Χουάν Γκρις

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Χουάν Γκρις
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Juan Gris (Ισπανικά)
Γέννηση23  Μαρτίου 1887[1][2][3]
Μαδρίτη[4][5][6]
Θάνατος11  Μαΐου 1927[2][3][7]
Μπουλόν-Μπιγιανκούρ[8][9][6] ή Παρίσι[10]
Αιτία θανάτουνεφρική ανεπάρκεια
Τόπος ταφήςCimetière de l'Ouest
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανία[11][12]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά[13]
Καταλανικά
Γαλλικά[14]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[15][16][17]
γλύπτης[18][16][17]
σκιτσογράφος[19]
εικονογράφος[16]
σχεδιαστής[20]
σκηνογράφος[20]
χαράκτης[20]
εικαστικός καλλιτέχνης[21]
Αξιοσημείωτο έργοCarafe and Book
Portrait of Pablo Picasso
The Bottle of Anís del Mono
The blue Carpet
Επηρεάστηκε απόΑνρί Ματίς
Πάμπλο Πικάσο
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Χοσέ Βικτοριάνο Γκονθάλεθ-Πέρεθ (José Victoriano González-Pérez, Μαδρίτη, 23 Μαρτίου 1887 - 11 Μαΐου 1927), περισσότερο γνωστός ως Χουάν Γκρις (Juan Gris, Ισπανικά: ˈxwan ˈɡɾis), ήταν Ισπανός ζωγράφος και γλύπτης που έζησε και εργάστηκε στη Γαλλία το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Τα έργα του, τα οποία είναι στενά συνδεδεμένα με την ανάδυση ενός καινοτόμου καλλιτεχνικό ύφους, του Κυβισμού, είναι μεταξύ των πιο διακεκριμένων του κινήματος.

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκρις γεννήθηκε στη Μαδρίτη και σπούδασε μηχανικός στη Σχολή Τεχνών και Επιστημών της Μαδρίτης. Εκεί, από το 1902 έως το 1904, συνεισέφερε καλλιτεχνικά σχέδια σε τοπικά περιοδικά. Από το 1904 έως το 1905, σπούδασε ζωγραφική με τον ακαδημαϊκό καλλιτέχνη José Moreno Carbonero . Ήταν το 1905 που ο Χοσέ Βικτοριάνο Γκονθάλεθ υιοθέτησε το χαρακτηριστικό καλλιτεχνικό του όνομα Juan Gris. [22]

Το 1909, η Λουσί Μπελέν (Lucie Belin, 18911942) –σύζυγος του Γκρις– γέννησε τον Georges Gonzalez-Gris (1909–2003), το μοναχοπαίδι του καλλιτέχνη. Οι τρεις τους έζησαν, από το 1909 έως το 1911, στο Μπατώ-Λαβουάρ στο Παρίσι, στη διεύθυνση 13 Rue Ravignan. Το 1912 ο Γκρις γνώρισε τη Σαρλόττα Αουγκούστα Φερνάντε Χέρπιν (Charlotte Augusta Fernande Herpin, 18941983), γνωστή και ως Ζοζέτ (Josette). Στα τέλη του 1913 ή στις αρχές του 1914 έζησαν μαζί στο Μπατώ-Λαβουάρ μέχρι το 1922. Η Ζοζέτ Γκρις ήταν η δεύτερη σύντροφος και ανεπίσημη σύζυγος του Χουάν Γκρις. [23] [24]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

El 1 de mayo en el Kursall . Εικονογράφηση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ¡Alegría! [es], Μαδρίτη 1907

Το 1906, αφού πούλησε όλα του τα υπάρχοντα, [25] μετακόμισε στο Παρίσι και έγινε φίλος με τους ποιητές Γκυγιώμ Απολλιναίρ και Μαξ Ζακόμπ και τους καλλιτέχνες Ανρί Ματίς, Ζωρζ Μπρακ, Φερνάν Λεζέ και Ζαν Μέτζινγκερ. [26] [27] Υπέβαλε εικονογραφήσεις με μαύρο χιούμορ σε περιοδικά, όπως το αναρχικό σατιρικό περιοδικό L'Assiette au Beurre, καθώς και τα Le Rire, Le Charivari και Le Cri de Paris . [28] Στο Παρίσι, ο Γκρις ακολούθησε το παράδειγμα του Μέτζινγκερ και ενός άλλου φίλου και συμπατριώτη του, του Πάμπλο Πικάσσο.

