Απομονωμένη γλώσσα

Η απομονωμένη γλώσσα, υπό την απόλυτη έννοια, είναι μια φυσική γλώσσα που δεν εμφανίζει γενεαλογική (ή 'γενετική') συγγένεια με άλλες ζωντανές γλώσσες. Με άλλα λόγια δεν κατάγεται από κάποιον κοινό πρόγονο άλλων γλωσσών. Ουσιαστικά η απομονωμένη γλώσσα είναι αφεαυτής γλωσσική οικογένεια που συντίθεται από μία μόνο γλώσσα. Στα γνωστά παραδείγματα απομονωμένων γλωσσών περιλαμβάνεται η Βασκική, η Αϊνού, η Μπουρουσάσκι και η Κορεατική, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις ορισμένοι γλωσσολόγοι ισχυρίζονται πως απέδειξαν τη σχέση απομονωμένων γλωσσών με κάποια άλλη γλώσσα (π.χ. Αλταϊκές γλώσσες).

Υπό την σχετική έννοια η απομονωμένη γλώσσα είναι δυνατόν να οριστεί και ως 'σχετικά' απομονωμένη. Για παράδειγμα, η Αλβανική, η Αρμενική και η Ελληνική είναι 'Ινδοευρωπαϊκές απομονωμένες γλώσσες'. Παρόλο που ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια, δε σχετίζονται με οποιονδήποτε εγκαθιδρυμένο κλάδο, αλλά διαμορφώνουν τον δικό τους ανεξάρτητο κλάδο. Αν δεν υφίσταται η παραπάνω αποσαφήνιση, όμως, η απομονωμένη γλώσσα θεωρείται υπό την οπτική γωνία της απόλυτης έννοιάς της.

Ορισμένες γλώσσες απομονώθηκαν στους ιστορικούς χρόνους, όταν όλες οι γνωστές συγγενείς τους γλώσσες εξαφανίστηκαν. Η Πιραχά γλώσσα της Βραζιλίας είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, ως τελευταίο επιζών μέλος της οικογένειας των Μουρά γλωσσών. Άλλες, όπως η Βασκική, υπήρξαν εξαρχής απομονωμένες, όσο τουλάχιστον μαρτυρείται η ύπαρξή τους.

Οι απομονωμένες γλώσσες είναι δυνατόν να θεωρηθούν ως ειδική περίπτωση των αταξινόμητων γλωσσών, δηλαδή γλώσσες που παραμένουν αταξινόμητες, παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες των γλωσσολόγων να τις συνδέσουν με οποιαδήποτε άλλη γνωστή οικογένεια γλωσσών ή γλώσσα. Αν ευοδωθούν οι προσπάθειες ταξινόμησης και τα αποτελέσματά τους γίνουν ευρέως αποδεκτά -πράγμα εξαιρετικά δύσκολο λόγω εκτεταμμένων θεωρητικών διαφορών στους κόλπους της γλωσσολογίας- τότε η γλώσσα παύει να θεωρείται απομονωμένη.

Βιβλιογραφία

• Campbell, Lyle. (1997). American Indian languages: The historical linguistics of Native America. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.
• Goddard, Ives (Ed.). (1996). Languages. Handbook of North American Indians (W. C. Sturtevant, General Ed.) (Vol. 17). Washington, D. C.: Smithsonian Institution. ISBN 0-1604-8774-9.
• Goddard, Ives. (1999). Native languages and language families of North America (rev. and enlarged ed. with additions and corrections). [Map]. Lincoln, NE: University of Nebraska Press (Smithsonian Institute). (Updated version of the map in Goddard 1996). ISBN 0-8032-9271-6.
• Grimes, Barbara F. (Ed.). (2000). Ethnologue: Languages of the world, (14th ed.). Dallas, TX: SIL International. ISBN 1-55671106-9. (Online edition: http://www.ethnologue.com/).
• Mithun, Marianne. (1999). The languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
• Sturtevant, William C. (Ed.). (1978-present). Handbook of North American Indians (Vol. 1-20). Washington, D. C.: Smithsonian Institution. (Vols. 1-3, 16, 18-20 not yet published).