Δημήτριος Βούλγαρης

Δημήτριος Βούλγαρης
Δημήτριος Βούλγαρης. Ελαιογραφία του Σπ. Προσαλέντη, 1878.
Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Περίοδος 1η κυβέρνηση Βούλγαρη 22 Σεπτεμβρίου 1855 – 13 Νοεμβρίου 1857
Μονάρχης	Όθων Α΄ της Ελλάδας
Προκάτοχος	Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Διάδοχος	Αθανάσιος Μιαούλης
Πρόεδρος Επαναστατικής 3μελούς Επιτροπείας
Περίοδος 2η (συν) κυβέρνηση Βούλγαρη 11 Οκτωβρίου 1862 – 9 Φεβρουαρίου 1863
Προκάτοχος	Ιωάννης Κολοκοτρώνης
Διάδοχος	Αριστείδης Μωραϊτίνης
Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Περίοδος 3η κυβέρνηση Βούλγαρη 25 Οκτωβρίου 1863 – 5 Μαρτίου 1864
Μονάρχης	Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας
Προκάτοχος	Μπενιζέλος Ρούφος
Διάδοχος	Κωνσταντίνος Κανάρης
Περίοδος 4η κυβέρνηση Βούλγαρη 3 Νοεμβρίου 1865 – 6 Νοεμβρίου 1865
Προκάτοχος	Επαμεινώνδας Δεληγεώργης
Διάδοχος	Αλέξανδρος Κουμουνδούρος
Περίοδος 5η (συν) κυβέρνηση Βούλγαρη 9 Ιουνίου 1866 – 18 Δεκεμβρίου 1866
Προκάτοχος	Μπενιζέλος Ρούφος
Διάδοχος	Αλέξανδρος Κουμουνδούρος
Περίοδος 6η κυβέρνηση Βούλγαρη 25 Ιανουαρίου 1868 – 25 Ιανουαρίου 1869
Προκάτοχος	Αριστείδης Μωραϊτίνης
Διάδοχος	Θρασύβουλος Ζαΐμης
Περίοδος 7η κυβέρνηση Βούλγαρη 25 Δεκεμβρίου 1871 – 8 Ιουλίου 1872
Προκάτοχος	Θρασύβουλος Ζαΐμης
Διάδοχος	Επαμεινώνδας Δεληγεώργης
Περίοδος 8η κυβέρνηση Βούλγαρη 9 Φεβρουαρίου 1874 – 27 Απριλίου 1875
Προκάτοχος	Επαμεινώνδας Δεληγεώργης
Διάδοχος	Χαρίλαος Τρικούπης
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	20 Δεκεμβρίου 1802 (1802-12-20), Ύδρα
Θάνατος	29 Δεκεμβρίου 1877 (75 ετών) Αθήνα
Εθνότητα	Ελληνική
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ο Δημήτριος Βούλγαρης (Ύδρα, 20 Δεκεμβρίου 1802 - Αθήνα, 29 Δεκεμβρίου 1877) ήταν Έλληνας πολιτικός του 19ου αιώνα. Διετέλεσε 8 φορές πρωθυπουργός σε διάστημα μίας 20ετίας, για 6 χρόνια και 1 μήνα συνολικά. Ήταν γνωστός και με το προσωνύμιο "Τζουμπές", λόγω της μακριάς μπέρτας/μανδύα που συνήθιζε να φοράει, καθώς και για την παροιμιώδη φράση "άστε ντούα" (διότι "έτσι θέλω" εγώ, στα αρβανίτικα), που λέγεται πως απαντούσε όταν του ζητούσαν να δικαιολογήσει τις αποφάσεις του.

Πρώιμα χρόνια

Γεννήθηκε στην Ύδρα στις 20 Δεκεμβρίου 1802 και ήταν γιος του Μπέη της Ύδρας Γεωργίου Βούλγαρη. Ο τελευταίος πέθανε όταν ο Δημήτριος Βούλγαρης ήταν δέκα χρονών με αποτέλεσμα να αναλάβουν την επιμέλειά του οι επίτροποι που ορίζονταν από τη διαθήκη του πατέρα του μεταξύ των οποίων ήταν και ο Λάζαρος Κουντουριώτης. Κατά τα εφηβικά χρόνια παρακολούθησε μαθήματα από τον Θεόκλητο Φαρμακίδη και τον Άνθιμο Γαζή. Σε ηλικία μόλις 19 χρονών εξελέγη πρόκριτος της Ύδρας (1821).

