Φιλίππειοι
Οι φιλίππειοι ήταν οι χρυσοί στατήρες τους οποίους κυκλοφόρησε ο Φίλιππος Β´ της Μακεδονίας, αρχικά μεταξύ του 355 και 347 π.Χ.,[1] με τα νομίσματα να απεικονίζουν τον θεό Απόλλωνα στη μια πλευρά, και άρμα με 2 ίππους (συνωρίδα) από την άλλη.[2][3] Μετά τον θάνατο του Φιλίππου και τη διαδοχή του από τον Μέγα Αλέξανδρο τα νομίσματα συνέχισαν να εκδίδονται ως φιλίππειοι ωστόσο άρχισαν να καλούνται ανεπίσημα και Αλέξανδροι, και έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή νομίσματα σε όλη τη Μεσόγειο αλλά και τη βόρεια Ευρώπη έως και τα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., ενώ συχνά δημιουργούνταν και απομιμήσεις τους από μη ελληνικές πόλεις-κράτη και ελληνιστικές ηγεμονίες.[3]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα νομίσματα της πρώτης κοπής, ο Απόλλωνας αναπαριστάται με μακριά μαλλιά, ωστόσο σύντομα έπειτα άλλαξε το σχέδιο και έγιναν κοντύτερα.[4] Τα νομίσματα προορίζονταν κυρίως για μεγάλες χρηματικές συναλλαγές εκτός της Μακεδονίας.[3] Αυτό ευνόησε την ταχεία διάδοση τους, πρώτα στα Βαλκάνια και την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα,[5] και κατόπιν σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου και της δυτικής Ευρώπης. Θησαυροί νομισμάτων με φιλίππειους έχουν ανακαλυφθεί στην Ιταλία, δυτική Τουρκία, νότια Ρωσία, Κύπρο, Συρία, και Αίγυπτο. Η μεγάλη πλειοψηφία των νομισμάτων που διασώζονται εκδόθηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο ο οποίος συνέχισε να εκδίδει τους φιλίππειους,[5] καθώς και να χρησιμοποιεί τον επίσημο προσδιορισμό Φιλίππειοι, παρότι πολλοί από τους υποστηρικτές του καλούσαν πλέον τα νομίσματα ως Αλέξανδρους.[6]
Επιρροή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ελληνικός κόσμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θεωρούνται τα πλέον διάσημα νομίσματα που έκοψε ο Φίλιππος Β´,[3] και εξακολουθήσαν να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ακόμα και όταν η επίσημη κυκλοφορία τους σταμάτησε.[5] Το σχέδιο τους αντιγράφηκε ευρέως από τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις και ελληνιστικές ηγεμονίες.[4]
Κεντρική και βόρεια Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ωστόσο η δημοτικότητα των νομισμάτων αυτών ξεπέρασε τα όρια του ελληνικού κόσμου και επεκτάθηκε και στην κεντρική και δυτική Ευρώπη. Οι χρυσοί στατήρες των Γαλατών αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα απομιμήσεων, καθώς ακολουθώντας το σχέδιο των φιλίππειων εξέδωσαν τα δικά τους παρόμοια νομίσματα τα οποία κυκλοφορούσαν έως και τις αρχές του 1ου αιώνα μ.χ., πάνω από 3 αιώνες αργότερα από την πρώτη εμφάνιση των νομισμάτων αυτών.[5] Σε αρκετές περιπτώσεις, η παράσταση των νομισμάτων άλλαξε αποτυπώνοντας τη γαλατική προέλευση τους, έτσι σε κάποια νομίσματα, τα μαλλιά του Απόλλωνα εμφανίζονται να διαθέτουν μεγαλύτερο μέγεθος και κόμμωση, ενώ το άρμα που αποτυπώνεται στο νόμισμα διαθέτει μόνο ένα άλογο (το οποίο μερικές φορές έχει ανθρώπινο κεφάλι). Άλλες προσθήκες που έγιναν, ήταν τα χαρακτηριστικά γαλατικά σύμβολα του σταυρού του ηλίου (σταυρός εντός κύκλου, παρόμοιος με τον κέλτικο σταυρό), κεφαλή αγριόχοιρου, ή αναπαράσταση της κέλτικης θεότητας του ηλίου, του Όγμιου.[4]
-
Νόμισμα των Βιτουρίγων (Bituriges), ως κοντινή απομίμηση Φιλίππειου, 3ος αιώνας π.Χ. -
Νόμισμα των Ελβέτιων (Helvetii), μέσα 3ου αιώνα π.Χ. -
Νόμισμα των Παρίσιων (Parisii), με την κελτική εκδοχή της παράστασης, 2ος αιώνας π.Χ. -
Νόμισμα των Δουροτρίγων (Durotriges), Βρετανία, 65 π.Χ. - 45 μ.Χ.
Ρώμη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα νομίσματα ήταν τόσο διαδεδομένα ώστε σε πολλά ρωμαϊκά κείμενα, η λέξη Φιλίππειοι χρησιμοποιείται ως γενική ονομασία όταν αναφέρεται σε οποιαδήποτε βαριά χρυσά νομίσματα.[5][7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Metcalf, William (2012). The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford University Press. σελίδες 176–177. ISBN 0-19-530574-4. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ Hammond, N. G. L. (1998). The Genius of Alexander the Great. UNC Press Books. σελίδες 53–54. ISBN 0-8078-4744-5. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Hammond, N. G. L. (1998). The Genius of Alexander the Great. UNC Press Books. σελίδες 53–54. ISBN 0-8078-4744-5. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Greek Coins. Taylor and Francis. σελ. 201. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Metcalf, William (2012). The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford University Press. σελίδες 176–177. ISBN 0-19-530574-4. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ Bernstein, Peter L. (2000). The Power of Gold. John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 42–43. ISBN 0-471-25210-7.
- ↑ Psoma, Selene (2009). «Monetary Terminology in Pre-Roman Asia Minor». Epigraphica Anatolica 42: 170, 175–176. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-03. https://web.archive.org/web/20160303210055/http://ifa.phil-fak.uni-koeln.de/fileadmin/IfA/EpiAna_pdfs/042170.pdf. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2012.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το διμεταλλικό σύστημα του Φιλίππου Β’ και η διεθνοποίηση του χρυσού στατήρα, Ημερησία, 28.9.2001