Αμπελόκηποι Μεσσηνίας
Συντεταγμένες: 36°54′23.00″N 21°49′47.86″E / 36.9063889°N 21.8299611°E
| Αμπελόκηποι | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Έδρα: Πάτρα) Περιφέρεια Πελοποννήσου (Έδρα: Τρίπολη) |
| Περιφερειακή Ενότητα | Μεσσηνίας (Έδρα: Καλαμάτα) |
| Δήμος | Πύλου - Νέστορος (Έδρα: Πύλος) |
| Δημοτική Ενότητα | Πύλου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Μεσσηνίας |
| Υψόμετρο | 462[1] μ. |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Άνω Μινάγια Μινάγια |
| Ταχ. κώδικας | 24004[2] |
| Τηλ. κωδικός | 27230[3] |
| Δήμος Πύλου - Νέστορος | |
| Διοικητική υπαγωγή οικισμού:
οι Αμπελόκηποι | ||
|---|---|---|
.svg){kind=small} Ελληνική Δημοκρατία
| ||
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας - Ιονίου | |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου | |
| Περιφερειακή Ενότητα | Μεσσηνίας | |
| Δήμος | Πύλου - Νέστορος | |
| Δημοτική Ενότητα | Πύλου | |
| Δημοτική Κοινότητα | ||
| Οικισμός | Αμπελόκηποι | |
Οι Αμπελόκηποι[4] ή Άνω Αμπελόκηποι, αναφερόμενοι παλαιότερα και ως τα Άνω Μινάγια ή πιο απλά τα Μινάγια, είναι ημιορεινός οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Αμπελόκηποι βρίσκονται περίπου 21,5 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά της Πύλου, περίπου 22,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από την Μεθώνη και περίπου 26,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Κορώνη. Έχουν υψόμετρο 462[1] μέτρα και απέχουν 22 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους και 16,5 περίπου χιλιόμετρα από τον Μεσσηνιακό κόλπο. Κοντά στους Αμπελόκηπους, προς τα νοτιοανατολικά τους, βρίσκονται τα Παναίικα σε απόσταση 4,5 περίπου χιλιομέτρων, ενώ προς τα νοτιοδυτικά των Αμπελοκήπων βρίσκονται οι Κάτω Αμπελόκηποι (παλαιότερη ονομασία Κάτω Μινάγια) σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το χωριό, το οποίο βρίσκεται κοντά στο όρος Λυκόδημος έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Μεθώνης και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.
Β΄ Ενετοκρατία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Πάνω Μενέγγια (Meneggia alto)[5] ή Πάνω Μανάγγια (Managgia alto) ή Απάνω Μινάγια (Apano Menagia). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Απάνω Μενάγια (Apano Menagia), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Μεθώνης (Territorio di Modon), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 41 κατοίκους.[6] Τα χωριά Άνω Μινάγια και Κάτω Μινάγια αναφερόταν κατά καιρούς και σε διάφορες πηγές-αναφορές και με τις ονομασίες Μινάγια ή Μηνάγια.
Διοικητική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Άνω Μινάγια προσαρτήθηκαν αρχικά στον παλαιό Δήμο Πηδάσσου το 1835.[7][8][9] Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840,[10] ο οικισμός αποσπάται από τον Δήμο Πηδάσσου και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Μεθώνης,[11] όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Άνω Μινάγια στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Μεθώνης της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 43 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[12] Έδρα του Δήμου Μεθώνης τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη Μεθώνη. Το 1912 τα Άνω Μινάγια προσαρτώνται στην Κοινότητα Μηλίτσης,[13][14] με έδρα την Μηλίτσα. Στην κοινότητα Μηλίτσης προσαρτήθηκαν επίσης οι οικισμοί Βλασέϊκα (σήμερα τα Βλασαίικα) και Κάτω Μινάγια (σήμερα οι Κάτω Αμπελόκηποι). Το 1927[15] το χωριό αποσπάται από την Κοινότητα Μηλίτσης και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Μιναγίων,[16] στην οποία προσαρτήθηκε και ο οικισμός Κάτω Μινάγια. Το 1940[17] μετονομάζονται τα Άνω Μινάγια ως Αμπελόκηποι, τα Κάτω Μινάγια ως Κάτω Αμπελόκηποι και η Κοινότητα Μιναγίων ως Κοινότητα Αμπελοκήπων αντίστοιχα. Το χωριό παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, με τις αλλαγές στην ονομασία, από το 1927 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», οι Αμπελόκηποι υπήχθησαν στον κατηργημένο Δήμο Πύλου,[18][19] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» οι Αμπελόκηποι ανήκουν πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[20][21] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Οι Αμπελόκηποι σήμερα είναι η έδρα της Τοπικής Κοινότητας των Αμπελοκήπων του Δήμου Πύλου-Νέστορος,[4] στην οποία υπάγεται και οικισμός των Κάτω Αμπελοκήπων.
Κάτοικοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 35 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.
| Απογραφή | Πληθυσμός | Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού |
|---|---|---|
| 1689 | 41[6] | |
| 1844 | 60[22] | |
| 1851 | 43[12] | |
| 1879 | 67[6][23] | |
| 1889 | 96[24] | |
| 1896 | 141[25] | |
| 1907 | 141[26] | |
| 1940 | 164[27] | |
| 1951 | 171[28] | |
| 1961 | 158[29] | |
| 1971 | 128[30] | |
| 1981 | 108[31] | |
| 1991 | 75[32] | |
| 2001 | 54[33] | |
| 2011 | 35[34] |
Επισήμανση: Από τις πρώτες απογραφές ως και την Απογραφή του 1907 τα δυο χωριά Άνω Μινάγια και Κάτω Μινάγια απογράφονταν ξεχωριστά. Στις Απογραφές του 1920 και του 1928 τα δυο χωριά απογράφηκαν ενιαία ως Μινάγια, με 275[35] και 288[36] κατοίκους αντίστοιχα, ενώ από την Απογραφή του 1940 και στη συνέχεια ως σήμερα, οι Αμπελόκηποι (τα Μινάγια) και οι Κάτω Αμπελόκηποι (τα Κάτω Μινάγια) απογράφονται και πάλι ξεχωριστά.
Κτίρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και το παλιό κοινοτικό κτίριο υπάρχει η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Κοντά στο χωριό βρίσκεται επίσης το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου και στα βορειοανατολικά το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πύλος
- Δήμος Πύλου - Νέστορος
- Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
- Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
- πρώην Δήμος Πύλου
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Αμπελόκηποι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
- ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας Αμπελόκηποι Μεσσηνίας.
- ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
- ↑ 4,0 4,1 Δημοτική Ενότητα Πύλου Αρχειοθετήθηκε 2017-11-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
- ↑ Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Secondo Territorio di Modon - Managgia Basso & Meneggia alto), p. 110 (Messenia - Modon).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 2 Apano Menagia - Απογραφή 1879, Νο 2 Άνω Μινάγια, σελ. 698-699.
- ↑ 21-04-1835.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Άνω Μινάγια (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πηδάσσου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Μεθώνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ 12,0 12,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 575.
- ↑ ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Μηλίτσης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ ΦΕΚ 215Α - 07/10/1927.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Μιναγίων (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ ΦΕΚ 271Α - 03/09/1940.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πύλου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
- ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
- ↑ Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 46.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 122.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 89.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 105.
- ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 394.
- ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 301.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 147.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 142.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 138.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 149.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 181.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 185.
- ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2016-04-18 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 236.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 275.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
- Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
- Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
- Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
| ||||||||||||||||||||||||||
