Τραγωδία του Κολούμπια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το έμβλημα της πτήσης STS-107 που οδήγησε στο ατύχημα

Το δυστύχημα του διαστημικού λεωφορείου «Κολούμπια» συνέβη στις 1 Φεβρουαρίου 2003, όταν το Διαστημικό Λεωφορείο «Κολούμπια» διαλύθηκε σε ύψος 60 χιλιομέτρων (μέσα στη μεσόσφαιρα) πάνω από το Τέξας και τη Λουιζιάνα των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια επανεισόδου του στη γήινη ατμόσφαιρα, σκοτώνοντας το επταμελές πλήρωμά της αποστολής STS-107.

Κατά τη διάρκεια της εκτόξευσης της STS-107, την 28η αποστολή του Κολούμπια, ένα κομμάτι ενός αεροδυναμικού βοηθήματος κατασκευασμένου από αφρό έφυγε από την εξωτερική δεξαμενή του αεροσκάφους και χτύπησε το αριστερό φτερό. Στις περισσότερες από τις προηγούμενες εκτοξεύσεις διαστημικών λεωφορείων υπήρξαν μικρές ζημιές από αποκόλληση του αφρώδους υλικού του συγκεκριμένου βοηθήματος,[1] αλλά οι μηχανικοί υποψιάστηκαν πως η ζημιά στο Κολούμπια ήταν σοβαρότερη. Οι διευθύνοντες του προγράμματος από τη NASA περιόρισαν την έρευνα, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα ότι, ακόμη και αν το πρόβλημα επιβεβαιωνόταν, το πλήρωμα του διαστημοπλοίου δεν θα μπορούσε να το διορθώσει.[2]

Όταν το σκάφος επανεισήλθε στη γήινη ατμόσφαιρα, η προκληθείσα ζημιά επέτρεψε την είσοδο θερμών ατμοσφαιρικών αερίων με αποτέλεσμα να καταστραφεί η εσωτερική δομή του πτερυγίου, να καταστεί ολόκληρη τη δομή του σκάφους ασταθής και να αρχίσει έτσι να αυτοδιαλύεται αργά.[3]

Μετά το δυστύχημα, το διαστημικό πρόγραμμα ανεστάλη για περισσότερο από δύο έτη, όπως είχε γίνει με το δυστύχημα του διαστημικού λεωφορείου Τσάλεντζερ το διάστημα 1986 - 1988. Η κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) τέθηκε σε αναμονή από την πλευρά της NASA και βασίστηκε αποκλειστικά στη Διαστημική Υπηρεσία της Ρωσικής Ομοσπονδίας επί 29 μήνες για την ανατροφοδότησή του μέχρι την αποστολή STS-114 και 41 μήνες για την εναλλαγή προσωπικού μέχρι την αποστολή STS-121.

Έκτοτε έγιναν πολλές τεχνικές και οργανωτικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της ενδελεχούς επιθεώρησης του σκάφους καθώς είναι σε τροχιά για τον προσδιορισμό του κατά πόσον καλά λειτουργεί το σύστημα θερμικής προστασίας του σκάφους και της διατήρησης μίας ορισμένης αποστολής διάσωσης, σε περίπτωση που βρεθούν ανεπανόρθωτες βλάβες. Πέρα από την τελευταία αποστολή (STS-125) για την επισκευή του διαστημικού τηλεσκοπίου Χαμπλ, όλες οι μεταγενέστερες αποστολές οδηγούνταν προς τον ΔΔΣ, έτσι ώστε το πλήρωμα να τον χρησιμοποιεί ως ασφαλές μέρος.

Η αποστολή STS-107[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα μέλη της αποστολής STS-107: (Α → Δ) Ντ. Μπράουν, Ρ. Χάσμπαντ, Λ. Κλαρκ, Κ. Τσάολα, Μ. Άντερσον, Ου. ΜακΚούλ και Ι. Ραμόν.