Πολιτική σταδιοδρομία

Το 1825 εξελέγη πληρεξούσιος για την Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και το 1829 για την Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους ως πληρεξούσιος Ύδρας. Κατά την καποδιστριακή εποχή συντάχθηκε με τους αντικαποδιστριακούς τηρώντας σκληρή αντιπολιτευτική στάση και λαμβάνοντας μέρος στα γεγονότα της ανταρσίας της Ύδρας ως εκλεγμένος δημογέροντας.

Το 1832 διορίστηκε υπουργός ναυτικών, θέση από την οποία παραιτήθηκε μη δεχόμενος να υποβιβάσει τους αγωνιστές του 1821. Το 1837 εξελέγη δήμαρχος Ύδρας παραμένοντας στον δημαρχιακό θώκο για έξι χρόνια. Το 1845 διορίστηκε γερουσιαστής και δύο χρόνια αργότερα ορκίστηκε υπουργός ναυτικών στην κυβέρνηση Κωλέττη. Τα επόμενα χρόνια ανέλαβε το υπουργείο οικονομικών στην κυβέρνηση Κανάρη (1848) από όπου όμως παραιτήθηκε. Τον Σεπτέμβριο του 1855βανέλαβε να σχηματίσει κυβέρνηση, στην οποία και κράτησε για τον εαυτό του το υπουργείο εσωτερικών. Η κυβέρνηση τελικώς παραιτήθηκε δύο χρόνια αργότερα ύστερα από προσωπική σύγκρουση Βασιλιά - Βούλγαρη και ενώ πριν 13 μήνες είχε κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή κατά τις Εκλογές του 1856 που διεξήγαγε.

Με την έξωση του Όθωνα, ο Βούλγαρης σχημάτισε την επαναστατική κυβέρνηση του 1862, την οποία διοικούσε Επιτροπεία (Ρούφος, Κανάρης, Βούλγαρης) υπό την προεδρία του. Παράλληλα γίνεται αρχηγός της παράταξης των Πεδινών και διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εμφύλια διαμάχη των Ιουλιανών. Τον Φεβρουάριο, μετά τα Φεβρουαριανά παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία για να σχηματίσει πάλι κυβέρνηση τον Οκτώβριο του ίδιου έτους (1863). Το 1865 σχημάτισε βραχύβια κυβέρνηση τριών ημερών και τον Ιανουάριο του 1866 διορίστηκε πρωθυπουργός. Τον Ιανουάριο του 1868 κέρδισε τις εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση διάρκειας ενός έτους. Το 1871 κέρδισε τις εκλογές αναλαμβάνοντας για έβδομη φορά την πρωθυπουργία ενώ τον Φεβρουάριο του 1874 ανέλαβε για τελευταία φορά την πρωθυπουργία. Στις εκλογές που ακολούθησαν βγήκε νικητής ύστερα από παρερμηνεία σχετικού άρθρου του συντάγματος.

Έτσι το 1874, μέσα σε κλίμα πολιτικής αυθαιρεσίας της τότε κυβέρνησης του Δ. Βούλγαρη, ο Χαρίλαος Τρικούπης έγραψε στην εφημερίδα "Καιροί" ένα σαρκαστικό άρθρο με τον τίτλο «Τις πταίει», που δημοσιεύτηκε στις 29 Ιουνίου του 1874, στο οποίο κατήγγειλε το πολιτικό σύστημα της εποχής, αλλά ουσιαστικά κατηγορούσε τον Βασιλιά, επειδή μετά την πτώση του Δεληγιώργη, εξ αιτίας των Λαυρεωτικών, είχε χρήσει κυβέρνηση εκείνη του Βούλγαρη που ήταν μειοψηφίας. Σημειώνεται ότι την εποχή εκείνη με το υφιστάμενο Σύνταγμα κανένα κόμμα δεν μπορούσε να πλειοψηφήσει από μόνο του. Έτσι όλοι οι τότε κυβερνητικοί σχηματισμοί ήταν κυβερνήσεις μειοψηφίας. Ο δε Βασιλιάς, προκειμένου ν' αποφύγει κατάσταση ακυβερνησίας με συνεχείς επαναλαμβανόμενες και ατελέσφορες εκλογές, αναγκαζόταν κάθε φορά να χρίζει κυβέρνηση το κόμμα εκείνο με τη λιγότερη μειοψηφία.

