Γιαν Καντάρ
| Γιαν Καντάρ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1 Απριλίου 1918 Βουδαπέστη, Αυστροουγγαρία |
| Θάνατος | 1 Ιουνίου 1979 (61 ετών) Λος Άντζελες, ΚαλιφόρνιΑ, ΗΠΑ |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Ουγγαρίας Τσεχοσλοβακία[1] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Σλοβακικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Σκηνοθέτης - σεναριογράφος - καθηγητής |
| Περίοδος ακμής | 1945 |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Národní umělec (1968) |
| Εν ενεργεία | 1945 - 1979 |
Ο Γιαν Καντάρ (Ján Kadár, 1 Απριλίου 1918 - 1 Ιουνίου 1979) ήταν Σλοβάκος, γεννημένος στην Ουγγαρία, σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Κυρίως, εργάστηκε στην Τσεχοσλοβακία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Τα περισσότερα από τα έργα του τα σκηνοθετήθηκαν σε συνεργασία με τον Έλμαρ Κλος. Η πιο γνωστή δουλειά τους είναι Το μαγαζάκι της Κεντρικής Οδού (1965), όπου βραβεύθηκε και με Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.[2] Ως καθηγητής του FAMU,[3] δίδαξε πολλούς από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του Νέου Κύματος Τσεχοσλοβακίας. Κατά την παραμονή του στις ΗΠΑ, δίδαξε σκηνοθεσία στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, στο Μπέβερλι Χιλς.
Πρώιμα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Καντάρ γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, πρωτεύουσα τότε, του Βασιλείου της Ουγγαρίας, το οποίο βρισκόταν υπό την δικαιοδοσία της Αυστροουγγαρίας, εκείνη την περίοδο. Καιρό πριν, οι γονείς του τον φέρουν στη Ρόζναβα, της Σλοβακίας, μέρος του νεοσύστατου κράτους της Τσεχοσλοβακίας, όπου και μεγάλωσε.[4] Ο Καντάρ, μετά την εγκύκλια εκπαίδευσή του, ακολούθησε τη Νομική, όμως γρήγορα στράφηκε στο Κινηματογραφικό Τμήμα Κινηματογράφου της Τσεχοσλοβακίας (πιθανώς το τρίτο τέτοιο, σε όλη την Ευρώπη). Το τμήμα ήταν μέρος του σχολείου της Μπρατισλάβα, Βιομηχανίας Τεχνών.[5] Εκεί γράφτηκε το 1938 και παρακολούθησε μαθήματα από τον Σλοβάκο, γνωστό σκηνοθέτη, Κάρελ Πλίτσκα, έως ότου το τμήμα κλείσει το 1939. Μετά τις πολιτικές αναταραχές της εποχής, το χωριό, όπου γεννήθηκε, πήρε ουγγρική ονομασία και έγινε μέρος της Ουγγαρίας, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Με την εφαρμογή των αντιεβραϊκών νόμων, ο Καντάρ περιορίστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αργότερα είπε: «Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου, που συμπεριφερόμουν σαν Εβραίος: αρνήθηκα να αλλάξω και υπηρέτησε σε μία μονάδα με το κίτρινο περιβραχιόνιο και όχι με το άσπρο, το οποίο το έπαιρναν όσοι, τελικά, βαπτίστηκαν».[6]
Σκηνοθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιαν Καντάρ ξεκίνησε τη σκηνοθετική του καριέρα στη Μπρατισλάβα της Σλοβακίας, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με το ντοκιμαντέρ, Na troskách vyrastá život (1945). Μετά από αρκετά ντοκιμαντέρ, που εξέφραζαν τις απόψεις του Κομμουνιστικού Κόματος, στο οποίο και εντάχθηκε, ο Καντάρ, μετακόμισε στην Πράγα, το 1947. Κατόπιν, επέστρεψε στην Μπρατισλάβα, προσωρινώς, και έκανε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινίας το Katka, (1950). Από το 1952, ξεκίνησε μία μακρόχρονη συνεργασία με τον Έλμαρ Κλος, με ίσως μεγαλύτερο καρπό της συνεργασίας του Το μαγαζάκι της Κεντρικής Οδού, όπου και βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Τον Νοέμβριο του 1968, μετακόμισε στις ΗΠΑ[7] και έκτοτε δε συνεργάστηκε ξανά με τον Κλος. Η υπόλοιπη σκηνοθετική του καριέρα έλαβε μέρος στις ΗΠΑ και στον Καναδά, όπου σκηνοθετούσε για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Στις ΗΠΑ, απέκτησε φήμη, καθώς έγινε καθηγητής σκηνοθεσίας, στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Evidence zájmových osob StB». Records of persons of interest.
- ↑ «The 38th Academy Awards (1966) Nominees and Winners». oscars.org. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2011.
- ↑ «FAMU». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2016.
- ↑ Ágnes Kovács, "Tábla a korzón." Új szó, 22 Oct. 2005.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Martin Votruba, "Historical and Cultural Background of Slovak Filmmaking."
- ↑ Barbara Pearce Johnson, et al. Dialogue on Film: Kadar Study Guide. 1979.
- ↑ Kevin Thomas, "Film-maker Finds Freedom." The Los Angeles Times, 9 Oct. 1971.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γιαν Καντάρ στο IMDb
|