Ανατολική Ευρώπη

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ανατολική Ευρώπη
Γεωφυσικός χάρτης του ανατολικού μέρους της ευρωπαϊκής ηπείρου

Η Ανατολική Ευρώπη είναι το ανατολικό τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος συμπεφωνημένος ορισμός για τα όρια της, εν μέρει διότι ο όρος χρησιμοποιείται εκτενώς σε διάφορα πεδία, πέραν της γεωγραφίας, όπως το γεωπολιτικό, το πολιτιστικό και το κοινωνικοοικονομικό. Υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός ορισμών. Ένας είναι πολιτιστικός: η Ανατολική Ευρώπη είναι η περιοχή της ηπείρου με επιρροές κυρίως από το Βυζάντιο και την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και δευτερευόντως Τουρκικές-Ισλαμικές. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ο ορισμός της ήταν γεωπολιτικός: ο όρος ταυτίζονταν επί της ουσίας με το Ανατολικό μπλοκ. Συνέχεια αυτής της συλλογιστικής είναι η θεώρηση των πρώην σοσιαλιστικών χωρών εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ως ανατολική Ευρώπη. Παρόλο που τέτοιοι ορισμοί θεωρούνται από αρκετούς παρωχημένοι, παραμένουν μέχρι σήμερα σε ευρεία χρήση και αξιοποιούνται στις στατιστικές διάφορων υπερεθνικών οργανισμών.[1][2][3]

Ορισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταξινόμηση των ευρωπαϊκών χωρών, βάσει των αναγκών του Τμήματος Στατιστικής του ΟΗΕ (Αρμενία, Κύπρος, Γεωργία, Καζακστάν και Τουρκία κατατάσσονται στην Ασία)
  Βόρεια Ευρώπη
  Δυτική Ευρώπη
  Ανατολική Ευρώπη
  Νότια Ευρώπη

Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί του όρου ανατολική Ευρώπη, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι γενικευτικοί και όχι ιδιαίτερα ακριβείς. Ακολουθούν μεγάλη ποικιλία κριτηρίων και διαφοροποιούνται σημαντικά, ακόμα και όταν προέρχονται από τον χώρο των πολιτικών επιστημών.[4]

Γεωγραφικοί ορισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Ουράλια όρη, ο ποταμός Ουράλης και η οροσειρά του Καυκάσου είναι γεωγραφικά τα ανατολικά όρια της Ευρώπης. Τα δυτικά όρια της περιοχής που καλείται ανατολική Ευρώπη επαναπροσδιορίζονται διαχρονικά, είναι εν πολλοίς αλληλοεπικαλυπτόμενα, με τα πιο συνήθη κριτήρια να είναι πολιτιστικά και θρησκευτικά. Συνεπώς ο σαφής ορισμός τους είναι δύσκολος.

Οργανισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ΟΗΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Άλλες υπηρεσίες του ΟΗΕ (UNAIDS,[7] UNHCR,[8][9] ILO,[10] UNICEF[11]) ταξινομούν τις ευρωπαϊκές χώρες με διαφορετικούς τρόπους.

Ευρωπαϊκή Ένωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πολυγλωσσικός Θησαυρός της Ευρωπαϊκής Ένωσης[1] ταξινομεί τα εσθονικά, λετονικά, λιθουανικά, βουλγάρικα, κροάτικα, τσέχικα, ουγγρικά, πολωνικά, ρουμανικά, σλοβάκικα, σλοβένικα και σερβικά στη λεγόμενη "Ανατολική Ευρώπη".

CIA[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η CIA ορίζει σαν ανατολική Ευρώπη τις Λευκορωσία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Μολδαβία, Ρωσία (διηπειρωτική χώρα)), Τουρκία (διηπειρωτική χώρα) και Ουκρανία.

