπαδών του κόμματος, ενώ την ίδια ημέρα ο Στέφανος Στεφανόπουλος ανακοίνωσε την ίδρυση του Λαϊκού Κοινωνικού Κόμματος (Λ.Κ.Κ.), στο οποίο εντάχθηκαν 13 βουλευτές. Από τους υπόλοιπους βουλευτές του Συναγερμού, ένας μικρός αριθμός συντάχθηκε με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, χωρίς ωστόσο να προσχωρήσουν στην Ε.Ρ.Ε., άλλοι τήρησαν αδιευκρίνιστη στάση και άλλοι δεν θα πολιτεύονταν.

Οι εξελίξεις αυτές σήμαναν την αδρανοποίηση του Ελληνικού Συναγερμού.

Ιδεολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποτελέσματα εκλογών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βουλή των Ελλήνων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος	Αρχηγός κόμματος	Αριθμός ψήφων	Ποσοστό ψήφων	Έδρες	Θέση
1951	Αλέξανδρος Παπάγος	624.316	36,53%	114 / 258	Αξιωματική αντιπολίτευση
1952	Αλέξανδρος Παπάγος	783.451	49,22%	247 / 300	Κυβέρνηση

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Roudometof, Victor (2002), Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Praeger Publishers, p. 98
↑ Η νέα Δεξιά και ο Ελληνικός Συναγερμός
↑ Η νέα Δεξιά και ο Ελληνικός Συναγερμός
↑ Μητρώο Γερουσιαστών και Βουλευτών 1929-1974 Βουλή των Ελλήνων, Εθνικό Τυπογραφείο, 1977.(pdf)
↑ Μητρώο Γερουσιαστών και Βουλευτών 1929-1974 Βουλή των Ελλήνων, Εθνικό Τυπογραφείο, 1977.(pdf)

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτό το λήμμα σχετικά με την Πολιτική επιστήμη ή την Πολιτική χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Roudometof, Victor (2002), Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Praeger Publishers, p. 98

[2] Η νέα Δεξιά και ο Ελληνικός Συναγερμός

[3] Η νέα Δεξιά και ο Ελληνικός Συναγερμός

[4] Μητρώο Γερουσιαστών και Βουλευτών 1929-1974 Βουλή των Ελλήνων, Εθνικό Τυπογραφείο, 1977.(pdf)

[5] Μητρώο Γερουσιαστών και Βουλευτών 1929-1974 Βουλή των Ελλήνων, Εθνικό Τυπογραφείο, 1977.(pdf)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]