Βολταιρίν ντε Κλερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βολταιρίν ντε Κλερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Voltairine de Cleyre (Αγγλικά)
Γέννηση17  Νοεμβρίου 1866[1][2][3]
Λέσλι (Μίτσιγκαν)[4]
Θάνατος20  Ιουνίου 1912[1] ή 19  Ιουνίου 1912[5]
Σικάγο
Αιτία θανάτουμηνιγγίτιδα
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςHaymarket Martyrs' Monument (41°52′12″ s. š., 87°49′11″ z. d.)[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Θρησκείααθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[7][8]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[9]
ποιήτρια[4]
δοκιμιογράφος[4]
δημοσιογράφος[4]
ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών[4]
αναρχικός[10]
ακτιβίστρια για την ειρήνη
φιλόσοφος[11]
φεμινίστρια[12]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτική ιδεολογίααναρχισμός και Αναρχισμός χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς
Οικογένεια
ΣύντροφοςDyer Lum
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Βολταιρίν ντε Κλερ (17 Νοεμβρίου, 1866 - 20 Ιουνίου, 1912) ήταν γαλλικής καταγωγής Αμερικανίδα αναρχική ακτιβίστρια, ποιήτρια, συγγραφέας και φεμινίστρια[13]. Υπήρξε παραγωγική συγγραφέας και ομιλήτρια, αντίθετη προς το κράτος, τον γάμο, και την κυριαρχία της θρησκείας στη σεξουαλικότητα και τη ζωή των γυναικών. Ξεκίνησε την καριέρα της ως ακτιβίστρια του κινήματος Ελεύθερη Σκέψη (Freethought). Η ντε Κλερ συντάχθηκε αρχικά με τον ατομικιστικό αναρχισμό, αλλά εξελίχθηκε μέσω της αμοιβαιότητας (μουτουαλισμός)[14] σε «αναρχική χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς». Ήταν συνάδελφος της Έμμα Γκόλντμαν, με την οποία διατηρούσε σχέση σεβασμού μεν, αλλά και διαφωνίας σε πολλά θέματα. Πολλά από τα κείμενά της δημοσιεύθηκαν μετά τον θάνατό της από το περιοδικό της Γκόλντμαν Μητέρα Γη, για το οποίο έγραφε κείμενα εν ζωή, το 1914.

Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννημένη στη μικρή πόλη Λέσλι, του Μίτσιγκαν[15], μετακόμισε με την οικογένειά της στο Σαιντ Τζόουνς, επίσης στο Μίτσιγκαν[16], όπου έζησε μαζί με τους γονείς της σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Ο πατέρας της τής έδωσε το όνομα Βολταιρίν από το όνομά του Βολταίρου, συγγραφέα του γαλλικού διαφωτισμού. Στην ηλικία των 12 την έβαλε ο πατέρας της στην καθολική μονή της Σάρνια, στο Οντάριο, θεωρώντας ότι θα έπαιρνε μια καλύτερη εκπαίδευση. Η εμπειρία αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση της προς τον αθεϊσμό παρά τον χριστιανισμό[15].

Τελειώνοντας την εκπαίδευσή της στη μονή, η ντε Κλερ μετακόμισε στο Γκραντ Ράπιντς, Μίτσιγκαν, όπου συμμετείχε στο έντονα αντικληρικό κίνημα Freethought[17] με διαλέξεις και αρθρογραφία στο περιοδικό Freethought, για να γίνει τελικά εκδότης μιας εφημερίδας του κινήματος με τίτλο, Η Προοδευτική Εποχή[18].

Κατά τη συμμετοχή της στο κίνημα Freethought στα μέσα και τέλη της δεκαετίας του 1880, η ντε Κλερ επηρεάστηκε από τον Τόμας Πέιν, τη Μαίρη Γουόλστονκραφτ και τον δικηγόρο θρύλο της εποχής Κλάρενς Ντάροου, γνωστό από δίκη του Δαρβινισμού στην Αμερική[19]. Άλλες επιρροές ήταν Χένρι Ντέιβιντ Θόρω, ο Μπιγκ Μπιλ Χέιγουντ και ο Γιουτζίν Ντεμπς. Μετά τον απαγχονισμό των διαδηλωτών του Χεϊμάρκετ[20] το 1887, ωστόσο, έγινε αναρχική. «Μέχρι τότε πίστευα στην ουσιαστική δικαιοσύνη του αμερικανικού δικαίου της δίκης με ενόρκους. Μετά από αυτό δεν θα μπορούσα» έγραψε σε αυτοβιογραφικό δοκίμιο[21].

