Lettre à M. Dacier
.jpg) έκδοση του 1822 | |
| Συγγραφέας | Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν |
|---|---|
| Τίτλος | Lettre à M. Dacier relative à l'alphabet des hiéroglyphes phonétiques |
| Γλώσσα | γαλλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1822 |
| Μορφή | αιγυπτιολογία |
| δεδομένα () | |
Lettre à M. Dacier (πλήρης τίτλος: Lettre à M. Dacier relative à l'alphabet des hiéroglyphes phonétiques, επιστολή προς τον κύριο Dacier περί της αλφαβήτου των φωνητικών ιερογλυφικών) είναι σημαντική μελέτη του Σαμπολιόν, και πρώτη επιστημονική μετάφραση της αιγυπτιακής ιερογλυφικής γραφής, με την βοήθεια του κειμένου της Στήλης της Ροζέττας.
Ιστορική αναδρομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αφού κατά την εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο, ο Γάλλος αξιωματικός Πιέρ Φρανσουά Ξαβιέ Μπουσάρ όλως τυχαίως στις 15 Ιουλίου 1799 ανακάλυψε την στήλη της Ροζέτας, μετά την ήττα των Γάλλων, το εύρημα αυτό περιέπεσε ως πολεμικό λάφυρο στα χέρια των Άγγλων και κατέληξε στο Βρετανικό Μουσείο. Στους Γάλους έμειναν μόνο αντίγραφα του κειμένου. Έκτοτε, Γάλλοι και Βρετανοί μάταια ανταγωνίζονταν ποιος θα αποκρυπτογραφήσει πρώτος τα ιερογλυφικά. Όλες οι προσπάθειες έμεναν άκαρπες, ώσπου και οι επιστήμονες της εποχής θεωρούσαν ακατόρθωτη την μετάφραση των ιερογλυφικών. Ο Σαμπολιόν, από μικρό παιδί είχε την έμμονη επιθυμία να κατανοήσει την αρχή του κόσμου, που σύμφωνα με την πεποίθηση της εποχής και όπως δίδασκε η θρησκεία, ο κόσμος είχε δημιουργηθεί από τον παντοδύναμο Θεό μέσα σε επτά ημέρες, και από τότε πέρασαν γύρω στα τέσσερις χιλιάδες χρόνια. Από μικρός ο Σαμπολιόν σπούδαζε την Αγία Γραφή, και σε νεαρή ηλικία πήγε στο Παρίσι και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο με σκοπό να μάθει όσο το δυνατό περισσότερες αρχαίες γλώσσες. Ένας από τους στόχους που από μικρός έβαλε στη ζωή του, ήταν η αποκρυπτογράφηση του κειμένου της στήλης της Ροζέτας. Την ίδια εποχή από την μεριά των Βρετανών ο Τόμας Γιανγκ επιχειρούσε με μαθηματικές μεθόδους να σπάσει τον κώδικα, κάνοντας στατιστική ανάλυση και μετρώντας τις λέξεις του ελληνικού και του ιερογλυφικού κειμένου. Παρόλες τις προσπάθειες όμως, και αν και βρήκε πολλές αντιστοιχίες ελληνικών λέξεων και ιερογλυφικών σχημάτων, δεν μπορούσε να κατανοήσει τη ροή του ιερογλυφικού κειμένου, ούτε και να διαβάσει, πόσο μάλλον να κατανοήσει το ιερογλυφικό κείμενο. Ο Σαμπολιόν διάλεξε μια άλλη, πιο φυσική προσέγγιση. Εφόσον τα κοπτικά ήταν και αυτά αιγυπτιακά, νεώτερα των ιερογλυφικών, τότε ίσως η κατανόηση του ενδιάμεσου κειμένου αυτού να έδινε πρόσβαση και στην κατανόηση των αρχαιότερων αιγυπτιακών ιερογλυφικών. Κατά τύχη στο Παρίσι υπήρχε και μια μικρή κοινότητα Κόπτων. Εκεί ο Σαμπολιόν άρχισε να μαθαίνει κοπτικά. Η πρώτη ιερογλυφική λέξη που μετάφρασε ήταν η βασιλική δέλτος του Πτολεμαίου, αφού ήταν γνωστό ότι στο σχήμα αυτό περιέχονταν πάντα το όνομα του Φαραώ, το οποίο ήταν γνωστό χάρη στο ελληνικό κείμενο. Η δεύτερη μεγάλη του ανακάλυψη ήταν η αποκρυπτογράφηση της βασιλικής δέλτου στο εξωτερικό του ναού του Αμπού Σιμπέλ που είχε μόλις ανακαλυφθεί, και η φωτογραφία του έκανε τον γύρω του κόσμου. Ο Σαμπολιόν συνδυάζοντας τις γνώσεις του στα ιερογλυφικά και κοπτικά, ερμήνευσε το εικονιζόμενο όνομα του Φαραώ ως Ραμσής. Την ανακάλυψη αυτή παρουσίασε σε ομιλία του με καλεσμένους αρχαιολόγους, στην οποία παρευρέθηκε και ο Γιάνγκ. Μπροστά στα μάτια του κοινού μετέφρασε την βασιλική δέλτο του Φαραώ Τούθμωσις, και απέσπασε μεν συγχαρητήρια, αλλά και ενδοιασμούς. Ο Σαμπολιόν εξέφρασε την εικασία, ότι τα ιερογλυφικά είναι φωνητική γραφή, και ότι οι γλύφοι αντιστοιχούν σε σύμφωνα που προφέρονται, ή και έννοιες που ηχούν παρόμοια με την αντίστοιχη κοπτική λέξη, αφού τα κοπτικά ήταν και αυτά αιγυπτιακά. Στην ομιλία του αυτή που έγινε στις 27 Σεπτεμβρίου 1822 ο Σαμπολιόν παρουσίασε μια συνοπτική πρόχειρη έκδοση του βιβλίου, που αποτελείτο από οκτώ σελίδες. Η πλήρης έκδοση έγινε στα τέλη του επόμενου μήνα με εκδότη τον Firmin-Didot και είχε 44 σελίδες με τέσσερις εικονογραφημένους πίνακες.[1]
Αξιολόγηση του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Του έργου αυτού προηγήθηκε ένας κατάλογος αντιστοιχιών που είχε εκδώσει ο Τόμας Γιάνγκ. Σε αντίθεση με το έργο του Γιανγκ που ερμήνευσε μεν ορισμένα σύμβολα χωρίς να μπορέσει να ερμηνεύσει και το κείμενο, το έργο του Σαμπολιόν αποτέλεσε το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση της ιερογλυφικής γραφής, και έγινε καθοριστικό για την εξέλιξη της επιστήμης της Αιγυπτιολογίας.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Adkins, Lesley and Roy, The Keys to Egypt: The Obsession to Decipher Egyptian Hieroglyphs. p.190 Harper Collins. 2000. ISBN 0-06-019439-1
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το βιβλίο σε ηλεκτρονική έκδοση: Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν (1790–1832), Bon-Joseph Dacier (1742–1833) (1822). Lettre A M. Dacier, ... Relative A L'Alphabet Des Hiéroglyphes Phonétiques: Employés Par Les Égyptiens Pour Inscrire Sur Leurs Monuments Les Titres, Les Noms Et Les Surnoms Des Souverains Grecs Et Romains. Paris: Didot. σελίδες 44 με πίνακες 1-4. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2012.