Ορισμοί βάσει πολιτικών, στρατιωτικών και οικονομικών κριτηρίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιστορικά κριτήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ο όρος ανατολική Ευρώπη ταυτίστηκε με τις χώρες της ηπείρου που ήταν υπό σοβιετική επιρροή. Ο επακόλουθος Ψυχρός Πόλεμος διαίρεσε μέχρι τα 1989-91 την Ευρώπη σε χώρες-μέλη του NATO και του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Σύγχρονη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, σχηματίστηκαν στη θέση της κάποια υπερεθνικά σχήματα, όπως η Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών

Γεωπολιτική κατάσταση (i)
Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ)
  CSTO - Collective Security Treaty Organization
  GUAM - Οργανισμός για τη Δημοκρατία και την Οικονομική Ανάπτυξη
Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ)
  CSTO - Collective Security Treaty Organization
  GUAM - Οργανισμός για τη Δημοκρατία και την Οικονομική Ανάπτυξη
 
  Περιοχή ελεύθερου εμπορίου της ΚΑΚ
  Περιοχή ελεύθερου εμπορίου της ΚΑΚ
 
Γεωπολιτική κατάσταση (ii)
Union state.
Union state.  
Χώρες-μέλη και υποψήφια μέλη της Ευρασιατικής Ένωσης
Χώρες-μέλη και υποψήφια μέλη της Ευρασιατικής Ένωσης  

Πολιτιστικά κριτήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέραν της γεωπολιτικής θεώρησης, συχνός είναι και η ταξινόμηση των ευρωπαϊκών κρατών βάσει ιστορικών και πολιτιστικών κριτηρίων, ως διακριτής ομάδας χωρών στα πλαίσια του δυτικού κόσμου. Βάσει αυτών των κριτηρίων ταξινομούνται με διάφορους τρόπους οι πρώην σοσιαλιστικές χώρες της κεντρικής Ευρώπης καθώς και τα Βαλτικά κράτη, που έχουν σημαντικές πολιτικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές και οικονομικές διαφορές σε σχέση με την Ουκρανία και τη Ρωσία που βρίσκονται στα ανατολικά τους.

Πολιτιστικά κριτήρια (i)
Πολιτιστικός χάρτης της Ευρώπης (Ständiger Ausschuss für geographische Namen)
Πολιτιστικός χάρτης της Ευρώπης (Ständiger Ausschuss für geographische Namen)  
Περιοχές της υφηλίου όπου χρησιμοποιείται η κυριλλική γραφή
Περιοχές της υφηλίου όπου χρησιμοποιείται η κυριλλική γραφή  
Πολιτιστικά κριτήρια (ii)
  Χώρες όπου κάποια ανατολική σλαβική γλώσσα είναι εθνική γλώσσα
  Χώρες όπου κάποια ανατολική σλαβική γλώσσα είναι εθνική γλώσσα
 
Περιοχές και χώρες όπου τα ρωσικά είναι επίσημη γλώσσα ή ομιλούνται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού
Περιοχές και χώρες όπου τα ρωσικά είναι επίσημη γλώσσα ή ομιλούνται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού  

Θρησκευτικά κριτήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Σχίσμα του 1054 διαίρεσε την ήπειρο σε Ορθόδοξη ανατολική και Ρωμαιοκαθολική (αργότερα και Προτεσταντική) δυτική.

Θρησκευτικά κριτήρια (i)
 
Ορθόδοξοι (%) σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό (περισσότερο σκούρο χρώμα υποδεικνύει υψηλότερο ποσοστό)
Ορθόδοξοι (%) σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό (περισσότερο σκούρο χρώμα υποδεικνύει υψηλότερο ποσοστό) 
Θρησκευτικά κριτήρια (ii)
Καθολικοί (%) σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό (περισσότερο σκούρο χρώμα υποδεικνύει υψηλότερο ποσοστό)
Καθολικοί (%) σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό (περισσότερο σκούρο χρώμα υποδεικνύει υψηλότερο ποσοστό)  
Προτεστάντες (%) σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό (περισσότερο σκούρο χρώμα υποδεικνύει υψηλότερο ποσοστό)
Προτεστάντες (%) σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό (περισσότερο σκούρο χρώμα υποδεικνύει υψηλότερο ποσοστό)  

Σύγχρονη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανατροπή του σοσιαλισμού επέφερε τον τερματισμό της διαίρεσης της Ευρώπης σε ανατολική-δυτική.[12] όμως ο εν λόγω διαχωρισμός, που γίνονταν βάσει γεωπολιτικών κριτηρίων, χρησιμοποιείται συχνά από τα media μέχρι σήμερα.[13]

Βαλτικά κράτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Βαλτικά κράτη

Οι περισσότερες πηγές εντάσσουν τα βαλτικά κράτη στη Βόρεια Ευρώπη, όμως το CIA World Factbook τις κατατάσσει στην ανατολική.