Η αποστολή STS-107 ήταν η 113η πτήση διαστημικού λεωφορείου του προγράμματος Space Transportation System (STS) της NASA και η 28η πτήση για το διαστημικό λεωφορείου Κολούμπια, του παλαιότερου διαστημικού οχήματος του προγράμματος.

Η αποστολή απογειώθηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στις 16 Ιανουαρίου του 2003. Σκοπός της ήταν η πραγματοποίηση περισσότερων από 80 πειραμάτων μικροβαρύτητας, μεταξύ των οποίων και η σειράς πειραμάτων Freestar (Fast Reaction Experiments Enabling Science Technology Applications and Research). Το λεωφορείο, όπως και οι προηγούμενες αποστολές, περιείχε την διπλή μονάδα έρευνας SpaceHab καθώς και την παλέτα του προγράμματος Extended Duration Orbiter (EDO), απαραίτητης για τα πειράματα μικροβαρύτητας.[4]

Το πλήρωμα της αποστολής αποτελούνταν από 7 μέλη. Επικεφαλής της αποστολής ήταν ο σμήναρχος Ρίτσαρντ Ντάγκλας Χάσμπαντ[5], ο οποίος συμμετείχε για δεύτερη φορά σε αποστολή στο διάστημα, έχοντας λάβει μέρος στην αποστολή STS-96, με το Διαστημικό Λεωφορείο Ντισκάβερι. Πιλότος της αποστολής ήταν ο 41 ετών Ουίλιαμ Κάμερον ΜακΚούλ[6], το νεότερο μέλος της STS-107. Η αποστολή αυτή ήταν η πρώτη πτήση του ΜακΚούλ στο διάστημα. Από τα υπόλοιπα μέλη, εμπειρία σε διαστημικές πτήσεις είχαν μόνο η μηχανικός πτήσης Καλπάνα Τσάολα,[7] η πρώτη αστροναύτης ινδικής καταγωγής - η οποία ήταν και το μόνο μέλος του πληρώματος που είχε ταξιδέψει ξανά με το Κολούμπια (στην αποστολή STS-87, έξι χρόνια νωρίτερα) - και ο επικεφαλής του επιστημονικού μέρους της STS-107, Μάικλ Άντερσον[8], ο οποίος είχε λάβει μέρος στην αποστολή STS-89 του διαστημικού λεωφορείου Endeavour. Την υπόλοιπη ομάδα, που συμμετείχαν για πρώτη φορά σε πτήση στο διάστημα, αποτελούσαν οι σμηναγοί και γιατροί Ντέιβιντ Μπράουν[9] και Λόρελ Κλαρκ[10], υπεύθυνοι για τα βιολογικά πειράματα, και ο σμήναρχος της Πολεμικής Αεροπορίας του Ισραήλ Ίλαν Ραμόν[11], ο πρώτος Ισραηλινός αστροναύτης.[12]

Το ατύχημα κατά την απογείωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κολούμπια κατά την απογείωσή του στις 16 Ιανουαρίου 2003. Το αριστερό αεροδυναμικό εξάρτημα Bipod Foam Ramp, από την αποκόλληση μέρους του οποίου προήλθε το δυστύχημα της 1ης Φεβρουαρίου, διακρίνεται στην Εξωτερική Δεξαμενή (ΕΤ), στο ύψος του ρύγχους του λεωφορείου, στο σημείο σύνδεσης του λεωφορείου με την ΕΤ (τριγωνικό σχήμα, σε ανοιχτόχρωμο πορτοκαλί χρώμα).

Αρχική ημερομηνία για την πραγματοποίηση της αποστολής είχε οριστεί η 11η Ιανουαρίου του 2001. Ωστόσο, η απογείωσή της αναβλήθηκε δεκαοκτώ φορές, χωρίς όμως αυτό να συνδέεται με την τελική της κατάληξη.