Η ντε Κλερ απέκτησε ένα γιο, τον Χάρι, στις 12 Ιουνίου του 1890. Πατέρας του ήταν ο Τζέιμς Έλλιοτ, σύντροφός της στο κίνημα «Ελεύθερη Σκέψη». Ο Χάρι έζησε με τον Έλλιοτ, βάσει της μεταξύ τους συμφωνίας, ενώ η ντε Κλερ δεν συμμετείχε στην ανατροφή του. Στο διάστημα 1889-1910 έζησε στη Φιλαδέλφεια, ανάμεσα σε φτωχούς Εβραίους μετανάστες, όπου ήταν κοινός τόπος η συμπάθεια για τις αναρχικές πεποιθήσεις της. Εκεί δίδασκε Αγγλικά και μουσική, και έμαθε να μιλάει και να γράφει στα Γίντις[22].

Αντιμετώπιζε σε όλη τη διάρκεια της ζωής της διάφορες ασθένειες και κατάθλιψη, ενώ επέζησε απόπειρας δολοφονίας εναντίον της στις 19 Δεκεμβρίου, 1902. Ο δράστης, Χέρμαν Χέλτσερ, ήταν πρώην μαθητής της που είχε παραφρονήσει από πυρετό και τον οποίο αμέσως συγχώρησε. Κατά την άποψή της «θα ήταν μια προσβολή εναντίον του πολιτισμού, αν έπρεπε να σταλεί στη φυλακή για μια πράξη που ήταν προϊόν εγκεφαλοπάθειας»[23].

Η άνοιξη του 1911 βρήκε την ντε Κλερ ενθαρρυμένη από την επανάσταση του Μεξικού, και κυρίως από τις δραστηριότητες του αναρχικού Ρικάρδο Φλόρες Μαγόν (Ricardo Flores Magón). Το τελευταίο ποίημά της ήταν αφιερωμένο στους Μεξικανούς ακτιβιστές.

Η ντε Κλερ πέθανε στις 20 Ιουνίου 1912, στο Σεντ Μαίρη του Νοσοκομείου Νάζαρετ στο Σικάγο, Ιλλινόις, από σηπτική μηνιγγίτιδα. Ενταφιάστηκε κοντά στην Έμμα Γκόλντμαν, τους κατηγορούμενους του Χεϊμάρκετ και άλλους κοινωνικούς ακτιβιστές στο Γερμανικό Κοιμητήριο του Βαλντχάιμ στο Φόρεστ Παρκ, προάστιο δυτικά του Σικάγο[24].

Πεποιθήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πολιτικές πεποιθήσεις της ντε Κλερ διαφοροποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής της, έως ότου έγινε ένθερμη υποστηρίκτρια του «αναρχισμού χωρίς επίθετα», «[...] ένα δόγμα, χωρίς ετικέτες όπως κομμουνισμός, κολεκτιβισμός, μουτουαλισμός ή ατομικισμός. Κατ' άλλους, νοείται ως στάση αποδοχής της συνύπαρξη διαφορετικών σχολών σκέψης του αναρχισμού [...]», σύμφωνα με τον ιστορικό Τζορτζ Ρίτσαρντ Έσενγουαϊν (Georges Richard Esenwein)[25].

Αρχικά η ντε Κλερ αποδεχόταν την πρώιμη μορφή του αναρχισμού, που προτάσσει την ατομικότητα έναντι του κράτους, αγκαλιάζοντας ουσιαστικά την ιδέα ότι στον τομέα της οικονομίας η ελεύθερη αγορά είναι ένας φυσικός τρόπος διανομής των αγαθών. Στην πορεία της ιδεολογικής της διαμόρφωσης έχει σημασία ότι εξαρχής η Βολταιρίν απορρίπτει τον κομμουνισμό εξαιτίας των εξουσιαστικών δομών του, που θεωρεί ότι είναι βλαπτικές για τη θεμελιώδη αρχή της ελευθερίας[26]. Συνδεδεμένη κύρια με τον αμερικανικό ατομικιστικό αναρχισμό διαφοροποιείται από την Έμμα Γκόλντμαν και τις κομμουνιστικές αντιλήψεις της[27]. Παρά τη διαφωνία τους, ωστόσο, υπερασπίστηκε το δικαίωμα της απαλλοτρίωσης με το δοκίμιο του 1894 Σε υπεράσπιση της Έμμα Γκόλντμαν και το δικαίωμα στην Απαλλοτρίωση.