Καύκασος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι χώρες του Καυκάσου σπάνια περιλαμβάνονται στους ορισμούς της ανατολικής Ευρώπης διότι βρίσκονται στα σύνορα της Ευρώπης με την Ασία. Είναι μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με το οποίο γεωγραφικά ανήκουν στην Ασία αλλά έχουν πολιτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με την Ευρώπη και την Τουρκία.

Άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ανήκουν στην ανατολική Ευρώπη:

Κεντρική Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο όρος Κεντρική Ευρώπη χρησιμοποιείται -πέραν του γεωγραφικού προσδιορισμού- συχνά από ιστορικούς με σημείο αναφοράς τη Γερμανία για τις χώρες που συνορεύουν με αυτή στα ανατολικά της. Οι δύο όροι συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό, με κάποιους αναλυτές να χρησιμοποιούν τον πρώτο και άλλους τον δεύτερο.[14][15][16]

Νοτιοανατολική Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύρια λήμματα: Νοτιοανατολική Ευρώπη, Βαλκάνια και Νότια Ευρώπη

Οι παρακάτω χώρες ανήκουν στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όμως κάποιες εξ αυτών μπορούν να χαρακτηρισθούν επίσης χώρες της κεντρικής ή/και της ανατολικής Ευρώπης.[22]

  • Αλβανία (κατατάσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη)
  • Βόρεια Μακεδονία (κατατάσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη)
  • Βοσνία και Ερζεγοβίνη (κατατάσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη)
  • Βουλγαρία (κατατάσσεται συνήθως στη νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και στην ανατολική με βάση τη γεωπολιτική κατάσταση στον Ψυχρό Πόλεμο)
  • Ελλάδα (κατατάσσεται άλλοτε στη δυτική (κυρίως με πολιτικά κριτήρια)[23] και άλλοτε στη νοτιοανατολική[24] ή τη νότια Ευρώπη (γεωγραφικά).[25][26])
  • Κροατία (συνήθως κατατάσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, μερικές φορές και στην κεντρική)
  • Κύπρος (γεωγραφικά ανήκει στη Μέση Ανατολή ή την Ασία, όμως κατατάσσεται στη νοτιοανατολική και τη νότια Ευρώπη εξαιτίας των πολιτιστικών, ιστορικών και πολιτικών δεσμών που έχει με αυτήν)
  • Μαυροβούνιο (κατατάσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη)
  • Ρουμανία (κατατάσσεται συνήθως στη νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και στην ανατολική με βάση τη γεωπολιτική κατάσταση στον Ψυχρό Πόλεμο,[27] σπανιότερα στην κεντρική.[28])
  • Σερβία (κατατάσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη)
  • Τουρκία (χώρα της Ασίας, της οποίας ένα μικρό τμήμα, η Ανατολική Θράκη/"Ευρωπαϊκή Τουρκία", ανήκει στην Ευρώπη)

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απαρχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι απαρχές του διαχωρισμού της ευρωπαϊκής ηπείρου σε ανατολική και δυτική βρίσκονται στη ρωμαϊκή εποχή. Καθώς η Ρώμη επεκτείνονταν, κατέστη σαφής η πολιτιστική και γλωσσική διαφορά ανάμεσα στις ανατολικές και τις δυτικές επαρχίες της. Οι πρώτες ήταν ιδιαίτερα αστικοποιημένες, διαμορφωμένες πολιτιστικά από την ελληνιστική περίοδο και με κυρίαρχη γλώσσα την Κοινή. Αντίθετα στις δυτικές επαρχίες υιοθετήθηκαν κατά κύριο λόγο τα λατινικά, ενώ μεγάλος αριθμός πόλεων και άλλων υποδομών χτίστηκε στη Ρωμαϊκή περίοδο. Ο πολιτιστικός-γλωσσικός διαχωρισμός ενισχύθηκε αργότερα από την πολιτική διαίρεση της αυτοκρατορίας σε Δυτική και Ανατολική, την αποκαλούμενη από μεταγενέστερους ιστορικούς Βυζαντινή.