Στις 16 Ιανουαρίου του 2003, 82 δευτερόλεπτα από την απογείωση του Κολούμπια, ένα μεγάλο και δύο μικρότερα κομμάτια αφρού[13] από ένα αεροδυναμικό βοήθημα (Left Bipod Foam Ramp), τοποθετημένο στις ενισχυμένες με ανθρακονήματα προστατευτικές μήτρες γραφίτη (πάνελς Reinforced carbon–carbon - RCC) της Εξωτερικής Δεξαμενής (Space Shuttle External Tank – ET), στο σημείο σύνδεσης του λεωφορείου με αυτήν, αποκολλήθηκαν σε υψόμετρο 65.600 ποδών (20 χιλιόμετρα) και ενώ το όχημα κινούνταν με ταχύτητα 2,46 Mach. Με βάση τις μετρήσεις, η κατεύθυνση του αέρα κατά την άνοδο, στο ύψος των 32.000 ποδών (57 δευτερόλεπτα), ήταν από την αριστερή πλευρά του οχήματος, σπρώχνοντας το ρύγχος προς τα δεξιά, αυξάνοντας την αεροδυναμική δύναμη στην Εξωτερική Δεξαμενή. Ωστόσο, το αεροδυναμικό φορτίο τόσο στην εξωτερική δεξαμενή όσο και μεταξύ αυτής και του λεωφορείου, ήταν εντός των ορίων των τεχνικών προδιαγραφών.[14]

Το μεγαλύτερο κομμάτι (21 με 27 ίντσες μήκος και 12 με 18 ίντσες πλάτος) προσέκρουσε στην κάτω επιφάνεια του αριστερού φτερού του λεωφορείου και -σύμφωνα με την επίσημη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε μετά την τραγωδία- προξένησε μια οπή διαμέτρου 15 με 25 εκατοστών, από την οποία εισήλθαν θερμά αέρια στο φτερό κατά τη διάρκεια της επανεισόδου του Κολούμπια στην ατμόσφαιρα της Γης.[13]

Παρόμοια ατυχήματα στο ίδιο αεροδυναμικό εξάρτημα είχαν παρατηρηθεί και σε 4 προηγούμενες αποστολές. Η πρώτη φορά ήταν στην αποστολή STS-7 το 1983, ακολούθησε η αποστολή STS-32 του 1990 και η αποστολή STS-50 του 1992. Η τελευταία φορά που είχε παρατηρηθεί το ίδιο ατύχημα στο σύστημα ήταν στην αποστολή STS-112, δύο μόλις αποστολές πριν την STS-107, στο οποίο η αποκόλληση είχε καταγραφεί για πρώτη φορά από κάμερα στην Εξωτερική Δεξαμενή (ET Cam). Αργότερα, μάλιστα, αποκαλύφθηκε πως παρόμοια ατυχήματα είχαν συμβεί σε δύο ακόμα αποστολές (STS-52 και STS-62), χωρίς να γίνουν αντιληπτά.

Όλες οι προηγούμενες αποστολές είχαν ολοκληρωθεί κανονικά. Όπως και στο δυστύχημα του Τσάλεντζερ, στις 28 Ιανουαρίου 1986, όπου τα προβλήματα διάβρωσης στον δακτύλιο-Ο (O-ring) που ευθύνονται για την έκρηξή του είχαν παρουσιαστεί σε προηγούμενες αποστολές (με πρώτη την αποστολή STS-2 του Κολούμπια), έτσι και στη συγκεκριμένη περίπτωση η NASA δεν είχε θεωρήσει ως ιδιαίτερα επικίνδυνο το φαινόμενο. Μάλιστα, μετά την αποστολή STS-112, οι υπεύθυνοι της NASA ανέφεραν σχετικά με το ζήτημα πως "δεν τίθεται κανένα θέμα ασφάλειας", παρά το εμφανές βαθούλωμα που είχε προκαλέσει η αποκόλληση στη θωράκιση του αριστερού προωθητικού πυραύλου του διαστημικού λεωφορείου «Ατλαντίς».

