Ακονκάγκουα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ακονκάγουα)

Συντεταγμένες: 32°39′12.35″S 70°00′39.9″W / 32.6534306°S 70.011083°W / -32.6534306; -70.011083

Ακονκάγκουα
Χάρτης
Ύψος6.961 μέτρα
ΟροσειράPrincipal Cordillera
ΉπειροςΝότια Αμερική
ΧώρεςΑργεντινή
Ενάερια άποψη της Ακονκάγκουα

Η Ακονκάγκουα ή Ακονκάγουα [1][2](ισπανικά: Aconcagua ορθή προφορά ΔΦΑ: [akoŋˈkaɣwa], Ακονκάγουα) είναι το ψηλότερο βουνό στην Αμερική με ύψος 6.959 μέτρα.[3] Βρίσκεται στις Άνδεις, στην επαρχία Μεντόσα της Αργεντινής, 112 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πρωτεύουσα της επαρχίας Μεντόσα. Η κορυφή απέχει περίπου 5 χιλιόμετρα από την επαρχία Σαν Χουάν και 15 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Χιλή. Η Ακοκάνγκουα είναι η υψηλότερη κορυφή τόσο στο δυτικό όσο και στο νότιο ημισφαίριο.

Η Ακοκάνγκουα οριοθετείται από τις κοιλάδες Βάγιε ντε λας Βάκας (Valle de las Vacas) στα βόρεια και ανατολικά και τη Βάγιε ντε λος Ορκόνες Ινφεριόρ (Valle de los Horcones Inferior) στα δυτικά και νότια. Το βουνό και η γύρω περιοχή είναι μέρος του Επαρχιακού πάρκου Ακονκάγκουα. Το βουνό έχει μια σειρά από παγετώνες. Ο μεγαλύτερος παγετώνας είναι ο Ορκόνες Βεντισκέρο Ινφεριόρ (Horcones Ventisquero Inferior) με μήκος περίπου 10 χιλιομέτρων, που κατέρχεται από το νότιο μέτωπο και φτάνει σε υψόμετρο περίπου 3600 μ. κοντά στη κατασκήνωση Κονφλουένσια.[4] Δύο άλλα μεγάλα παγετωνικά συστήματα είναι τα Βεντισκέρο δε λας Βάκας Σουρ (Ventisquero de las Vacas Sur) και Γλασιάρ Έστε / Βεντισκέρο Ρελίντσος, που έχουν μήκος περίπου 5 χιλιομέτρων. Ωστόσο, ο πιο γνωστός είναι ο βόρειο-ανατολικός Πολωνικός παγετώνας, μέρος μιας κοινής διαδρομής ανάβασης.

Το βουνό δημιουργήθηκε από την καταβύθιση της πλάκας Νάζκα κάτω από την πλάκα της Νότιας Αμερικής κατά τη διάρκεια της πρόσφατης γεωλογικής των Άνδεων. Κατά το ταξίδι του με το Μπιγκλ ο Κάρολος Δαρβίνος ανέφερε ότι ήταν ενεργό ηφαίστειο όμως πρόσφατες έρευνες απορρίπτουν αυτήν την υπόθεση, υποστηρίζοντας ότι είναι αποτέλεσμα της περίπλοκης δράσης ρηγμάτων.[5] Η προέλευση του ονόματος αμφισβητείται. Είτε προέρχεται από τη λέξη των Μαπούτσε Ακόνκα-Ουε (Aconca-Hue), η οποία αναφέρεται στον ποταμό Ακονκάγκουα και σημαίνει «προέρχεται από την άλλη πλευρά», τη λέξη της γλώσσας Κέτσουα Άκον Κάουαν, που σημαίνει «πέτρινος φρουρός», ή τη λέξη Κέτσουα Άνκο Κάουακ, «άσπρος φρουρός».[6]

Γεωλογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακονκάγκουα είναι μια από τις βουνοκορφές της κύριας οροσειράς των Άνδεων, η οποία δημιουργήθηκε από την καταβύθιση της τεκτονικής πλάκας Νάζκα κάτω από την πλάκα της Νότιας Αμερικής. Η καταβύθιση μίας πλάκας κάτω από μια άλλη έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ηφαιστείων. Όμως, η Ακονκάγκουα βρίσκεται σε ζώνη χωρίς ενεργά ηφαίστεια, η οποία εκτείνεται από τον 28° μέχρι τον 33° νότιο παράλληλο. Η έλλειψη ηφαιστείων είναι αποτέλεσμα της περίεργης τεκτονικής της περιοχής. Συνήθως η βυθιζόμενη πλάκα έχει κλίση 30° μοιρών. Όμως, σύμφωνα με σεισμικές μελέτες, η πλάκα κάτω από τη περιοχή της Ακονκάγκουα βρίσκεται πιο επιφανειακά και βυθίζεται με μικρότερη κλίση, περίπου 5 με 10 μοίρες. Η μικρή κλίση της βυθιζόμενης πλάκας προκάλεσε επίσης πέρα από τη λήξη της ηφαιστειακής δραστηριότητας, την έντονη ρηγμάτωση στην περιοχή, η οποία ανύψωσε την Ακονκάγκουα.[7]