Κατά την Ύστερη Αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα συνέβησαν διάφορα γεγονότα που τόνισαν ακόμα περισσότερο τη διαφοροποίηση ανάμεσα στα δύο μέρη της ευρωπαϊκής ηπείρου. Η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατέρρευσε σύντομα, σηματοδοτώντας την αρχή του πρώιμου Μεσαίωνα, ενώ η Ανατολική/Βυζαντινή επιβίωσε, μάλιστα γνωρίζοντας και περιόδους μεγάλης ισχύος και ακμής, για άλλα χίλια χρόνια. Αιώνες μετά την πτώση της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, το κενό ισχύος στη δύση καλύφθηκε εν μέρει από την άνοδο της Αυτοκρατορίας των Καρολιδών, ενώ το Σχίσμα του 1054 διαχώρισε και επισήμως τον Χριστιανισμό σε Ανατολικό και Δυτικό. Στον Μεσαίωνα, μεγάλο μέρος της ανατολικής Ευρώπης βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Μογγόλων.

Η σταδιακή αποδυνάμωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, επίκεντρου της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και η αντικατάστασή της τον 15ο αιώνα από την Οθωμανική σε συνδυασμό με τη διάσπαση της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μείωσαν την σημασία της αντιπαράθεσης/διαφοροποίησης ανάμεσα στον Ρωμαιοκαθολικισμό (αργότερα και τον Προτεσταντισμό) και την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η σημασία άλλων κριτηρίων διαχωρισμού αμφισβητείται. Η χρήση του κυριλλικού αλφαβήτου δεν θεωρείται επαρκές κριτήριο, διότι σε πολλές χώρες -όπως η Πολωνία και η Κροατία- χρησιμοποιείται το λατινικό αλφάβητο, ενώ εν γένει κατατάσσονται στην ανατολική Ευρώπη.[29] Η Ελλάδα θεωρείται το λίκνο του δυτικού πολιτισμού και αναπόσπαστο μέρος του δυτικού κόσμου, σε πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να ταξινομείται στη νότια ή/και τη δυτική Ευρώπη αντί της ανατολικής.[30]

20ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: 20ος αιώνας

Μεσοπόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Μεσοπόλεμος

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος επέφερε μεταξύ των άλλων την κατάρρευση των μεγάλων αυτοκρατοριών στο ανατολικό μέρος της ηπείρου (Ρωσική, Αυστροουγγρική και Οθωμανική), καθώς και στην πτώση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Η έκταση του διαδόχου γερμανικού κράτους συρρικνώθηκε δραστικά. Στη θέση των παλαιών αυτοκρατοριών σχηματίστηκαν πολλά μικρότερα κράτη, όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία. Τα περισσότερα από αυτά είχαν επί της ουσίας αγροτικές οικονομίες, δεν ήταν εκβιομηχανισμένα και είχαν λίγα αστικά κέντρα. Ο εθνικισμός ήταν η κυρίαρχη δύναμη, παρόλο που οι πληθυσμοί τους δεν ήταν ομοιογενείς, διότι εντός των συνόρων τους κατοικούσαν μεγάλες αλλοεθνείς και αλλόθρησκες μειονότητες. Στα ανατολικά της ηπείρου σχηματίστηκε μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 και τον εμφύλιο που ακολούθησε, η Σοβιετική Ένωση. Επρόκειτο για μια πολυεθνική κρατική οντότητα που εκτείνονταν στην Ευρώπη και την Ασία. Διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στις εξελίξεις στην Ευρώπη και παγκοσμίως, ειδικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο. Τα περισσότερα από τα νεοσύστατα κράτη που αντικατέστησαν τις παλαιές αυτοκρατορίες είχαν αρχικά αστικά κοινοβουλευτικά καθεστώτα, όμως σε όλα (με την εξαίρεση της Τσεχοσλοβακίας) ήλθαν σύντομα στην εξουσία αυταρχικά, ακολουθώντας εν πολλοίς το μοντέλο του ιταλικού Φασισμού. Καταλύτης στη μετάβαση αυτή ήταν η Παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και αυγή του Ψυχρού Πολέμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαίρεση της Ευρώπης σε Ανατολικό (πορτοκαλί) και Δυτικό μπλοκ (γκρι). Στον χάρτη είναι χαραγμένα τα σύνορα των σημερινών κρατών:
  Ρωσία (η πρώην Ρωσική ΣΟΣΔ)
  Πρώην Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες που ήταν μέλη της ΕΣΣΔ
  Μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας
  Χώρες με σοσιαλιστικά καθεστώτα, που δεν ήταν ενταγμένες στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας
Κύρια λήμματα: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και Ψυχρός Πόλεμος