Το βίντεο της απογείωσης της αποστολής STS-107 μελετήθηκε δύο ώρες μετά από αυτήν, χωρίς να προκύπτει κάτι το ασυνήθιστο. Ωστόσο, σε λεπτομερέστερη ανάλυση του φιλμ την επόμενη ημέρα, έγινε αντιληπτή η αποκόλληση του κομματιού αφρού και η πρόσκρουσή του στο αριστερό φτερό και υπολογίστηκε πως θα μπορούσε να έχει προκαλέσει κάποιο πρόβλημα στη θερμική θωράκιση. Η χαμηλή ανάλυση της κάμερας δεν βοηθούσε στον καθορισμό της θέσης του πιθανού προβλήματος, ούτε στο μέγεθος της ζημιάς.[15]

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας της αποστολής, χωρίς να γίνει αρχικά αντιληπτό από κανέναν, ένα μικρό κομμάτι αποκολλήθηκε από το διαστημικό λεωφορείο, το οποίο πιθανόν να είχε σχέση με το ατύχημα της απογείωσης.[16] Η αποκόλληση καταγράφηκε μόνο από το βοηθητικό σύστημα δεδομένων (Modular Auxiliary Data System).

Οι κινήσεις των τεχνικών μετά την αποκόλληση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ατύχημα της απογείωσης έγινε αντιληπτό από τους τεχνικούς της Φωτογραφικής Ομάδας Εργασίας (Intercenter Photo Working Group). Τα μέλη της προβληματίζονταν ιδιαίτερα από την αδυναμία καθορισμού του ακριβούς μεγέθους της ζημιάς που θα μπορούσε να είχε προκληθεί στο φτερό, εξαιτίας της χαμηλής ανάλυσης των εικόνων που είχαν στη διάθεσή τους. Για τον λόγο αυτό, ο επικεφαλής της ομάδας απέστειλε επίσημη αίτηση προς το Υπουργείο Άμυνας για την λήψη μιας νέας, υψηλής ανάλυσης φωτογραφίας της περιοχής του αριστερού φτερού του Κολούμπια, από τους δορυφόρους του Αμερικανικού Στρατού. Στην αίτηση ζητούσε η φωτογράφηση να επικεντρωθεί μεταξύ των προστατευτικών πάνελς RCC 5 έως 9, όπου υπολόγιζαν πως είχε προσκρούσει το κομμάτι αφρού. Αυτή ήταν η πρώτη από τις, συνολικά, τρεις αιτήσεις της ομάδας για τον ίδιο σκοπό, όσο η αποστολή STS-107 βρισκόταν σε τροχιά. Παράλληλα, η Ομάδα ετοίμασε μια επίσημη αναφορά, την οποία απέστειλαν στην Ομάδα Διαχείρισης της Αποστολής (Mission Management Team), το Γραφείο Αξιολόγησης της Αποστολής (Mission Evaluation Room) καθώς και στους μηχανικούς των United Space Alliance και Boeing.[15]

Εικόνα του αφρώδους αεροδυναμικού εξαρτήματος που προκάλεσε την οπή στο αριστερό φτερό του Κολούμπια.

Κατά την πέμπτη ημέρα της αποστολής (21 Ιανουαρίου) συστήθηκε μια ειδική ομάδα αξιολόγησης των συντριμμιών (Debris Assessment Team), η οποία κατέληξε, και αυτή, στη γνώμη πως θα έπρεπε να υπάρξει άμεσα μια νέα φωτογραφία υψηλής ανάλυσης της συγκεκριμένης περιοχής του φτερού, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει σε ασφαλέστερα συμπεράσματα. Και αυτή η αίτηση, η οποία έγινε προς τα στελέχη του Προγράμματος Διαστημικών Λεωφορείων (Space Shuttle Program) απορρίφθηκε.