Αργότερα η ντε Κλερ ασπάζεται τον μουτουαλισμό θεωρώντας ότι «το καλύτερο που μπορούσαν να κάνουν οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες ήταν να οργανώσουν τη βιομηχανία έτσι, ώστε να απαλλαγούν εντελώς από το χρήμα και να παράγουν συνεργατικά, και όχι ως εργοδότες και εργαζόμενοι»[28]. Στο ίδιο πνεύμα το 1912 έγραψε ότι η Παρισινή Κομμούνα απέτυχε, γιατί σεβάστηκε την ιδιοκτησία και «[...] γιατί οι εξεγερμένοι προσπάθησαν να σπάσουν τις πολιτικές αλυσίδες χωρίς να σπάσουν τις οικονομικές αλυσίδες [...]»[29].

Βαθιά φεμινίστρια σε μια διάλεξη του 1895 με τίτλο Σκλαβιά του Φύλου η ντε Κλερ καταδικάζει τα πρότυπα ομορφιάς που ωθούν τις γυναίκες να παραμορφώσουν το σώμα τους, όπως επίσης και τις πρακτικές του γάμου ή πρακτικές κοινωνικοποίησης των παιδιών που δημιουργούν αφύσικους ρόλους φύλων[30]. Ήταν επίσης σθεναρά αντίθετη με την ιδέα της ύπαρξης στρατών. Στο δοκίμιό της Αμερικανικός Αναρχισμός και Αμερικανικές Παραδόσεις, διατυπώνει την άποψη ότι για να επιτευχθεί ειρήνη, «όλοι οι ειρηνόφιλοι θα πρέπει να αποσύρουν την υποστήριξή τους από τον στρατό και ότι εκείνοι που επιθυμούν τον πόλεμο, θα πρέπει να τον κάνουν με δικό τους ρίσκο και έξοδα»[31].

Επιλεγμένη εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • (1889) The Drama of the Nineteenth Century, (Το δράμα του 19ου αιώνα)
  • (1894) In Defense of Emma Goldmann [sic] and the Right of Expropriation, (Σε υπεράσπιση της Emma Goldmann [sic] και το Δικαίωμα της Απαλλοτρίωσης)
  • (1895) The Past and Future of the Ladies' Liberal League, (Το παρελθόν και το μέλλον της Φιλελεύθερης Συμμαχίας των Κυριών )
  • (1898?) The Gods And The People, (Οι Θεοί και οι Άνθρωποι)
  • (1900) The Worm Turns, (Το σκουλήκι Στέρεφται)
  • (1903) Det Anarkistiske Ideal, (Περί του Αναρχικού Ιδεώδους)
  • (1903) Crime and Punishment, (Έγκλημα και Τιμωρία)
  • (1907) McKinley's Assassination from the Anarchist Standpoint, (Η δολοφονία του ΜακΚίνλεϊ, από τη Σκοπιά του Αναρχισμού)
  • (1909) Anarchism and American Traditions, (Αναρχισμός και Αμερικανικές Παραδόσεις)
  • (1910) The Dominant Idea, (Η Κυρίαρχη Ιδέα), περιέχεται στο Βολταιρίν ντε Κλερ -Γιατί είμαι Αναρχική
  • (1912) Direct Action, (Άμεση Δράση), περιέχεται στο Βολταιρίν ντε Κλερ -Γιατί είμαι Αναρχική
  • (1914) Selected Works of Voltairine de Cleyre, (Επιλεγμένα έργα της Βολταιρίν ντε Κλαιρ)
  • (1916) Selected Stories, (Επιλεγμένες Ιστορίες)

Ελληνικές εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • (2014) Βολταιρίν ντε Κλερ -Γιατί είμαι Αναρχική, (μτφρ. Γιάννης Μπάζος), Αθήνα:Σοφίτα, ISBN 9786188044654 [32].