Ο Γκρις άρχισε να ζωγραφίζει σοβαρά το 1911, όταν σταμάτησε να εργάζεται ως σατιρικός σκιτσογράφος, αναπτύσσοντας ένα προσωπικό κυβιστικό στυλ. [29] Στο έργο του A Life of Picasso, ο ιστορικός τέχνης Τζον Ρίτσαρντσον αναφέρει ότι ένα συγκεκριμένο έργο του Ζαν Μέτζινγκερ, το Le goûter (Ώρα για τσάι) του 1911, έπεισε τον Χουάν Γκρις για τη σημασία των μαθηματικών στη ζωγραφική. [30] Ο Γκρις εξέθεσε για πρώτη φορά έργο του στο Salon des Indépendants του 1912 (έναν πίνακα με τον τίτλο Hommage à Pablo Picasso). [29]

«Εμφανίζεται με δυο στυλ», γράφει ο ιστορικός τέχνης Πίτερ Μπρουκ, «Σε ένα από αυτά εμφανίζεται μια δομή πλέγματος που θυμίζει ξεκάθαρα το Goûter και το μεταγενέστερο έργο του Metzinger το 1912». [29] Στο άλλο, συνεχίζει ο Μπρουκ, «το πλέγμα είναι ακόμα παρόν, αλλά οι γραμμές δεν δηλώνονται και η συνέχειά τους έχει σπάσει. Η παρουσία τους υποδηλώνεται από τη βαριά, συχνά τριγωνική, σκίαση των μεταξύ τους γωνιών. . . Και τα δύο στυλ διακρίνονται από το έργο του Πικάσο και του Μπρακ για τη σαφή, ορθολογική και μετρήσιμη ποιότητά τους.» [29] Αν και ο Γκρις θεωρούσε τον Πικάσο ως δάσκαλο, η Γερτρούδη Στάιν έγραψε στην Αυτοβιογραφία της Αλίκης Μπ. Τόκλας ότι «ο Χουάν Γκρις ήταν το μόνο άτομο που ο Πικάσο επιθυμούσε να παραμείνει μακριά του». [31]

Προσωπογραφία του Πικάσο, 1912, λάδι σε καμβά, Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο

Το 1912, ο Γκρις εξέθεσε έργα του στην Exposició d'art cubista στις Galeries Dalmau της Βαρκελώνης (την πρώτη ομαδική έκθεση παγκοσμίως που ήταν ρητά κυβιστική), [32] [33] τη γκαλερί Der Sturm στο Βερολίνο, στο Salon de la Société Normande de Peinture Moderne στη Ρουέν και στο Salon de la Section d'Or στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά, υπέγραψε ένα συμβόλαιο που έδινε στον Daniel-Henry Kahnweiler αποκλειστικά δικαιώματα για το έργο του. [34]

Στην αρχή ο Γκρις ζωγράφισε στο στυλ του Αναλυτικού Κυβισμού, όρο που επινόησε ο ίδιος αργότερα, αλλά μετά το 1913 άρχισε να μετατοπίζεται προς τον Συνθετικό Κυβισμό, του οποίου έγινε σταθερός διερμηνέας, με εκτενή χρήση του papier collé ή του κολάζ. Σε αντίθεση με τον Πικάσο και τον Μπρακ, των οποίων τα κυβιστικά έργα ήταν πρακτικά μονόχρωμα, ο Γκρις ζωγράφιζε με έντονα αρμονικά χρώματα σε τολμηρούς, πρωτότυπους συνδυασμούς με τον τρόπο του φίλου του Ματίς. Ο Γκρις εξέθεσε έργα μαζί με τους ζωγράφους της ομάδας Puteaux στο Salon de la Section d'Or το 1912. [35] Η προτίμησή του για διαύγεια και τάξη επηρέασε το πουριστικό στυλ των Αμεντέ Οζανφάν και Σαρλ-Εντουάρ Ζανρέ-Γκρι (γνωστό ως Λε Κορμπυζιέ) και έκανε τον Gris σημαντικό υπόδειγμα του μεταπολεμικού κινήματος «επιστροφής στην κανονικότητα». [36] Το 1915 ζωγραφίστηκε από τον φίλο του, Αμεντέο Μοντιλιάνι. Τον Νοέμβριο του 1917 έφτιαξε ένα από τα λίγα γλυπτά του, τον πολύχρωμο γύψο Αρλεκίνος. [37] [38]