Τα μέλη της ομάδας αναγκάστηκαν να υπολογίσουν την πιθανή ζημιά με τη χρήση του μαθηματικού μοντέλου «Crater», το οποίο είχε σχεδιαστεί για διαφορετικής φύσης ζημιές. Η μελέτη τους επικεντρώθηκε σε δύο ειδών σενάρια: Σε ζημιές στα προστατευτικά πλαίσια RCC και σε ζημιές στα πλακίδια πυριτίου, στο κάτω μέρος της επιφάνειας του φτερού. Η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα πως κατά την είσοδο του Κολούμπια στην ατμόσφαιρα θα υπήρχε, πιθανότατα, κάποιου είδους τοπικό θερμικό πρόβλημα. Δεν μπορούσαν, ωστόσο, να προσδιορίσουν με ακρίβεια το μέγεθος της ζημιάς που θα μπορούσε να προκληθεί από αυτό στο φτερό του Κολούμπια, καθώς η έλλειψη φωτογραφίας υψηλής ανάλυσης εμπόδιζε την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Τα αποτελέσματα της μελέτης τους παρουσιάστηκαν στο Γραφείο Αξιολόγησης της Αποστολής στις 24 Ιανουαρίου. Αυτό, με τη σειρά του, παρουσίασε τη μελέτη στην Ομάδα Διαχείρισης, η οποία αποφάσισε - ξανά - πως δεν χρειαζόταν η λήψη νέας φωτογραφίας. Οι συζητήσεις πάνω στο θέμα συνεχίστηκαν, πάντως, και μετά την ολοκλήρωση της εργασίας της ομάδας αξιολόγησης.[17]

Την όγδοη ημέρα της αποστολής, το προσωπικού του εδάφους ενημέρωσε τον κυβερνήτη της αποστολής, Ρ. Χάσμπαντ, για την αποκόλληση του κομματιού κατά τη διάρκεια της απογείωσης και την πρόσκρουσή του στο αριστερό φτερό, επισημαίνοντας πως δεν υπήρχε καμία ανησυχία για τη θερμική θωράκιση του αριστερού φτερού (πάνελς RCC) ή κάποια άλλη βλάβη. Πρόσθεσαν, μάλιστα, πως, καθώς το φαινόμενο είχε παρατηρηθεί και στο παρελθόν, δεν θα παρουσιαζόταν κανένα πρόβλημα κατά τη διάρκεια της επανεισόδου του Κολούμπια στην ατμόσφαιρα. Το προσωπικό εδάφους απέστειλε επίσης το βίντεο του ατυχήματος, το οποίο ο Χάσμπαντ έδειξε στο υπόλοιπο πλήρωμα.[18]

Καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας για την αξιολόγησης της ζημιάς, η στάση των στελεχών της NASA - υπό μια «άτυπη δομή διοίκησης και με μια διαδικασία λήψης αποφάσεων που λειτουργούσε έξω από τα πλαίσια του οργανισμού»[19] - ήταν επηρεασμένη από την πεποίθηση πως ακόμα και αν ανακάλυπταν κάποια σημαντική ζημιά, ελάχιστα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν για να αποτραπεί μια καταστροφή. Αντίθετα, θεωρούσαν πως η μελέτη θα είχε περισσότερη αξία για τις μελλοντικές αποστολές.[20] Επιπλέον, πριν την αποστολή, υπήρχε η πεποίθηση πως τα συστήματα θερμικής προστασίας RCC ήταν ιδιαίτερα αξιόπιστα.[21] Κατά την επίσημη έρευνα της επιτροπής που ανέλαβε την πραγματογνωμοσύνη για το δυστύχημα, ιδιαίτερη αναφορά γινόταν στις αποφάσεις της Λίντα Χαμ(D/R) (Linda Ham), διοικητικού στελέχους της NASA κατά τη συγκεκριμένη αποστολή, η οποία εκπροσωπούσε αυτή την οπτική τη συγκεκριμένη εποχή.

Το δυστύχημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πληροφορίες της ενότητας βασίζονται στα αποτελέσματα της επιτροπής για την έρευνα του δυστυχήματος της 1ης Φεβρουαρίου 2003, όπως καταγράφονται στην επίσημη έκθεσή της.[22] Οι ώρες που αναγράφονται είναι στην Ανατολική Ζώνη Ώρας (EST).