Παραπομπές σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w6r516c5. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 8795. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 (Γαλλικά) Babelio. 194553.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Virginia Blain, Isobel Grundy, Patricia Clements: «The Feminist Companion to Literature in English» (Αγγλικά) 1990. σελ. 274.
  5. (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 29  Αυγούστου 2019.
  6. 6,0 6,1 «National Historic Landmark Nomination: Haymarket Martyr's Monument». National Historic Landmark Nomination: Haymarket Martyr's Monument. National Park Service.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121986300. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. hka2009498635. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  9. «American Women Writers» (Αγγλικά) 1979.
  10. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. hka2009498635. Ανακτήθηκε στις 24  Ιανουαρίου 2024.
  11. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  12. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. hka2009498635. Ανακτήθηκε στις 25  Σεπτεμβρίου 2023.
  13. Sage, Lorna, επιμ. (1999). The Cambridge Guide to Women's Writing in English. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 176. ISBN 9780521668132. 
  14. Οικονομική θεωρία και αναρχική σχολή σκέψης. Βλ.«Introduction». Mutualist.org. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2013. 
  15. 15,0 15,1 Goldman, Emma. «Voltairine De Cleyre». The Emma Goldman Papers. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2013. 
  16. «Lost Lansing: Leslie's Voltairine de Cleyre shattered the bounds of convention». Lansing Online News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2013. 
  17. Φιλοσοφική άποψη που υποστηρίζει ότι οι θέσεις, όσον αφορά στην αλήθεια, θα πρέπει να διαμορφώνονται με βάση τη λογική, και τον εμπειρισμό, και όχι από κάποια αρχή, παράδοση, ή άλλα δόγματα. Βλ. «Freethinker - Definition of freethinker by Merriam-Webster». Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2013. 
  18. Mob Work: Anarchists in Grand Rapids, Vol. 1 Αρχειοθετήθηκε 2019-07-29 στο Wayback Machine. (Grand Rapids, MI: Sprout Distro, 2014), σσ. 26-28
  19. «Η συγκλονιστική δίκη του Δαρβινισμού στην Αμερική και η απαγόρευση της διδασκαλίας που δικαίωσε τη θεωρία του». Η Μηχανή του Χρόνου. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2015. 
  20. «Η ιστορία της Εργατικής Πρωτομαγιάς». TVXS. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2015. 
  21. De Cleyre 2004, σελ. 106.
  22. «People & Events: Voltairine de Cleyre (1866–1912)». PBS. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2015. 
  23. De Cleyre 2004, σελ. ix
  24. De Cleyre 2004, σελ. x
  25. Esenwein 1989, σελ. 135
  26. Μπρουντζάκης, Ξενοφών Α. «Βολταιρίν ντε Κλερ, ο άγγελος του αμερικανικού αναρχισμού». Το Ποντίκι. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2015. 
  27. De Cleyre 2005, σελ. 156
  28. De Cleyre 2005, σελ. 62
  29. DeLamotte 2005, σελ. 206
  30. De Cleyre 2005, σελ. 228
  31. De Cleyre 2005, σελ. 101
  32. «Η Βολταιρίν ντε Κλερ στα ελληνικά». thepressproject.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2015. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • De Cleyre, Voltairine (2004), A. J. Brigati, επιμ., The Voltairine De Cleyre Reader, Oakland, California: AK Press, ISBN 1-902593-87-1 
  • De Cleyre, Voltairine (2005), Sharon Presley and Crispin Sartwell, επιμ., Exquisite Rebel: The Essays of Voltairine De Cleyre – Anarchist, Feminist, Genius, Albany: State University of New York Press, ISBN 0-7914-6094-0 
  • DeLamotte, Eugenia C. (2004), Gates of Freedom : Voltairine de Cleyre and the Revolution of the Mind, Ann Arbor: University of Michigan Press, ISBN 0-472-09867-5 
  • Esenwein, George (1989), Anarchist Ideology and the Working-Class Movement in Spain, 1868–1898, Berkeley: University of California Press, ISBN 0-520-06398-8 
  • Sage, Lorna, επιμ. (1999). The Cambridge Guide to Women's Writing in English. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521668132. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]