Γρίβα Κιλκίς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 40°57′16″N 22°24′37″E / 40.95444°N 22.41028°E / 40.95444; 22.41028

Γρίβα Κιλκίς
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Γρίβα Κιλκίς
40°57′16″N 22°24′37″E
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚεντρική Μακεδονία
ΝομόςΚιλκίς
ΔήμοςΠαιονίας
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Παιονίας
Ίδρυση817μ.Χ. (Προφορικές μαρτυρίες)
Κατοίκηση817μ.Χ.
 • ΔήμαρχοςΚωνσταντίνος Σιωνίδης
Έκταση42² Χλμ.
Υψόμετρο470μ.
Πληθυσμός587 (2021)
Ταχ. κωδ.61300
Τηλ. κωδ.23430
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Πανοραμική φωτογραφία από Drone.

Η Γρίβα (πρώην Κρίβα και Γρίβας[1][2]) είναι χωριό του δήμου Παιονίας στον νομό Κιλκίς. Είναι κτισμένη στους πρόποδες της ανατολικής πλαγιάς του όρους Πάικο, σε υψόμετρο 460 μέτρων[1]. Αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα της Δημοτικής ενότητας Γουμένισσας, του Δήμου Παιονίας στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Το χωριό βρίσκεται στην αρχή του ορεινού όγκου του Πάικου, 70 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πρωτεύουσα της Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 50 χιλιόμετρα ανατολικά από την πρωτεύουσα του Νομού Κιλκίς, και 20 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τα Γιαννιτσά.

Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, τη δενδροκομία και την υλοτομία. Το χωριό ανήκει στην αμπελουργική ζώνη παραγωγής του οίνου Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητος «Γουμένισσα» και «Πάικο».

Στη Γρίβα υπάρχει νηπιαγωγείο. Από το 1874 έως και το 2011 λειτουργούσε Δημοτικό σχολείο[3].

Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι τοπικές προφορικές μαρτυρίες αποδίδουν το όνομα του οικισμού σε παραφθορά της βυζαντινής λέξης «οκρίβας» η οποία συσχετίζεται με τη «μακρινή θέα», ιδιαίτερο εξάλλου φυσικό χαρακτηριστικό του οικισμού[4].

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 1525 και μετέπειτα καταγράφεται στη γύρω περιοχή ύπαρξη αρματολών και κλεφτών[5].

Τον 15ο αιώνα, με διαταγή του Οθωμανού σουλτάνου, φυτεύτηκαν στην ευρύτερη περιοχή μουριές, με σκοπό την παραγωγή μεταξιού, και συστηματοποιήθηκε η καλλιέργεια. Αυτή η εξέλιξη φέρνει στην περιοχή, κατά τους επόμενους δύο αιώνες, πολλούς αγροτοεργάτες (κυρίως Βουλγάρους) προκειμένου να εργαστούν στα οθωμανικά τσιφλίκια, καθώς οι Έλληνες είναι πλέον λιγοστοί και απρόθυμοι να εργάζονται σ’ αυτά. Πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν πλέον να χρησιμοποιούν τη σλαβική γλώσσα για την επικοινωνία στις δημόσιες εκδηλώσεις.[6]

Τον 17o και 18ο αιώνα φτάνουν στην περιοχή πολλοί Βλάχοι, εκδιωγμένοι από τη Βόρειο Ήπειρο και Δυτική Μακεδονία, από τις λεηλασίες των Τουρκαλβανών[εκκρεμεί παραπομπή]. Στο χωριό, μετά τα μέσα του 18ου αιώνα, ομιλούνταν η αποκαλούμενη και «εντόπια» σλαβική διάλεκτος.

Η Γρίβα, ως οικισμός του όρους Πάικο, από το 1696 απολάμβανε φορολογικές απαλλαγές και ήταν δεσμευμένη να προσφέρει υπηρεσίες στην Υψηλή Πύλη επεξεργαζόμενη μάλλινα υφάσματα από τα οποία κατασκευάζονταν οι στολές του τουρκικού στρατού, του σώματος Θεσσαλονίκης[7].