Το Ανατολικό μέτωπο ήταν το κύριο θέατρο επιχειρήσεων όπου κρίθηκε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, με τον Ερυθρό Στρατό και τη γερμανική Wehrmacht με τους συμμάχους της να μάχονται για πέντε έτη (1941-45). Ο πόλεμος προκάλεσε τον θάνατο εκατομμυρίων καθώς και ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές. Η σοβιετική πολεμική μηχανή, παρά τις πολύ μεγάλες αρχικές απώλειες, αναδιοργανώθηκε σε βάθος και χάρη στην τεράστια υπεροχή της στα 1943-45 συνέτριψε το Τρίτο Ράιχ. Οι τύχες του ανατολικού τμήματος της ηπείρου διαμορφώθηκαν από τα γεγονότα αυτά. Μόνον η Ελλάδα, η Γιουγκοσλαβία και η Φινλανδία δεν πέρασαν στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ.

Ανατολικό Μπλοκ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ανατολικό μπλοκ

Στις χώρες υπό σοβιετική επιρροή, εγκαθιδρύθηκαν σοσιαλιστικά καθεστώτα. Όταν δημιουργήθηκε το NATO, οι περισσότερες χώρες της ανατολικής Ευρώπης συγκρότησαν το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, σχηματίζοντας έτσι το λεγόμενο "Ανατολικό Μπλοκ". Αυτό αποτελούνταν από:

1989-σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη και γενικότερα στην υφήλιο μεταβλήθηκε δραματικά. Σοσιαλιστικές δημοκρατίες που μέχρι τότε ήταν μέρη της ΕΣΣΔ έγιναν ανεξάρτητες, η Ανατολική και η Δυτική Γερμανία επανενώθηκαν, η Τσεχοσλοβακία διαιρέθηκε στην Τσεχία και τη Σλοβακία. Πολλές από αυτές τις χώρες εντάχθηκαν αργότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
  παλαιά μέλη
  νέα μέλη, που εντάχθηκαν το 2004
  παλαιά μέλη
  νέα μέλη, που εντάχθηκαν το 2004
 
  παλαιά μέλη
  νέα μέλη, που εντάχθηκαν το 2007
  παλαιά μέλη
  νέα μέλη, που εντάχθηκαν το 2007
 