Την 1η Φεβρουαρίου, έχοντας συμπληρώσει 16 ημέρες στο διάστημα, η STS-107 ετοιμάστηκε για την ολοκλήρωση της αποστολής της και την επιστροφή της στη Γη. Οι σχετικές διαδικασίες για την προετοιμασία της επανεισόδου του Κολούμπια στην ατμόσφαιρα πραγματοποιήθηκαν ομαλά, χωρίς καμία ιδιαίτερη ανησυχία γύρω από το θέμα του αριστερού φτερού. Η προσγείωση είχε προγραμματιστεί για τις 9:16 π.μ. Οι καιρικές συνθήκες ήταν εντός των επιτρεπτών ορίων και όλα τα συστήματα έδειχναν φυσιολογικές μετρήσεις. Η διαδικασία ξεκίνησε στις 2:30 στο Κέντρο Ελέγχου της αποστολής και η άδεια για την έναρξη της επιστροφής δόθηκε στο Κολούμπια στις 8:10. Το διαστημικό λεωφορείο βρισκόταν εκείνη τη στιγμή πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό, αναποδογυρισμένο, με το πίσω μέρος του οχήματος προς το έδαφος, σε ύψος 175 μιλίων / 282 χλμ. και κινούμενο με ταχύτητα 17.500 μιλίων / 27.360 χλμ. την ώρα. Οι Χάσμπαντ και ΜακΚούλ, στις 8:15, πραγματοποίησαν με επιτυχία τους απαραίτητους ελιγμούς και οδήγησαν το Κολούμπια με κατεύθυνση προς τον Ειρηνικό Ωκεανό.

Στις 8:44:09 το Κολούμπια συνάντησε τα πρώτα διακριτά στρώματα της ατμόσφαιρας. Εκείνη τη στιγμή βρισκόταν πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, στα 400 χιλιάδες πόδια. Από τη στιγμή αυτή και για τα επόμενα 6 λεπτά η θερμοκρασία, φυσιολογικά, αυξάνεται σταδιακά στους 2.500 βαθμούς Φαρενάιτ / 1.371,1 βαθμούς Κελσίου, καθώς τα μόρια της ατμόσφαιρας συγκρούονται πάνω στο όχημα. Τεσσεράμισι λεπτά αργότερα (8:48:39) ένας από τους αισθητήρες στο άκρο του αριστερού φτερού κατέγραφε μια ασυνήθιστη για τα προηγούμενα δεδομένα του Κολούμπια αύξηση της θερμοκρασίας. Τα δεδομένα, ωστόσο, δεν μεταδόθηκαν με την τηλεμετρία στο Κέντρο Ελέγχου, ούτε παρουσιάστηκαν στο πλήρωμα, αλλά καταγράφηκαν μόνο από το βοηθητικό σύστημα δεδομένων (Modular Auxiliary Data System).

Στις 8:50:53 το Κολούμπια, ταξιδεύοντας με ταχύτητα 24,1 Mach σε υψόμετρο 243 χιλιάδων ποδών, έμπαινε στην 10-λεπτη φάση κατά την οποία το όχημα δέχεται τη μέγιστη θερμική καταπόνηση. Στις 8:53:26 το Κολούμπια περνούσε πάνω από τις ακτές της Καλιφόρνια, δυτικά του Σακραμέντο, με ταχύτητα 23 Mach σε υψόμετρο 231,6 χιλιάδες πόδια και με θερμοκρασία κοντά στους 2.800 °F / 1.537,8 °C.