Με την επανάσταση του 1821, στις 21/8/1823 σε κατάλογο που στάλθηκε στο Σουλτάνο περιγράφεται «... κατάσχεση 489 τουφεκίων από τα χωριά γναφέων Γουμένιτσας, Γρίβας Κάρπης». Η περιοχή βρέθηκε σε ασφυκτικό κλοιό από τους Οθωμανούς. Με εντολές του Πασά της Θεσσαλονίκης Αβδούλ Αμπούδ, εντάθηκαν οι έρευνες σε σπίτια και έγινε συστηματικός εκφοβισμός των κατοίκων, προσπαθώντας έτσι να αποτραπεί κάθε εξέγερση γιατί η Γρίβα θεωρούνταν χωριό στρατηγικής σημασίας με επίκαιρη θέση [8]. Από τη Γρίβα καταγόταν ο κλέφτης του Ολύμπου Δημήτριος Τσώρας, που το 1821 συγκέντρωσε άντρες από το Πάικο και την περιοχή Έδεσσας προκειμένου να συνδράμει στην επανάσταση[9]. Στα χρόνια αυτά, οι κάτοικοι συχνά πρόβαιναν σε διάφορες μορφές αντίστασης με αποτέλεσμα ο Πασάς Αβδούλ Αμπούδ να δώσει διαταγή βίαιου εξισλαμισμού από το 1824 έως το 1832.[10]

Το 1874 η άτυπη Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα της Γρίβας ζήτησε το ίδιο έτος, από τη Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Βοδενών (Έδεσσα) την επίσημη σύσταση και εκτύπωση της Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας Γρίβας. Ζητούσε δε τη σύνταξη και εκτύπωση σχετικού κανονισμού και την κατακύρωση σφραγίδας. Το αίτημα αυτό των ικανοποιήθηκε. Κατά τη Μακεδονική επανάσταση του 1878, κάτοικοι του Γρίβα συμμετείχαν ενεργά[11], αρκετοί από αυτούς ένοπλα[12].Το 1880 ανεγέρθηκε στη Γρίβα πέτρινο σχολείο όμοιας αρχιτεκτονικής με εκείνου της Γουμένισσας. Ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο σχολείο της περιοχής. Στην αρχική του μορφή το Δημοτικό Σχολείο Γρίβας είχε 4 αίθουσες διδασκαλίας, ένα γραφείο στον επάνω όροφο και δυο διαδρόμους.[13].

Με το βασιλικό διάταγμα της 28ης Ιουνίου 1918 (Φ.Ε.Κ. 152/1918), δημιουργείται στον Νομό Πέλλης και την υποδιοίκηση Γιαννιτσών, η «Κοινότητα Κρίβας» με έδρα τον ομώνυμο συνοικισμό, στην οποία ενώνεται και ο οικισμός της Μπαροβίτσας (Καστανερή).[14] Το χωριό μετονομάστηκε σε Γρίβα την 1/11/1926 με το ΦΕΚ:401/1926.[15]

Πολιτισμικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύλλογοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γρίβας ιδρύθηκε το 1982. Σκοπός του συλλόγου ήταν η προβολή της μουσικοχορευτικής παράδοσης των χορών του χωριού. Ο Σύλλογος έχει χορευτική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή και στο εξωτερικό. Η αρχική μουσική των χορών δημιουργήθηκε από γηγενείς Γριβιώτες όπως οι γκαϊνταζήδες Κωνσταντίνος Τζιάντσης και Μυσίρκος Πέτρος. Το παραδοσιακό χορευτικό συγκρότημα του συλλόγου συμμετέχει στις εκδηλώσεις του Δήμου Παιονίας, με κέντρο τη Γουμένισσα, για τους εορτασμούς στο Μοναστήρι της Παναγίας της Γουμένισσας, στις 15 Αυγούστου. Επίσης διατηρεί Λαογραφική Συλλογή (έτος ίδρυσης το 1993).[16]

Ο Σύλλογος Γυναικών Γρίβας[17] ιδρύθηκε στις 2 Μαΐου 2009, από γυναίκες της Γρίβας. Τα ιδρυτικά μέλη του συλλόγου αγγίζουν τις 100 γυναίκες και έχει ως σκοπούς την καλλιέργεια πολιτιστικών ιδεών και αξιών την ανεύρεση, συγκέντρωση και επεξεργασία λαογραφικών, ιστορικών, πολιτιστικών στοιχείων, με πνευματικές καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις, τη διατήρηση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και συντονισμό ενεργειών για την εκτέλεση έργων κοινής ωφέλειας.

Κινηματογράφος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Στη Γρίβα έχουν γυριστεί μεγάλα τμήματα της ταινίας Εργοστάσιο (1981), του Τάσου Ψαρρά.
  • Ποιός θα βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά (ντοκιμαντέρ για τη Γρίβα) (2015), σε σενάριο Τσαρτσάνη Βασίλη και σκηνοθεσία Τσαρτσάνη Βασίλη και Βουρβαχάκη Νίκου[18]

Σπίτι του Παιδιού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σπίτι του Παιδιού Γρίβας

Στη Γρίβα υπάρχει «Σπίτι του Παιδιού», ένα από τα 260 που είχε ιδρύσει το Βασιλικό Ίδρυμα Πρόνοιας, κάτω από την προσωπική φροντίδα της Βασίλισσας Φρειδερίκης, μετά το 1950.Τώρα στεγάζεται εκεί ο σύλλογος γυναικών του χωριού.

Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Γρίβας
Εξωκλήσι Αγίου Αντωνίου Γρίβας
Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης Γρίβας

Συνεταιρισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Καστανοπαραγωγών Παΐκου (Α.Σ. ΚΑ.ΠΑ.) είναι νεοσύστατος συνεταιρισμός (23 Απριλίου 2019), ο οποίος απαρτίζεται από παραγωγούς καστάνου του όρους Πάικο στην επαρχία Παιονίας του νομού Κιλκίς, στη Μακεδονία, και πιο συγκεκριμένα από τα καστανοχώρια: Γρίβα, Καστανερή, Κάρπη και Πεντάλοφο. Τα ιδρυτικά μέλη του αριθμούν 24 παραγωγούς. Σκοπός του ΑΣΚΑΠΑ είναι αφενός η καλύτερη προώθηση, προβολή και αξιοποίηση του κάστανου κι αφετέρου η ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών με αντίστοιχη ενημέρωσή τους στα σχετικά θέματα του καστάνου και της καλλιέργειας αυτού.[19][20]

Ο Δασικός Συνεταιρισμός Γρίβας δραστηριοποιείται στις υλοτομικές περιοχές του όρους Πάικο και ανήκει διοικητικά στο Δασαρχείο Γουμένισσας. Σκοπός του είναι η υλοτομία, η μεταφορά της ξυλείας σε κεντρικούς χώρους συγκέντρωσης και η διοχέτευσή τους με φορτηγά στην εγχώρια αγορά.[21]

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Οκτώβριο του 1997, η Γρίβα συμπεριελήφθη στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων «ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ», με τη διοργάνωση της εκδήλωσης «Οι δρόμοι του κρασιού στη Γρίβα του Κιλκίς»[22].

Από την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου το 1997 και κάθε χρόνο την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου πραγματοποιείται η ετήσια γιορτή κάστανου «Κάστανο, Κρασί, Τυρί»[23]. Στη γιορτή της Αναλήψεως, τελείται το το έθιμο κουρμπάνι.

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετεωρολογικά στοιχεία για τη Γρίβα[24]:

Μήνας Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ
Μέση Ελαχ. θερμ.[°C] 1 2 5 7 12 16 18 18 15 11 6 2
Μέση Ανωτ. θερμ.[°C] 9 10 13 18 23 28 31 30 26 21 14 10
Ύψος Βροχόπτωσης (mm) 40 41 40 39 38 34 22 20 27 45 58 50
Ανώτατες Θερμοκρασίες[°C] 20 22 25 31 36 39 42 39 36 32 27 26
Σχετική Υγρασία (%) 40 39 41 38 36 28 20 19 25 43 56 48

Γ.Σ. Μακεδονικός Γρίβας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γ.Σ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΓΡΙΒΑΣ
Έμβλημα Ομάδας
Σύντομο όνομαΜακεδονικός Γρίβας
Ίδρυση1978
ΈδραΕλλάδα
ΣτάδιοΓήπ. Γρίβας,
Χλοοτάπητας,
Προβολείς
ΠρόεδροςΓώγος Γρηγόριος
ΠροπονητήςΒαλκάνης Νέστορας
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Πρώτη εμφάνιση
Commons page Πολυμέσα σχετικά με την ομάδα

Ο Γ.Σ. Μακεδονικός Γρίβας ιδρύθηκε το 1978 και τη σεζόν 2018/19 αγωνιζόταν στη Β΄ Κατηγορία της Ε.Π.Σ. Κιλκίς[25]. Με τα χρώματα της ομάδας έχουν αγωνιστεί οι ποδοσφαιριστές Δημήτρης Γιάντσης (διεθνής με την Εθνική Ελπίδων που αγωνίστηκε στη Σούπερ Λίγκα[26] με τους Ηρακλή, Κέρκυρα και Λεβαδειακό) και Γιώργος Μήτκος (αγωνίστηκε στην Α΄ Εθνική με τον Πανηλειακό[27]).

Διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τίτλος - Κύπελλο Χρονιά
Πρωτάθλημα ΕΠΣ Κιλκίς 1980, 1999
Κύπελλο Ήθους 1986, 1987, 1989
Κύπελλο Τουρνουά - Dusseldorf Δυτικής Γερμανίας 1995, 1997
Κύπελλο Τουρνουά - Στη μνήμη Γεωργίας Τιλκερίδου ( Δήμος Πολυκάστρου) 2009

