Αντιλόπη

Οι αντιλόπες είναι αρτιοδάκτυλα, μηρυκαστικά ζώα, που εξαπλώνονται στην Αφρική και την Ευρασία. Όλα ανήκουν στην οικογένεια των Βοοειδών, σε πολλές διαφορετικές υποοικογένειες όμως. Πάντοτε σχηματίζουν κοπάδια, ώστε να προστατεύονται από τα αρπακτικά.

Είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν 91 είδη αντιλοπών, που ανήκουν σε 30 γένη. Τα περισσότερα ζούνε στην Αφρική. Οι υποοικογένειες στις οποίες ανήκουν είναι οι εξής: Αλκελαφίνες, Αντιλοπίνες, Ιπποτραγίναι, Ρεντουνκίνες, Κεφαλοφίνες, επίσης πολλοί Βοοίνες, το Γκρίζο ρέντμποκ (Pelea capreolus), και το Ιμπάλα (Aepyceros melampus).

Μορφολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αντιλόπες είναι ζώα με κομψή κατασκευή. Ποικίλουν σε μέγεθος, καθώς η μικρότερη αντιλόπη, η βασιλική αντιλόπη (Neotragus pygmaeus) έχει ανώτατο μήκος 40 εκατοστά, ενώ η μεγαλύτερη, ο γιγάντιος ταυρότραγος (Taurotragus derbianus), έχει μήκος 4 μέτρα και βάρος έως και 1 τόνο. Έχουν ψηλά, λεπτά πόδια που τις βοηθάνε να τρέχουν γρήγορα.

Οι αντιλόπες είναι μηρυκαστικά ζώα και έχουν καλά ανεπτυγμένους γομφίους για την μάσηση του λεγόμενου cud (μπάλες τροφίμων που αποθηκεύονται στο στομάχι) σε έναν πολτό για περαιτέρω πέψη. Δεν έχουν άνω κοπτήρες, αλλά μάλλον ένα σκληρό "μαξιλάρι" στα άνω ούλα, όπου οι κάτω κοπτήρες το δαγκώνουν για να σχίσουν το γρασίδι, τους βλαστούς και τα φύλλα.

Μερικές αντιλόπες παρουσιάζουν σεξουαλικό διμορφισμό. Στα περισσότερα είδη, τα αρσενικά είναι μεγαλύτερα από τα θηλυκά και μόνο αυτά φέρουν κέρατα. Αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα θηλυκά είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά, περιλαμβάνοντας τον κοινό κεφάλοφο (Sylvicapra grimmia) οι Νεοτραγίνι, το νότιο γκρύσμποκ (Raphicerus melanotis) και το όριμπι (Ourebia ourebi).

Κέρατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κέρατα των αντιλοπών επίσης διαφέρουν ανά υποοικογένεια ή φυλή. Έχουν ποικιλία μεγεθών και σχημάτων. Μερικών τα κέρατα είναι σε σχήμα ανάποδου "S", που οι άκρες του γέρνουν προς τα μέσα (Αλκελαφίνες). Στο γένος Αλκέλαφος τα κέρατα φτάνουν σε μήκος τα 75 εκατοστά, ενώ στο Δαμαλίσκος μόνο τα 40 εκατοστά. Φέρουν παχιούς δακτύλιους, που συνεχίζονται μέχρι τα 2/3 του κεράτου.

Άλλου είδους κέρατα είναι τοξοειδή (δηλαδή σχηματίζουν "καμάρα"), που γέρνουν προς τα πίσω και φέρουν λεπτούς, αρκετά διακριτούς δακτύλιους (Ιπποτραγίνες, Κόβυς).

Στις μικρές αντιλόπες (μαζί με το νιλγκάι) τα κέρατα είναι λεπτά, μυτερά εξογκώματα, που έχουν μικρό μήκος και δεν είναι εντυπωσιακά.

Βιότοπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αντιλόπες ζουν σε διαφορετικούς τύπους βιότοπων. Οι μεγάλες αντιλόπες ζουν σε ημιερημικές περιοχές με χαμηλή βλάστηση. Οι αντιλόπες του νερού όμως προτιμούν και τις υδάτινες περιοχές για εύρεση τροφής και για να αποφύγουν τα αρπακτικά. Οι κεφάλοφοι ζουν συνήθως μέσα στα δάση για να αποφύγουν τα αρπακτικά, ενώ οι ορεότραγοι ζουν σε προεξοχές βράχων και πλαγιές^[1]. Επίσης υπάρχουν αντιλόπες, όπως το ορεινό νυάλα (Tragelaphus buxtoni) και η θιβετιανή αντιλόπη (Pantholops hodgsonii) που ζουν σε ορεινά δάση ή πεδιάδες αντίστοιχα, άνω από το όριο των 3.000 μέτρων^[2].

Συμπεριφορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αντιλόπες ακολουθούν μια σειρά από στρατηγικές άμυνας, που συχνά υπαγορεύονται από τη μορφολογία τους.

Οι μεγάλες αντιλόπες που συγκεντρώνονται σε μεγάλα κοπάδια, όπως τα γκνου, βασίζονται στους αριθμούς των ατόμων και την λειτουργία της ταχύτητας για την προστασία τους από τα αρπακτικά. Οι μικρές αντιλόπες, ειδικά οι κεφάλοφοι (Cephalophinae), αποφεύγουν τους θηρευτές κάνοντας μεγάλα άλματα ανάμεσα στους πυκνούς θάμνους όπου τα αρπακτικά δεν μπορούν να συνεχίσουν. Τα σπρίνγκμποκ χρησιμοποιούν μια τακτική που λέγεται stotting, για να μπερδέψουν τα αρπακτικά.

Κατάσταση πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τουλάχιστον πέντε είδη αντιλοπών βρίσκονται στην υψηλότερη κατηγορία απειλής, την Κρισίμως Κινδυνεύοντα, συμπεριλαμβανομένης της γαζέλας ντάμμα (Nanger dama), τον κεφάλοφο του Άντερ (Cephalophus adersi), την αντιλόπη σάιγκα (Saiga tatarica), την χιρόλα (Beatragus hunteri) και τον άδακα (Addax nasomaculatus). Ο όρυξ ντάμμα (Oryx dammah) έχει ήδη εξαφανιστεί στην άγρια φύση, αλλά βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες για να το επαναφέρει.

Επιπλέον εννέα είδη είναι στην επόμενη κατηγορία της απειλής, τα Κινδυνεύοντα, και άλλα εννέα έχουν χαρακτηρισθεί ως Τρωτά στην Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών. Σχεδόν το 70% των ειδών αντιλοπών δεν απειλούνται με εξαφάνιση και ορισμένες περιοχές του κόσμου είναι καλύτερες από τις άλλες, από άποψη των πληθυσμών αντιλοπών. Η Ινδία, για παράδειγμα, είναι το σπίτι για τέσσερα είδη αντιλόπης και μόνο ένα από αυτά θεωρείται σήμερα ως απειλούμενο^[3].

Πινακοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κόκκινος κεφάλοφος των δασών, τυπικό είδος των Κεφαλοφίνων
Γκνου, τυπικό είδος της υποοικογένειας Αλκελαφίνες
Ιππότραγος ο ίππειος, τυπικό είδος της υποοικογένειας των Ιπποτραγίνων
Ορεινό νυάλα, από τις λίγες αντιλόπες της υποοκογένειας των Βοοίνων
Ιμπάλα, μια αντιλόπη που ανήκει σε δική της υποοικογένεια
Αντιλόπη του νερού, το μεγαλύτερο είδος της υποοικογένειας Ρεντουκίνες

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ David, Burnie (2005). τα ΖΩΑ. Ελλάδα: Σαββάλας. σελ. σ. 300. ISBN 960-423-694-6.
↑ «Tragelaphus buxtoni (mountain nyala)». Animal Diversity Web. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2016.
↑ «IUCN - IUCN Press releases». 25 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)

[1] David, Burnie (2005). τα ΖΩΑ. Ελλάδα: Σαββάλας. σελ. σ. 300. ISBN 960-423-694-6.

[2] «Tragelaphus buxtoni (mountain nyala)». Animal Diversity Web. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2016.

[3] «IUCN - IUCN Press releases». 25 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)

[1]

[2]

[3]