Καθώς περνούσε πάνω από την Καλιφόρνια, άρχισε να γίνεται ορατό από τους παρατηρητές στο έδαφος ως μια φωτεινή κηλίδα που κινούταν με ταχύτητα στον ουρανό. Στις 8:53:46 οι παρατηρητές στη Γη, υπό τον σκοτεινό ακόμα πρωινό ουρανό, διέκριναν τις πρώτες ανωμαλίες, καθώς κομμάτια από το όχημα άρχισαν να αποκολλούνται, προκαλώντας στιγμιαία αύξηση στη φωτεινότητα των καυτών αερίων που περιέκλειαν το όχημα. Τέσσερις παρόμοιες ανωμαλίες στη φωτεινότητα παρατηρήθηκαν τα επόμενα 23 δευτερόλεπτα, καθώς και μια έκλαμψη δευτερόλεπτα αφότου το Κολούμπια είχε εισέλθει πάνω από την πολιτεία της Νεβάδας, κινούμενο με ταχύτητα 22,5 Mach σε υψόμετρο 227,4 χιλιάδων ποδών. Άλλες 18 παρόμοιες ανωμαλίες και εκλάμψεις παρατηρήθηκαν τα επόμενα τέσσερα λεπτά, καθώς κινούταν πάνω από τις πολιτείες της Γιούτα, της Αριζόνας, του Νέου Μεξικό και του Τέξας.

Η πρώτη προβληματική ένδειξη στο Κέντρο Ελέγχου έγινε αντιληπτή τη στιγμή που το Κολούμπια έμπαινε στον ουρανό της Νεβάδα, όταν ο υπεύθυνος των Συστημάτων Συντήρησης, Μηχανικής και Πληρώματος (Maintenance, Mechanical, and Crew Systems - MMACS) ενημέρωσε πως 4 υδραυλικοί αισθητήρες στο αριστερό φτερό λειτουργούσαν κάτω από την ελάχιστη ικανότητα μετρήσεων.

Στις 8:55:00 η θερμοκρασία στο εξωτερικό του Κολούμπια είχε φτάσει, φυσιολογικά, στους 3.000°F / 1.648,9°C. Τρία λεπτά αργότερα, καθώς το Κολούμπια έμπαινε στον εναέριο χώρο του Τέξας από το Νέο Μεξικό, κινούμενο με ταχύτητα 19,5 Mach σε υψόμετρο 209,8 χιλιάδες πόδια, η θερμοκρασία είχε πέσει στους 2.880°F / 1.582,2°C. Τη στιγμή αυτή, αποκολλήθηκε ένα από τα πλακίδια θερμικής προστασίας.

Στις 8:59:15 οι τεχνικοί του MMACS πληροφόρησαν πως έχασαν τις μετρήσεις πίεσης από τα ελαστικά των κύριων τροχών προσγείωσης του αριστερού φτερού. Τότε ζητήθηκε να ενημερωθεί το πλήρωμα πως έλαβαν τη μετάδοση με τις μετρήσεις της πίεσης των ελαστικών και αξιολογούσαν τις ενδείξεις, ενώ δεν είχε γίνει αντιληπτή η τελευταία εκπομπή του πληρώματος του λεωφορείου. Στις 8:59:32, ενώ το Κολούμπια πλησίαζε το Ντάλας, μεταδόθηκε η τελευταία απάντηση του κυβερνήτη του πληρώματος, Ρ. Χάσμπαντ, η οποία κόπηκε στη μέση: «Roger, uh, bu.....»

Στις 9:00:18, βίντεο από παρατηρητές στη Γη κατέγραφαν το Κολούμπια να βρίσκεται σε αποσύνθεση.

Μετά το δυστύχημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι τις 9:01:15 EST το διαστημικό λεωφορείο είχε εξαφανιστεί από τα συστήματα παρακολούθησης του Κέντρου Ελέγχου. Οι πρώτες αναφορές από το Τέξας οδήγησαν τον Υπεύθυνο Πτήσης του Κέντρου Ελέγχου, Λιρόι Κάιν(D/R) (LeRoy E. Cain), να κηρύξει στα επόμενα λεπτά κατάσταση έκτακτης ανάγκης («Shuttle Contingency»).[23]

«...Το Κολούμπια χάθηκε, δεν υπάρχουν επιζώντες...»
Τζωρτζ Ουώκερ Μπους - Προεδρικό Διάγγελμα σχετικά με την Τραγωδία του Κολούμπια.[24]