Κρυστάλλινος Κυβισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χουάν Γκρις, Σεπτέμβριος 1916, Γυναίκα με μαντολίνο, μετά το Corot (La femme à la mandoline, d'après Corot), λάδι σε καμβά, 92 x 60 cm, Kunstmuseum Basel
Χουάν Γκρις, 1915, Νεκρή φύση μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, Place Ravignan, λάδι σε καμβά, 115,9 x 88,9 cm, Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας

Τα έργα του Γκρις από τα τέλη του 1916 μέχρι και το 1917 παρουσιάζουν μια μεγαλύτερη απλοποίηση της γεωμετρικής δομής, μια ασάφεια της διάκρισης μεταξύ αντικειμένων και σκηνικού, μεταξύ θέματος και φόντου. Οι λοξές επικαλυπτόμενες επίπεδες κατασκευές, που απομακρύνονται από την ισορροπία, διακρίνονται καλύτερα στα έργο Γυναίκα με μαντολίνο, μετά το Corot (Σεπτέμβριος 1916) και Προσωπογραφία της Ζοζέτ Γκρις (Οκτώβριος 1916, Museo Reina Sofia). [39]

Το σαφές υποκείμενο γεωμετρικό πλαίσιο αυτών των έργων φαινομενικά ελέγχει τα λεπτότερα στοιχεία των συνθέσεων· τα συστατικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των μικρών επιπέδων των όψεων, γίνονται μέρος του ενοποιημένου συνόλου. Αν και ο Γκρις σίγουρα σχεδίαζε εκ των προτέρων την αναπαράσταση του θέματος που επέλεγε, το αφηρημένο προσχέδιο σίγουρα χρησιμεύει ως η αφετηρία για το ίδιο το έργο. [39]

Η γεωμετρική δομή της «κρυστάλλινης περιόδου» του Χουάν Γκρις είναι ήδη αισθητή στο έργο Νεκρή φύση μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, Place Ravignan (Ιούνιος 1915, Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας). Η επικαλυπτόμενη στοιχειακή επίπεδη δομή της σύνθεσης χρησιμεύει ως θεμέλιο για την ισοπέδωση των επιμέρους στοιχείων σε μια ενοποιητική επιφάνεια, προμηνύοντας το σχήμα των πραγμάτων που θα ακολουθήσουν.

Το 1919 και ιδιαίτερα το 1920, καλλιτέχνες και κριτικοί άρχισαν να γράφουν ευδιάκριτα για αυτή τη «συνθετική» προσέγγιση και να επιβεβαιώνουν τη σημασία της στο συνολικό σχήμα του προηγμένου κυβισμού. [39]

Σχεδιαστής και θεωρητικός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1924, σχεδίασε σκηνικά μπαλέτου και κοστούμια για τον Σεργκέι Ντιαγκίλεφ και το διάσημο τότε σχήμα Ballets Russes. [40]

Ο Γκρις διατύπωσε τις περισσότερες από τις αισθητικές του θεωρίες στην περίοδο μεταξύ 1924 και 1925. Παρέδωσε την οριστική του διάλεξη, Des possibilités de la peinture, στη Σορβόννη το 1924. [26] Μεγάλες εκθέσεις των έργων του πραγματοποιήθηκαν στη Galerie Simon στο Παρίσι και στην Galerie Flechtheim στο Βερολίνο το 1923, αλλά και στην Galerie Flechtheim στο Ντίσελντορφ το 1925. [41]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τον Οκτώβριο του 1925, ο Γκρις ήταν συχνά άρρωστος με κρίσεις ουραιμίας και καρδιακά προβλήματα. Πέθανε από νεφρική ανεπάρκεια [42] στη Μπουλόν-συρ-Σεν (Παρίσι) στις 11 Μαΐου 1927, σε ηλικία 40 ετών, αφήνοντας τη σύζυγό του, τη Ζοζέτ, και έναν γιό, τον Ζωρζ.

