Δάσος Πάφου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Δάσος Πάφου

Το Δάσος Πάφου είναι το μεγαλύτερο κρατικό δάσος της Κύπρου. Η έκταση του ανέρχεται σε 600 τ.χλμ, επιφάνεια που αποτελεί το 6.5% της συνολικής έκτασης του νησιού. Καλύπτει ολόκληρο το δυτικό τμήμα της οροσειράς του Τροόδους και αποτελείται κυρίως από δάση Τραχείας Πεύκης με υπόστρωμα την θαμνώδη ενδημική Λατζιά. Επίσης στο Δάσος Πάφου βρίσκεται η φιμισμένη Κοιλάδα των Κέδρων με το ενδυμικό της Κυπριακό Κέδρο. Εξέρεση αποτελούν οι 2 περίκλειστες περιοχές, η μία των χωριών Κάμπου της Τσακκίστρας και Τσακκίστρας και η άλλη του χωριού Μηλικούρι με το Μοναστηριού του Κύκκου. Το Δάσος Πάφου ανακηρύχθηκε σε κύριο κρατικό δάσος, όπως και όλα τα μη ιδιόκτητα δάση του νησιού, από τους Βρετανούς το 1940, ενώ με διάφορους νόμους περιορίστηκε η εκμετάλλευσή του.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή που βρίσκεται σήμερα το Δάσος Πάφου χαρακτηριζόταν από τα αρχαία χρόνια ως η πιο πυκνοδασωμένη περιοχή της Κύπρου. Από την εποχή της Τουρκοκρατίας, διάφοροι παράκτιοι οικισμοί από φόβο πειρατών μετακινήθηκαν για ασφάλεια στο Δάσος. Τα συγκεκριμένα χωριά όμως έγιναν ιδιαίτερα επιζήμια για το Δάσος, καθώς οι πλείστοι κάτοικοι ήταν Βοσκοί και Ξυλοκόποι. Μεγάλο πρόβλημα αποτελούσαν και τα κοπάδια του Μοναστηριού του Κύκκου. Συνολικά 2.000 άνθρωποι ζούσαν στο Δάσος Πάφου στα τέλη του 19ου αιώνα, με 200.000 αιγοπρόβατα να βοσκούν σε αυτό, πράγμα προκαλούσε τεράστια ζημία. Το 1880 ο πρώτος Ανώτερος Δασικός Λειτουργός της Κύπρου έπεισε την Αποικιακή Κυβέρνηση και απαγόρευσε πλήρως η Βόσκηση και η Υλοτομία στα Δάση, όμως σύντομα αυτό δημιούργησε δυσαρέσκεια στους κάτοικους με αποτέλεσμα τα μέτρα αυτά να αρθούν λίγο αργότερα. Το 1898 η υλοτομία απαγορευτικέ πλήρως, με το Τμήμα Δασών να παραμένει το μόνο αρμόδιο για την εργασία αυτή Το 1913 η βόσκηση επιτράπηκε μόνο κατόπιν ειδικής αδείας από το Τμήμα Δασών. Μετά την ανακήρυξη των Δασών της Κύπρου σε Κρατικά Πάρκα το 1940, η βόσκηση απαγορευτικέ πλήρως. Με κυβερνητική απόφαση ένα-ένα αρχίσαν να μετακινούνται έξω από το Δάσος σε παράκτιες περιοχές με καλλιεργήσιμη γη ώστε οι κάτοικοι τους να σταματήσουν να είναι επιζήμιοι για το Δάσος και να γίνουν παραγωγικοί αγρότες, καθώς τους παραχωρούσαν αρκετά χωράφια πέριξ τον νέων χωρίων. Τα πρώτα χωριά που μετακινήθηκαν ήταν ο παλαιός Παχύαμμος, το Χαλέρι και το Καλοκάπι το 1931, τα οποία ενοποιήθηκαν και έκαναν το σημερινό χωριό του Παχύαμμου. Τον επόμενο χρόνο ακολουθήσαν τα Κόκκινα και τα Παλιάμπελα. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαλλοτριώνονταν οι περιουσίες των κάτοικων με τιμή 7 λίρες το σπίτι και 3 το χωράφι στα παλιά τους χωριά, ενώ τους μοίρασαν ισάξια την γη στην νέα τους τοποθεσία. Το 1937 μετακίνησαν τους κάτοικους του μικρού χωριού Φιλήμονας στον Λιμνίτη. Το 1950 μετακίνησαν τους κάτοικους των χωρίων Άγιος Μερκούριος και Βροδίσια σε αλλά μικτά χωριά. Το 1953 τελικός μετακίνησαν τα χωριά Δήμματα, Λιβάδι, Γιαλιά και Αγία Μαρίνα κοντά στις εκτάσεις που τους παραχωρήθηκαν. Μάλιστα όσο αφορά τα χωριά Δήμματα και Λειβάδι, τους νέους οικισμούς εκτίσαν οι ίδιοι οι Βρετανοί, με αρχιτεκτονική και πολεοδόμηση καθαρά Αγγλική, χρησιμοποιώντας το χαρακτηριστικό τουβλάκι. Η Αγιά Μαρίνα μετακινήθηκε απαλλοτριώνοντας την γη και τα σπίτια τους στο παλιό χωριό, και παραχωρώντας τους χωράφια και οικόπεδα, βάση πολεοδομικού σχεδιασμού, στην νέα τους τοποθεσία. Με την Γιαλιά, καθώς το χωριό δεν ήταν μέσα στο Δάσος αλλά στα όρια του, έγινε μερική μετακίνηση και πολεοδομική προσαρμογή του χωριού. Τα νέα αυτά χωριά είναι τα Νέα Δήγματα, το Νέο Λιβάδι, η σημερινή Γιαλιά και η σημερινή Αγία Μαρίνα. Οι 2 μεγάλες περίκλειστες από το Δάσος εκτάσεις, η μια με τα χωριά Κάμπος της Τσακκίστρας και Τσακκίστρα και η άλλη με το χωριό Μηλικούρι και το Μοναστήρι του Κύκκου έχουν την απαιτούμενη απόσταση ασφάλειας από το δάσος ενώ είχαν πέριξ τους αρκετές γεωργικές εκτάσεις, οπόταν δεν υπήρχε πρόβλημα με αυτά. Μάλιστα το χωριό Κάμπος ήταν από τα πιο συνεργάσιμα καθώς ήταν το κατεξοχήν χωριό των Δασικών Υλοτόμων.