Υπολογίζεται ότι αυτή η αλλαγή στην κλίση της πλάκας συνέβη για άγνωστο λόγο στο ύστερο Μειόκαινο, πριν από 8 με 10 εκατομμύρια χρόνια. Πριν συμβεί αυτή η αλλαγή, η Ακονκάγκουα ήταν ενεργό στρωματοηφαίστειο. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Ακονκάγκουα ξεκίνησε στο ύστερο Κρητιδικό και συνεχίστηκε μέχρι το Μειόκαινο. Τα πετρώματα στις πλαγιές του βουνού είναι λάβες, πυροκλαστικά και κλαστικά πετρώματα. Η Ακονκάγκουα ήταν μέρος ενός μεγάλου ηφαιστειακού συμπλέγματος με πολλές ηφαιστειακές φλέβες, το οποίο βρισκόταν κοντά σε μια ρηχή θάλασσα. Πετρώματα από αυτή τη θάλασσα έχουν βρεθεί στη γύρω περιοχή και είναι καρβονίτες, ασβεστόλιθοι και άλλα πετρώματα που γέμιζαν τη θάλασσα.[7]

Ανάβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακονκάγκουα όπως φαίνεται από την είσοδο του πάρκου

Σε όρους ορειβασίας, η Ακονκάγκουα είναι ένα τεχνικά εύκολο βουνό, αν προσεγγιστεί από τα βόρεια, μέσω της συνηθισμένης διαδρομής. Η Ακονκάγκουα είναι αναμφισβήτητα το ψηλότερο μη τεχνικό βουνό στον κόσμο, δεδομένου ότι η βόρεια διαδρομή δεν απαιτεί σχοινιά, πιολέ και καρφιά. Αν και οι επιπτώσεις λόγω του μεγάλου υψομέτρου είναι σημαντικές (η ατμοσφαιρική πίεση στη κορυφή είναι το 40% εκείνης που απαντάται στο επίπεδο της στάθμης της θάλασσας), η χρήση συμπληρωματικού οξυγόνου δεν απαιτείται. Η ασθένεια του υψομέτρου επηρεάζει σε διαφορετικό βαθμό τους ορειβάτες, ανάλογα με το βαθμό του εγκλιματισμού.[8] Ακόμη και αν η συνηθισμένη διαδρομή είναι τεχνικά εύκολη, αρκετοί ορειβάτες χάνουν τη ζωή τους στο βουνό (τον Ιανουάριο του 2009 πέντε ορειβάτες έχασαν τη ζωή τους). Η κύρια αιτία είναι ότι πολλοί ορειβάτες υποτιμούν τους κινδύνους της ανάβασης και το ψυχρό καιρό, ο οποίος αποτελεί μια πραγματική πρόκληση σε αυτό το βουνό. Λόγω των καιρικών συνθηκών κοντά στην κορυφή, τα κρυοπαγήματα είναι πολύ συχνά.

Εκτός από την ανάβαση από τη βόρεια διαδρομή, η οποία είναι η πιο εύκολη και πολυχρησιμοποιημένη διαδρομή υπάρχουν και αρκετές άλλες. Η δεύτερη πιο πολυσύχναστη διαδρομή είναι η διάσχιση του Πολωνικού Παγετώνα, γνωστή και ως «Falso de los Polacos» διαδρομή. Αυτή η διαδρομή προσεγγίζει το βουνό μέσα από την κοιλάδα Βάκας, ανηφορίζει προς τη βάση του πολωνικού παγετώνα και στη συνέχεια συνεχίζει όμοια με τη συνηθισμένη διαδρομή για την τελική ανάβαση στην κορυφή. Η τρίτη πιο δημοφιλής διαδρομή είναι ο ίδιος ο πολωνικός παγετώνας. Οι διαδρομές προς την κορυφή από τις νότιες και νοτιοδυτικές ράχες είναι πιο απαιτητικές και η ανάβαση από το νότιο πρόσωπο θεωρείται πολύ δύσκολη.

