Τυραννοκτόνοι (γλυπτό)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Τυραννοκτόνοι | |
|---|---|
 | |
| Ονομασία | Τυραννοκτόνοι |
| Δημιουργός | Q1186159 |
| Έτος δημιουργίας | 477-476 π.Χ. |
| Είδος | Χάλκινο σύνταγμα |
| Διαστάσεις | 1,85 μ. |
| Μουσείο | Αρχαιολογικό Μουσείο Νεάπολης |
| Αριθμός καταλόγου | 6009 και 6010
 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Οι Τυραννοκτόνοι είναι αριστουργηματικό σύνταγμα[1] αρχαίας γλυπτικής τέχνης του 5ου αιώνα π.Χ., το οποίο δημιουργήθηκε από τον Αντήνωρα. Το σύνταγμα άλλοτε κοσμούσε την Αγορά της αρχαίας Αθήνας, και έχει χαθεί. Αντίγραφό του φιλοξενείται σήμερα σε διάφορα μουσεία, στο Μπράουνσβαϊγκ, Νάπολη, Βερολίνο και αλλού. Το αντίγραφο της Νεάπολης βρέθηκε στον αρχαιολογικό χώρο της έπαυλης του Αδριανού στη Νεάπολη.
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το αρχικό σύνταγμα ήταν κατασκευασμένο από μπρούντζο. Αναπαραστάσεις του συναντούμε σε αττικές αγγειογραφίες, νομίσματα και ανάγλυφα. Σώζονται επίσης μερικά μαρμάρινα ρωμαϊκά αντίγραφα, και αυτά αποσπασματικά. Ένα αποκαταστημένο αντίγραφο φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεάπολης, με τον αριθμό καταλόγου 906. Παριστάνει τους δύο τυραννοκτόνους, τον Αρμόδιο και Αριστογείτονα, οι οποίοι το 514 π.Χ. σκότωσαν τον Ίππαρχο, τύραννο της Αθήνας. Η σκηνή υποτίθεται ότι αναπαριστάνει τη στιγμή της απόπειρας εναντίον του Ιππάρχου. Ο γενειοφόρος και ηλικιωμένος Αριστογείτονας παριστάνεται με τον Μανδύα του ριγμένο στον ώμο. Κρατούσε τη θήκη του σπαθιού του στο αριστερό, και το σπαθί στο δεξί. Δίπλα του ο νεώτερος Αρμόδιος παριστάνεται με το οπλισμένο δεξί χέρι υψωμένο να κρατάει τη λαβή του σπαθιού. Η αποκατάσταση του γλυπτού έγινε με τη βοήθεια διαφόρων μικρότερων γλυπτών και αγγειογραφιών, ενώ τα μέρη που έλλειπαν, χέρια, πόδια και άλλα αντικαταστάθηκαν με γύψινα. Η κεφαλή του Αριστογείτονα είναι από κάποιο άγαλμα του Λυσίππου.
Ερμηνεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σύνταγμα τοποθετήθηκε από τον δήμο των Αθηναίων ως σύμβολο της διαμαρτυρίας εναντίον της τυραννίας υπέρ της ελευθερίας και δημόσιο μνημείο πολιτικής έκφρασης. Είναι το πρώτο δημόσιο μνημείο πολιτικής έκφρασης στον γεωγραφικό χώρο της σημερινής Ευρώπης.
Το σύμπλεγμα χρησιμοποιεί τη συμμετρία, αλλά και αρκετές αντιθέσεις για να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην επίτευξη του από κοινού σκοπού. Το σώμα του γηραιότερου Αρμόδιου δίπλα στον ρωμαλέο και νεώτερο Αριστογείτονα, αλλά και ο συμμετρικός βηματισμός και η διαφορετική χρήση του σπαθιού ερμηνεύεται ως αλληγορία του αυθορμητισμού και της σοφίας.
Ιστορική τοποθέτηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σύνταγμα αυτό είναι μεταγενέστερο έργο ενός άλλου, ομωνύμου γλυπτού με το ίδιο θέμα, το οποίο είχε στηθεί στην Αγορά το 506-505 π.Χ. και το οποίο είχε αρπάξει και μεταφέρει ο Ξέρξης στα Σούσα το 480 π.Χ.. Αργότερα, όταν ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλυσε την Περσική Αυτοκρατορία, ο Αντίοχος έστειλε το πρώτο σύνταγμα πίσω στην Αθήνα, και το αναστήλωσε δίπλα σε αυτό το νεότερο.
Το δεύτερο αυτό είναι έργο του Κριτία και του Νησιώτη. Κατασκευάστηκε αμέσως μετά την Ναυμαχία της Σαλαμίνας, το 477 π.Χ., και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα έργα της πρώιμης κλασικής τεχνοτροπίας.
Ενώ το αρχαιότερο σύνταγμα δεν διασώθηκε, ούτε ως γνήσιο, ούτε ως αντίγραφο, το νεώτερο ετούτο έγινε δημοφιλές και αντιγράφτηκε συχνά από τους Ρωμαίους, έτσι ώστε σήμερα να έχουμε τουλάχιστον επτά ρωμαϊκά αντίγραφα ανά τον κόσμο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Παράσταση δύο ή περισσότερων μορφών που αποτελούν ένα σύνολο.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μαξ Ζάουερλαντ (1880-1934) (1911). Griechische Bildwerke: Mit 140, darunter etwa 50 ganzseitigen, Abbildungen. Düsseldorf, Leipzig: K.R. Langewiesche. σελίδες 34 και 135. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2010.
- Burkhard Fehr: Die Tyrannentöter oder: kann man der Demokratie ein Denkmal setzen? Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt am Main 1984, ISBN 3-596-23914-1.
- Werner Fuchs: Die Skulptur der Griechen. 3. Auflage. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1983, S. 337–341.
- Lexikon der Kunst, Leipzig 2006, S. 474.
- Γουόλτερ Γούντμπερν Χάιντ (1871-1966) (1921). Olympic victor monuments and Greek athletic art (1921). Ουάσιγκτον: Carnegie Institution of Washington. σελίδες 173-176. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011.
- Claude Léderrey, Skulpturhalle Basel (2004). Skulptur des Monats Januar 2004: Die Tyrannenmörder. σελίδες 1-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2011.
