Διοτίμα (Πλατωνικός μύθος)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
«-Καλά, Σωκράτη, δεν γνωρίζεις, είπε γελάσασα η σοφή Διοτίμα, ότι ο Έρως είναι παιδί του Πόρου και της Πενίας!

- Μα γι΄αυτό ακριβώς ήρθα μέχρι τη μακρινή Μαντίνεια, Διοτίμα, γιατί έχω ανάγκη από δασκάλους[1]

Deotyma


Την ώρα λοιπόν που γεννήθηκε η Αφροδίτη είχανε τραπέζι οι Θεοί και οι άλλοι και ο γιος της Μήτιδος, ο Πόρος. Όταν πια αποδείπνησαν, καθώς δα ἠτανε συμπόσιο, ήλθε για να επαιτήσει η Πενία και έστεκε στις θύρες. Ο Πόρος τότε μεθυσμένος από το νέκταρ, γιατί κρασί δεν ύπαρχε (sic) ακόμα, μπήκε στον κήπο του Διός βαρύς-βαρύς και αποκοιμήθηκε. Η Πενία λοιπόν έχοντας στο νου της, εξαιτίας που ήταν άπορη, να κάμει παιδί με τον Πόρο, ξαπλώνεται κοντά του και συνέλαβε τον Έρωτα. Για τούτο δα έγινε και της Αφροδίτης συνοδός και δούλος, γιατί γεννήθηκε στα γενέθλια εκείνης και ακόμα γιατί από φυσικού του είναι εραστής της ομορφιάς και η Αφροδίτη είναι δα όμορφη. Επειδή λοιπόν είναι του Πόρου και της Πενίας γιος ο Έρως βρίσκεται σ΄αυτήν εδώ την κατάσταση. Και πρώτα -πρώτα είναι πάντα φτωχός και κάθε άλλο παρά απαλός και τρυφερός, όπως νομίζουν οι πολλοί, αλλά σκληρός και ακατάστατος και ανυπόδητος και άστεγος, πλαγιάζει πάντα χάμω και χωρίς στρώμα, κοιμάται στο ύπαιθρο, στις θύρες και στους δρόμους, έχοντας της μητέρας του τη φύση, πάντα με τη φτώχεια σύντροφος. Και κατά τον πατέρα του πάλιν είναι επίβουλος στους όμορφους και στους καλούς, όντας ανδρείος και φιλοκίνδυνος και σφριγηλός, δεινός κυνηγός, πάντα πλέκοντας κάποια σχέδια κι επιθυμητής της φρόνησης και είναι άξιος και να εύρη φιλοσοφώντας σ΄ όλη του τη ζωή, δυνατός γοητευτής και φαρμακευτής και σοφιστής. Και ούτε σαν αθάνατος είναι από τη φύση του ούτε σαν θνητός, αλλά μέσα στην ίδια ημέρα πότε ανθίζει και ζει, όταν εύρη αφθονία, πότε πάλιν πεθαίνει και πάλιν ξαναγεννιέται, γιατί το έχει από τη φύση τού πατέρα του. Και ό,τι κερδίζει πάντα το χάνει έτσι που μήτε άπορος είναι ποτέ ο Έρως μήτε πλούσιος. Και πάλιν είναι ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια».

Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Εισαγωγή στον Πλάτωνα σ. 119 ,1964.

eros

Ο μύθος της Διοτίμας είναι ένας από τους δύο ερωτικούς μύθους του Πλάτωνος (o μύθος του Αριστοφάνη) που αναφέρεται στο πλατωνικό έργο Συμπόσιο.

Ο φιλοσοφικός μύθος ομόζυγος, αλλά και αντίζυγος του λόγου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο λόγος έπειτα από τη μακρινή του πορεία είναι σαν να έχει ανάγκη από το μύθο για να δώσει μορφή σε κάτι, που αυτός μάταια μοχθούσε να τυποδέσει. Ο μύθος έρχεται να πάρει επάνω του έργο ακατόρθωτο από το λόγο που δεν μπορεί να περιαδράξει και να να το σφίξει μέσα στα όρια του: να αποπερατώσει δηλαδή με το δικό του τρόπο το διάλογο, αφού ο λόγος δεν έχει ποτέ τέλος. Η ακολουθία του λόγου προχωρεί από το ένα αίτιο στο άλλο, από τη μια υπόθεση στην άλλη ως που φθάνει στην πρώτη αρχή, στο ανυπόθετο. Το ανυπόθετο όμως τούτο η λογική ερμηνεία δεν μπορεί ποτέ να το φανερώσει, γιατἰ στην ουσία του είναι άφατο».[2] Γι΄αυτό τον πλατωνικό μύθο τον συναντάμε ή στη μέση ή στο τέλος του διαλόγου, ποτέ όμως εκεί που η διαλεκτική δεν έχει ακόμα ανοίξει. Ο φιλοσοφικός μύθος έρχεται να ερμηνεύσει το ανερμήνευτο, να ιστορήσει το ανιστόρητο και να χρονώσει το άχρονο.[3]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Η έννοια της ειρωνίας ως διδακτορική διατριβή ( Κοπεγχάγη 1841) του Soren Kiergegaard), Ελληνική έκδοση Γεράσιμου Αναγνωστίδη σελ. 303
  2. Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Εισαγωγή στον Πλάτωνα σσ. 247-288, 1964
  3. Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Εισαγωγή στον Πλάτωνα σ. 261, 1964

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πλάτων «Μύθοι», Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Ηλίας Σπυρόπουλος, Εκδ. Ζήτρος, 2003, ISBN 960-7760-91-3