Το πιο κοντινό χωριό στην Ακονκάγκουα είναι το Πουέντε ντε Ίνκα, σε υψόμετρο περίπου 2.740 μέτρων. Η κατασκήνωση βάσης είναι γνωστή ως Πλάσα ντε Μούλας, σε υψόμετρο 4.370 μέτρων. Θεωρείται ότι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στο κόσμο μετά από αυτή του όρους Έβερεστ.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη προσπάθεια για την κατάκτηση της Ακονκάγκουα από Ευρωπαίο έγινε το 1883 από μια ομάδα της οποίας ηγείτο ο Γερμανός γεωλόγος και εξερευνητής Πάουλ Γουσφελντ. Ξεγέλασε τους αχθοφόρους με την ιστορία ότι υπήρχε θησαυρός στο βουνό και πλησίασε το βουνό από το Ρίο Βολκάν, κάνοντας δύο απόπειρες για την κατάκτηση της κορυφής από τη βορειοδυτική κορυφογραμμή, φτάνοντας σε υψόμετρο 6.500 μέτρων. Η διαδρομή που ακολούθησε είναι πλέον η συνηθισμένη διαδρομή μέχρι την κορυφή. Η πρώτη καταγεγραμμένη ανάβαση ήταν το 1897 από μια βρετανική αποστολή με επικεφαλής τον Έντουαρντ Φιτζέραλντ. Η κορυφή κατακτήθηκε από τον Ελβετό οδηγό Ματίας Τσούρμπριγκεν στις 14 Ιανουαρίου[9] και από δύο άλλα μέλη της αποστολής λίγες ημέρες αργότερα.

Δεν υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία για το αν οι Ίνκας είχαν ανέβει στο βουνό, αν και μπορούσαν να αναρριχηθούν σε μεγάλα υψόμετρα, όπως είχαν κάνει στο ύψους 6.721 μέτρων Γιουγιαϊγιάκο[10] (Llullaillaco). Το 1947 βρέθηκε στην Ακονκάγκουα ένας σκελετός γουανάκου στη ράχη που συνδέει τη βόρεια με τη νότια κορυφή. Θεωρείται αμφίβολο αν ο γουανάκος σκαρφάλωσε μόνος του τόσο ψηλά στο βουνό. Επίσης, σε ύψος 5.400 μέτρων στη νοτιοδυτική ράχη, κοντά στο Σέρρο Πιραμιδάλ έχει βρεθεί μια μούμια Ίνκας.[11]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «18χρονη κατέκτησε το Έβερεστ». kykladesnews.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2013. [νεκρός σύνδεσμος]
  2. «German-Greek Λεξικό». Glosbe (στα Ελληνικά και Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2013. 
  3. Albanese, Rubén (2009). «Alturas y Depresiones Máximas en la República Argentina» [Maxium peaks and lows in the Argentine Republic] (στα Ισπανικά). Instituto Geográfico Nacional. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2012. 
  4. Servei General d'Informacio de Muntanya, 2002, «Χάρτης 1:50.000 της Ακονκάγκουας", δημοσιευμένος από το Cordee
  5. Simkin, T. and Siebert, L. (2002-). What is the world's highest volcano? Smithsonian Institution, Global Volcanism Program. Ανακτήθηκε την 28 Νοεμβρίου 2007.
  6. Secor, op. cit., p. 13.
  7. 7,0 7,1 Marieke Dechesne The Geology of Aconcagua Scrib.com. Ανακτήθηκε την 18 Ιουλίου 2012
  8. Muza, SR; Fulco, CS; Cymerman, A (2004). «Altitude Acclimatization Guide». US Army Research Inst. of Environmental Medicine Thermal and Mountain Medicine Division Technical Report (USARIEM–TN–04–05). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-23. https://web.archive.org/web/20090423042451/http://archive.rubicon-foundation.org/7616. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2009. 
  9. Fitzgerald, E. A. (1898). «On Top of Aconcagua and Tupangato». McClure's magazine (S. S. McClure, Limited) 12 (1): 71–78. https://archive.org/details/sim_new-mcclures-magazine_1898-11_12_1/page/71. 
  10. «Αρχαία παιδιά των Άνδεων». Γεωγραφικά/Ιούλιος 1999 Αρχαία παιδιά των Άνδεων: Γιουγιαϊγιάκο = Llullaillaco. National Geographic Ελλάδα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2012. 
  11. R. J. Secor, Aconcagua: a climbing guide, The Mountaineers, 1994, ISBN 0-89886-406-2, p. 13.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]