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Φ.Ε.Κ. 401 / 12.11.1926
  2. Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα - Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 176.
  3. Πλαταρίδης, Δημήτρης (1874). ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑΝ ΒΟΔΕΝΩΝ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ: ΤΥΠΟΙΟ ΒΟΥΤΥΡΑ ΚΑΙ Σ/ΑΣ. σελ. 35. 
  4. Ο.Ιακωβίδου, Α. Βαλαβανίδου, Γ.Κατσάγγελος (1995). Πάϊκο : το βουνό και οι άνθρωποι. Θεσσαλονίκη: Θεσσαλονίκη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ομάδα έρευνας αγροτικού τουρισμού 
  5. Αρματολοί και Κλέφτες. Οι ένοπλοι του υπόδουλου γένους. Περιοδικό Στρατιωτική Ιστρία. Τεύχος 89, Ιανουάριος 2004
  6. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Νεότερη Ιστορία της Μακεδονίας (1830-1912), Από τη γένεση του Νεοελληνικού κράτους ως την απελευθέρωση, ΗΡΟΔΟΤΟΣ, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 227
  7. Ι. Κ. Βασδραβέλλης, Ἱστορικὰ Ἀρχεῖα Μακεδονίας, Α΄ Ἀρχεῖον Θεσσαλονίκης 1695–1912, Θεσσαλονίκη 1952, σσ. 27-28, 79, 75. Με δύο κυρίως έγγραφα που έχουν ημερομηνίες 12 Μαΐου 1696 και 13 Ιουνίου 1707 ..."παρέχονταν η δυνατότητα στους κατοίκους της Γουμένισσας και των παρακείμενων οικισμών Γρίβας και Κάρπης να ασχολούνται και με την κναφή μάλλινων υφασμάτων από τα οποία κατασκευάζονταν οι στολές του τουρκικού στρατού. Για την υπηρεσία τους αυτή οι κάτοικοι των προαναφερθέντων οικισμών απαλλάσσονταν από φορολογίες..."
  8. Σχοινάς, Νικόλαος (1896). «Οδοιπορικαί σημειώσεις Μακεδονίας και Ηπείρου». anemi.lib.uoc.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  9. Ο νέος ελληνισμός στην Έδεσσα (Βοδενά), tου πρώτου μισού του ΙΘ΄ αιώνα, Γεώργιος Ρουμελιώτης, Έδεσσα, 2000, σελ. 65
  10. Θανάσης Βαφειάδης, Άννα Τζάκου (2002). Λεύκωμα "Πολεοδομική εξέλιξη- Αξιόλογα Κτίρια της Περιοχής Γουμένισσας". Δήμος Γουμένισσας. σελ. 38. 
  11. Βακαλόπουλος, Κ. Α. (1981). «Η εθνική δράση του Γεωργίου και Ιωάννου Ξανθού (Γευγελή) και του Αλεξ. Ζουμετίκου (μοναστήρι) κατά το Μακεδονικό Αγώνα». Μακεδονικά (Θεσσαλονίκη: ΙΜΧΑ) 21: 396. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/view/6003/5741. 
  12. Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, Ο βόρειος ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του μακεδονικού αγώνα 1878-1894, Εκδόσεις Σταμούλη, 2004, σελ. 23
  13. Χρήστος Π. Ίντος , Η εκπαίδευση στη Γουμένισσα, ό.π., σσ. 60-61.
  14. «Αναζήτηση ΦΕΚ». www.et.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2019. 
  15. http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/170413 Μετονομασία της Γρίβας
  16. «Πολιτιστικός Σύλλογος Γρίβας». Τόποι και Τρόποι. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  17. «Γυναικών Γρίβας». goumenissa.eu. Γουμένισσα. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020. 
  18. «Ποιός θα βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά (Ντοκυμαντέρ) !». ...η εφημερίδα της Γρίβας... Χρηστος Αθ. Κόϊος. 11 Μαΐου 2016. 
  19. «eChamber - Επιμελητήριο Κιλκίς». echamber.ccikilkis.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  20. «Αγροτικός Συνεταιρισμός Καστανοπαραγωγών Παΐκου-Α.Σ. ΚΑΠΑ». www.facebook.com. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  21. «, - - [DOC Document]». fdocument.org. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  22. «Χάρτης των Δρόμων του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος». www.wineroads.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  23. ypaithros.gr (26 Οκτωβρίου 2017). «21η γιορτή «Κάστανο, κρασί και τυρί» στη Γρίβα Κιλκίς, στο όρος Πάικο!». ypaithros.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  24. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία
  25. «Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2018-2019». epskilkis.gr. ΕΠΣ Κιλκίς. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2020. 
  26. «Δημήτρης Γιάντσης». slgr.gr. Super League. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2020. 
  27. «Greece 1996/97». rsssf.com (στα Αγγλικά). RSSSF. 21 Μαρτίου 2004. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2020. 
  28. «Δημήτρης Γιάντσης». aokerkyra.com. ΑΟ Κέρκυρα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020. 
  29. 29,0 29,1 Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 92.

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]