Τον Μάρτιο του 1875 ο Δ. Βούλγαρης διέπραξε εκλογική λαθροχειρία στη Βουλή, γεγονότα που έχουν μείνει στην ιστορία ως με την ονομασία Στηλιτικά. Τελικά με παρέμβαση του Βασιλιά και προ της απειλής του για παραίτηση εκ του θρόνου ακόμα και των ανήλικων τέκνων του ο Δ. Βούλγαρης υποχρεώθηκε σε παραίτηση υπέρ του Χαρ. Τρικούπη. Αλλά και ο τελευταίος λαμβάνοντας εντολή σχηματισμού κυβέρνησης δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την πολυπόθητη πλειοψηφία όπου και παραιτήθηκε υπέρ του Κουμουνδούρου.

Η πρώτη πράξη της νέας κυβέρνησης Κουμουνδούρου ήταν η παραπομπή σε ειδικό δικαστήριο, για έγκλημα σιμωνίας δύο υπουργών του Δ. Βούλγαρη και η καταδίκη τους σε φυλάκιση 1-2 έτη, τα λεγόμενα Σιμωνιακά. Αυτών ακολούθησε άλλο ειδικό δικαστήριο με παραπομπή του ίδιου του Δ. Βούλγαρη και όλων των μελών της τελευταίας κυβέρνησής του για αθέμιτες πολιτικές ενέργειες με τις οποίες στιγμάτισε αυτόν ηθικά, πλην όμως δεν καταδίκασε λόγω μη προβλεπόμενης σχετικής ποινής ή ρήτρας. Η διπλή αυτή καταδίκη, η πρώτη ποινική στον γαμβρό του, η δεύτερη ηθική προς το πρόσωπό του κατέβαλαν ψυχικά τον Δ. Βούλγαρη με συνέπεια να παραιτηθεί και της ενεργού πολιτικής σκηνής και να οδηγηθεί στον πολιτικό θάνατο, στον μαρασμό του οποίου δεν άργησε ν΄ ακολουθήσει και ο φυσικός.

Τελευταία χρόνια και οικογένεια

Μετά την παραίτησή του αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή. Διέμενε στην Αθήνα όπου και πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου 1877. Ενταφιάστηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Κουντουριώτη, κόρη του Λάζαρου Κουντουριώτη και απέκτησε πέντε παιδιά:

• τη Σταματίνα Βούλγαρη, σύζυγο του βουλευτή και υπουργού Βασίλειου Νικολόπουλου
• την Ελένη Βούλγαρη, σύζυγο του βουλευτή και υπουργού Δημήτριου Πατρινού
• τον Γεώργιο Βούλγαρη, διπλωματικό υπάλληλο και υπουργό ναυτικών
• τον Λάζαρο Βούλγαρη (1850 - 1893), βουλευτή
• την Αθανασούλα Βούλγαρη, σύζυγο του Φρειδερίκος Σμιτ

Του εξαδέλφου του Γεωργίου Βούλγαρη δισεγγονός είναι ο Πέτρος Βούλγαρης.

Πηγές

• Μιλτιάδης Σεϊζάνης, επιμ. (1879). Η πολιτική της Ελλάδος και η επανάστασις του 1878 εν Μακεδονία, Ηπείρω και Θεσσαλία. Εν Αθήναις: Εκ του τυπογραφείου της Αθηναΐδος. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2009. 
• Αντώνης Μακρυδημήτρης, Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2000, σελ.61-62