Δάσος Πάφου από την περιοχή του Τρίπιλλου

Οργάνωση και Συντήρηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είδη από το 1879 οι Βρετανοί ίδρυσαν το Τμήμα Δασών και διάφοροι Δασικοί Σταθμοί κτιστήκαν για προστασία του Δάσους. Συνολικά υπήρχαν 18 Δασικοί Σταθμοί, εκ τον οποίων 7 λειτουργούν σήμερα, καθώς με την πύκνωση του οδικού δικτύου και την εμφάνιση τον μέσων Επικοινωνίας και των Μηχανοκίνητων μέσων δεν ήταν πια απαραίτητη η επάνδρωση ορισμένων. Αυτοί οι σταθμοί ήταν στο Λιβάδι, στα Βροδίσα, στον Αγίο Μερκούριο, ο Στρόμπος, το Ιππή, η Πέρα Βάσα, το Πλατάνι, οι Μαύρες Συτζές, τα Γεφύρκα. Επίσης ο δεύτερος σημαντικότερος δασικός σταθμός του Δάσους Πάφου, η Αγιά, είναι προσωρινά κλειστός από το 1967. Ο κυριότερος Δασικός Σταθμός είναι του Σταυρού της Ψώκας οπού είναι και το Διοικητικό Κέντρο και το φυτόριο του Δάσους. Λειτουργούν επίσης οι Σταθμοί Λύσου, Γιαλιάς, Πύργου Τηλλιρίας, Κάμπου Τσακκίστρας, Αγίου Νικολάου και Παναγιάς. Επίσης σημαντική είναι η ξυλεία που παρείχε το Δάσος, καθώς ικανοποιούσε τις ανάγκες του νησιού ενώ μεγάλες ποσότητες Ξυλείας από την Κύπρο εξάγονταν στην Αίγυπτο και το Σουδάν. Μόνο στο Δάσος Πάφου υπήρχαν 14 πριονιστήρια. Αρκετές φορές βέβαια είχαν ξεσπάσει δασικές πυρκαγιές με κυριότερες αυτές του 1924, του 1956, του 1964 και 1974, με τις τελευταίες να προκαλούνται από τις Ναπάλμ των Τούρκων στην Τουρκανταρσία και στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Μέχρι το 1982 οι εκτάσεις αυτές αναδασώθηκαν, με το Δάσος Πάφου σήμερα να είναι πολύ καλά προστατευμένο. Ωστόσο η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υιοθετήσει διάφορα μέτρα για την πλήρη προστασία του.[1]

Το Δάσος Πάφου είναι το μοναδικό ενδιαίτημα του επαπειλούμενου κυπριακού αγρινού (Ovis orientalis ophion). Ο εκτιμώμενος πληθυσμός του αγρινού ήταν μόλις 25 το 1884, ενώ το 1992 ήταν περίπου 1200, και έχει έκτοτε πιθανώς αυξηθεί περαιτέρω. Επίσης στο Δάσος Πάφου βρίσκεται η έκταση που αναπτύσσετε ακόμα ένα ακόμα ενδημικό είδος της Κύπρου, το Κυπριακό Κέδρο, του οποίο βρίσκεται κυρίως στην γνώση Κοιλάδα των Κέδρων.[1]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Michaelidou & Decker 2002, σελ. 292.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Michaelidou, Marina; Decker, D. J. (Δεκέμβριος 2002). «Challenges and opportunities facing wildlife conservation and cultural sustainability in the Paphos Forest, Cyprus: Historical overview and contemporary perspective». Zeitschrift für Jagdwissenschaft 48 (S1): 291–300. doi:10.1007/BF02192421. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Δάσος Πάφου, Ενημερωτικό Φυλλάδιο από το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος της Κύπρου. (pdf)
  • Το Δάσος της Πάφου στη σελίδα του Κυπριακού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.

Συντεταγμένες: 35°02′N 32°38′E / 35.033°N 32.633°E / 35.033; 32.633