Γιαρόμιλ Γιρίς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιάρομιλ Γίρες
Γέννηση10  Δεκεμβρίου 1935[1][2][3]
Μπρατισλάβα[4][5][6]
Θάνατος24  Οκτωβρίου 2001[1][7][5] και 26  Οκτωβρίου 2001[8]
Πράγα[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΤσεχία
Τσεχοσλοβακία[6]
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου[9], σεναριογράφος[4], καθηγητής[9] και σκηνοθέτης[10]

Ο Γιάρομιλ Γίρες (Jaromil Jireš, 10 Δεκεμβρίου 1935 - 24 Οκτωβρίου 2001) ήταν Τσέχος σεναριογράφος και σκηνοθέτης, συνδεδεμένος με το Νέο Κύμα Τσεχίας.[11]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περί τη δεκαετία του 1960, ο Γίρες αντιμετώπισε προβλήματα λογοκρισίας και δεν του ήταν εύκολη η παραγωγή ταινιών.[12] Ωστόσο, το 1963, σκηνοθέτησε την ταινία Křik (Η κραυγή) η οποία εισήχθη στο Φεστιβάλ Καννών.[13] Η εν λόγω ταινία, πολλές φορές αναφέρεται ως η πρώτη του Νέου Κύματος, καθώς χαρακτηρίζεται από μπλακ χιούμορ, ερασιτέχνες ηθοποιούς και σινεφίλ ρεαλισμό.[14]

Άλλη εξαίρετη ταινία του Γίρες ήταν το Žert (Το αστείο) του 1969, βασισμένη σε μυθιστόρημα του Μίλαν Κούντερα.[15] Η ταινία αφορά τη ζωή του Λούντβικ Τζαν, ενός άνδρα, που διώχθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας, λόγω ενός αστείου που έκανε στην κοπέλα του αλλά και την εκδίκηση που παίρνει αργότερα μέσω μοιχείας. Η ταινία γυρίστηκε κατά τη διάρκεια της Άνοιξη της Πράγας, το 1968, και περιέχει πολλές σκηνές, τις οποίες τις σατιρίζει και κατακρίνει, γενικότερα, την κομμουνιστική ηγεσία της χώρας. Η ταινία κυκλοφόρησε μετά την εισβολή της Τσεχοσλοβακίας, έχοντας και επιτυχία στις πρώτες προβολές, όμως η ταινία, εν τέλει, έγινε απαγορευμένη και παρέμεινε έτσι, για τα επόμενα 20 χρόνια. Ο Άμος Βόγκελ θα δηλώσει: «η ταινία είναι το συγκλονιστικό κατηγορητήριο για τον ολοκληρωτισμό που ενυπάρχει στα κομμουνιστικά κράτη».[12]

Το 1970, κυκλοφόρησε άλλη μία γνωστή ταινία του, το Valerie a týden divů (Η Βαλερί και η εβδομάδα των θαυμάτων), βασισμένη σε μυθιστόρημα του Βίτεσλαβ Νέζβαλ, και αφηγείται την ιστορία ενός 13χρονου κοριτσιού σχετικά με την εμμηνόρροια και τη σεξουαλική αφύπνιση που έρχεται σε αυτές τις ηλικίες.[16] Μετά τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης στη χώρα, ο Γίρες συνέχισε να εργάζεται, δημιουργώντας λιγότερο λογοκριμένα έργα. Το 1971, κυκλοφόρησε την ταινία Η αγάπη μου για τα χελιδόνια, η οποία αφορούσε την αντίσταση των Τσέχων στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.[12] Το 1979, κυκλοφόρησε και την ταινία Mladý muž a bílá velryba, η οποία εισήχθη στο 11ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μόσχας.[17] Άλλη του ταινία που γνώρισε διάκριση ήταν του 1982 το Neúplné zatmení, το οποίο εισήχθη στο 33 Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.[18]

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1980 και 1990, συνέχισε να σκηνοθετεί ταινίες, όπως επίσης και ντοκιμαντέρ για όπερα και για μπαλέτα για την τηλεόραση.[12]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 14069627X. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb14108872w. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. (Αγγλικά) SNAC. w6c84j6t. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 4,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2015.
  5. 5,0 5,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jk01051875. Ανακτήθηκε στις 23  Νοεμβρίου 2019.
  6. 6,0 6,1 «Evidence zájmových osob StB». Records of persons of interest.
  7. filmportal.de. 9e96fc4f55b84ab9ad1e399d68abf906. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. (Αγγλικά) Internet Movie Database. nm0423180. Ανακτήθηκε στις 28  Νοεμβρίου 2019.
  9. 9,0 9,1 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/43054. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  10. www.acmi.net.au/creators/35220.
  11. Leonard Quart. «'The Joke'». Cineaste Fall 2003: 60–1. 
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Michael Koresky. «Eclipse Series 32: Pearls of the Czech New Wave». The Criterion Collection. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2012. 
  13. «Festival de Cannes: The Cry». festival-cannes.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2009. 
  14. Kristin Thompson and David Bordwell (1994). Film History: An Introduction. McGraw-Hill. σελ. 541. ISBN 0070064458. 
  15. Francisco López. «Jaromil Jires, The Joke, 1969». Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2007. 
  16. Tanya Krzywinska. «Transgression, transformation and titillation». 
  17. «11th Moscow International Film Festival (1979)». MIFF. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  18. «Berlinale: 1983 Programme». berlinale.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2010.