Χουάν Γκρις, Νεκρή φύση με καρό τραπεζομάντιλο (Nature morte à la nappe à carreaux), 1915, λάδι σε καμβά, 116,5 x 89,3 εκ., Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12055776v. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Juan Gris». (Ολλανδικά) RKDartists. 33914.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Juan-Gris.
  6. 6,0 6,1 The Fine Art Archive. 6398.
  7. «Juan Gris». (Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. Oxford University Press. 2006. B00079272. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  8. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Juan-Gris. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουνίου 2020.
  9. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουνίου 2020.
  10. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2002150735. Ανακτήθηκε στις 29  Ιανουαρίου 2023.
  11. (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 2349. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  12. datos.gob.es/es/catalogo/e00123904-autores-espanoles-en-dominio-publico-fallecidos-desde-1900.
  13. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2002150735. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  14. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12055776v. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  15. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 2  Μαρτίου 2019. 500015362. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  16. 16,0 16,1 16,2 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. vocab.getty.edu/page/ulan/500015362.
  17. 17,0 17,1 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/6398. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  18. Ανακτήθηκε στις 17  Ιουνίου 2019.
  19. 14346. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  20. 20,0 20,1 20,2 vocab.getty.edu/page/ulan/500015362.
  21. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2002150735. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  22. Gris 1998, p. 124.
  23. Geoffrey David Schwartz, The Cubist's View of Montmartre: A Stylistic and Contextual Analysis of Juan Gris' Cityscape Imagery, 1911-1912, University of Wisconsin-Milwaukee, December 1914
  24. Christopher Green, et al, Juan Gris: Whitechapel Art Gallery, London [18 September - 29 November 1992; Staatsgalerie Stuttgart 18 December 1992-14 February 1993; Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo 6 March - 2 May 1993, Yale University Press, 1992, p. 302, (ISBN 0300053746)
  25. «Juan Gris». Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2022. 
  26. 26,0 26,1 Handbook, the Peggy Guggenheim Collection, University of California, 1983, p. 26, 83
  27. Metzinger, Jean, Le Cubisme était né, Souvenirs, Chambéry, Editions Présence, 1972, p. 48
  28. Print Review, Issues 18–20, Pratt Graphics Center, Kennedy Galleries, University of Michigan, 1984, p. 69
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 «Peter Brooke, On "Cubism" in context, online since 2012». Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2014. 
  30. John Richardson: A Life of Picasso, volume II, 1907–1917, The Painter of Modern Life, Jonathan Cape, London, 1996, p. 211.
  31. After Gris' death, Stein said to Picasso, "You never realized his meaning because you did not have it", to which Picasso replied, "You know very well that I did". Caws, Mary Ann (2005). Pablo Picasso. Reaktion Books. (ISBN 1-86189-247-0). p. 66.
  32. Mark Antliff and Patricia Leighten, A Cubism Reader, Documents and Criticism, 1906-1914, University of Chicago Press, 2008, pp. 293–295
  33. Commemoració del centenari del cubisme a Barcelona. 1912-2012, Associació Catalana de Crítics d'Art – ACCA
  34. Peggy Guggenheim Collection, Lucy Flint-Gohlke, Thomas M. Messer, Handbook, the Peggy Guggenheim Collection, Solomon R. Guggenheim Foundation, Abrams, 1983. 1983. ISBN 9780892070381. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2014. 
  35. Cooper, Philip. Cubism. London: Phaidon, 1995, p. 56. (ISBN 0714832502)
  36. Cowling and Mundy 1990, p. 117.
  37. Gris 1998, p. 136.
  38. «Sculpture». frenchsculpture.org. 19 Φεβρουαρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2018. 
  39. 39,0 39,1 39,2 Christopher Green, Cubism and its Enemies, Modern Movements and Reaction in French Art, 1916–1928, Yale University Press, New Haven and London, 1987, pp. 13–47.
  40. Robert Craig Hansen, Scenic and costume design for the Ballets Russes, Issue 30 of Theater and dramatic studies, UMI Research Press, 1 August 1985, p. 86, (ISBN 0835716813)
  41. José Pierre, Cubism, Heron, 1969, p. 135
  42. Green, Oxford Art Online: "Juan Gris"

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]