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ευρωπαϊκή γεωγραφία

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 [1] Αρχειοθετήθηκε 2015-04-03 στο Wayback Machine.. Eurovoc.europa.eu. Retrieved on 2015-03-04.
  2. ↑ 2,0 2,1 United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)
  3. ↑ Population Division, DESA, United Nations: World Population Ageing 1950-2050
  4. ↑ Drake, Miriam A. (2005) Encyclopedia of Library and Information Science, CRC Press
  5. ↑ Population Division, DESA, United Nations: World Population Ageing 1950-2050
  6. ↑ United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)
  7. ↑ Eastern Europe and Central Asia
  8. ↑ http://www.unhcr.org/pages/49e45bb01.html
  9. ↑ Eastern Europe
  10. ↑ Europe and Central Asia
  11. ↑ «UNICEF – Information by country – CEE/CIS and Baltic States». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2015. 
  12. ↑ V. Martynov, The End of East-West Division But Not the End of History, UN Chronicle, 2000
  13. ↑ «Migrant workers: What we know». BBC News. 2007-08-21. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/6957171.stm. 
  14. ↑ Wallace, W. The Transformation of Western Europe London, Pinter, 1990
  15. ↑ Huntington, Samuel The Clash of Civilizations Simon & Schuster, 1996
  16. ↑ Johnson, Lonnie Central Europe: Enemies, Neighbours, Friends Oxford University Press, USA, 2001
  17. ↑ United Nations
  18. ↑ Michael Hayes. Road memories: aspects of migrant history (Cambridge Scholars Publishing, 2007)
  19. ↑ Negri, A.P. (2003). Enlargement of the European Union: The First Or the Last Stage of Integration? : XIII Economic Forum, Krynica, September 4-6, 2003. Fundacja Instytut Studiów Wschodnich. ISBN 9788391795972. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2014. 
  20. ↑ United States. Foreign Broadcast Information Service Daily report: East Europe
  21. ↑ Armstrong, Werwick. Anderson, James (2007). «Borders in Central Europe: From Conflict to Cooperation». Geopolitics of European Union Enlargement: The Fortress Empire. Routledge. σελ. 165. ISBN 978-1-134-30132-4. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  22. ↑ Bideleux and Jeffries (1998) A History of Eastern Europe: Crisis and Change
  23. ↑ inter alia, Peter John, Local Governance in Western Europe, 2001
  24. ↑ Greek Ministry of Tourism Travel Guide, General Information
  25. ↑ «Greece Location - Geography». indexmundi.com. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2014. 
  26. ↑ «UNdata | country profile | Greece». data.un.org. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2014. 
  27. ↑ Energy Statistics for the U.S. Government
  28. ↑ NATO 2004 information on the invited countries
  29. ↑ Armour, Ian D. 2013. A History of Eastern Europe 1740–1918: Empires, Nations and Modernisation. London: Bloomsbury Academic. p. 23. ISBN 978-1849664882
  30. ↑ See, inter alia, Norman Davies, Europe: a History, 2010, Eve Johansson, Official Publications of Western Europe, Volume 1, 1984, Thomas Greer and Gavin Lewis, A Brief History of the Western World, 2004

Επιπλέον ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Applebaum, Anne. Iron Curtain: The Crushing of Eastern Europe, 1944–1956 (2012)
  • Berend, Ivan T. Decades of Crisis: Central and Eastern Europe before World War II (2001), covers 1900–1939
  • Frucht, Richard, ed. Encyclopedia of Eastern Europe: From the Congress of Vienna to the Fall of Communism (2000)
  • Gal, Susan and Gail Kligman, The Politics of Gender After Socialism, Princeton: Princeton University Press, 2000.
  • Ghodsee, Kristen R.. Muslim Lives in Eastern Europe: Gender, Ethnicity and the Transformation of Islam in Postsocialist Bulgaria. Princeton: Princeton University Press, 2009.
  • Ghodsee, Kristen R.. Lost in Transition: Ethnographies of Everyday Life After Communism, Duke University Press, 2011.
  • Held, Joseph, ed. The Columbia History of Eastern Europe in the Twentieth Century (1993)
  • Jelavich, Barbara. History of the Balkans, Vol. 1: Eighteenth and Nineteenth Centuries (1983); History of the Balkans, Vol. 2: Twentieth Century (1983)
  • Lipton, David (2002). «Eastern Europe». Στο: David R. Henderson (ed.), επιμ. Concise Encyclopedia of Economics (1st έκδοση). Library of Economics and Liberty.  OCLC 317650570, 50016270 και 163149563
  • Myant, Martin· Drahokoupil, Jan (2010). Transition Economies: Political Economy in Russia, Eastern Europe, and Central Asia. Wiley-Blackwell. ISBN 978-0-470-59619-7. 
  • Ramet, Sabrina P. Eastern Europe: Politics, Culture, and Society Since 1939 (1999)
  • Roskin, Michael G. The Rebirth of East Europe (4th ed. 2001); 204pp
  • Simons, Thomas W. Eastern Europe in the Postwar World (1991)
  • Snyder, Timothy. Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin (2011)
  • Swain, Geoffrey and Nigel Swain, Eastern Europe Since 1945 (3rd ed. 2003)
  • Verdery, Katherine. What Was Socialism and What Comes Next? Princeton: Princeton University Press, 1996.
  • Walters, E. Garrison. The Other Europe: Eastern Europe to 1945 (1988) 430pp; country-by-country coverage
  • Wolchik, Sharon L. and Jane L. Curry, eds. Central and East European Politics: From Communism to Democracy (2nd ed. 2010), 432pp

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Περιοχές του κόσμου
Ευρώπη
Ασία
Αφρική
Αμερική
Ωκεανία
Пολικές περιοχές
Ωκεάνοι
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ανατολική_Ευρώπη&oldid=10468053"