Με βάση τις διαδικασίες που είχαν προκύψει μετά το δυστύχημα του διαστημικού λεωφορείου Τσάλεντζερ το 1986 για όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις, διατάχθηκε άμεσα (9:12:39 EST) το «κλείσιμο των θυρών» του Κέντρου Ελέγχου. Κατά τη συγκεκριμένη διαδικασία, ουδείς επιτρεπόταν να εισέλθει ή να εξέλθει από αυτό, μέχρι όλα τα δεδομένα και οι συνομιλίες να αποθηκευτούν για την έρευνα που θα ακολουθούσε. Στις 10:30 EST, ο Διευθυντής της NASA, Σιν Ο'Κιφ(D/R) (Sean OʼKeefe) ενεργοποίησε, με βάση το πρωτόκολλο, μια ανεξάρτητη επιτροπή για τη διερεύνηση του δυστυχήματος. Επικεφαλής της τέθηκε ο απόστρατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, ναύαρχος Χάρολντ Γκέιμαν(D/R) (Harold W. Gehman, Jr.).[23]

Μέσα στα επόμενα λεπτά από την καταστροφή ενημερώθηκε, επίσης, η πολιτική ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο τότε Πρόεδρος της Αμερικής, Τζωρτζ Μπους, αφού ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν για την τύχη του Ισραηληνού αστροναύτη Ιλάν Ραμόν, προέβη σε επίσημο διάγγελμα προς τον αμερικανικό λαό, μέσω του οποίου ανακοίνωσε την απώλεια του Κολούμπια και του επταμελούς πληρώματός του.[24] Λίγο αργότερα, κήρυξε την περιοχή του ανατολικού Τέξας ως «ομοσπονδιακή περιοχή καταστροφής», θέτοντάς την υπό την δικαιοδοσία των ομοσπονδιακών υπηρεσιών για την διαδικασία συλλογής των συντριμμιών του οχήματος.[25]

Διαδικασία συλλογής συντριμμιών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συντρίμμια από το Κολούμπια στην ατμόσφαιρα, όπως καταγράφηκαν από ραντάρ της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ στο Σρίβπορτ της Λουιζιάνα.
Κομμάτι από την κεφαλή του Κύριου Κινητήρα του Κολούμπια (Φορτ Πολκ, Λουιζιάνα, 3 Απριλίου 2003).

Οι έρευνες για τη συλλογή των συντριμμιών ξεκίνησαν την ίδια ημέρα της καταστροφής. Τα κομμάτια του Κολούμπια, κινούμενα στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα 12.000 μιλίων / 19.300 χιλιομέτρων την ώρα, κατέπεσαν στο έδαφος λίγα λεπτά από την διάλυση του λεωφορείου.[25]

Η περιοχή έρευνας περιελάμβανε κυρίως μια έκταση από το κεντροανατολικό Τέξας, ανατολικά της πόλης Νακαντόχτσις στην οποία είχαν καταγραφεί πτώσεις μεγάλων κομματιών, έως τη δυτική Λουιζιάνα και το νοτιοδυτικό Αρκάνσας. Η έκταση αυτή βρίσκεται σε μια σχετικά αραιοκατοικημένη περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών, με μέσο όρο 85 κατοίκους ανά τετραγωνικό μίλι.[26] Σε συνδυασμό με την πρωινή ώρα του ατυχήματος (8:00 τοπική ώρα), οι πιθανότητες τραυματισμού κάποιου κατοίκου που βρισκόταν σε υπαίθριο χώρο εκείνη την ώρα υπολογίστηκαν στο 9 με 24%.[26] Αυτό βοήθησε στο να περιοριστούν οι ζημιές από την πτώση των κομματιών σε υλικές, μόνο, καταστροφές.

Αν και οι Αρχές είχαν ενημερώσει για τους κινδύνους από την τοξικότητα ορισμένων κομματιών του λεωφορείου, παρουσιάστηκαν σύντομα φαινόμενα πώλησης συντριμμιών του Κολούμπια στο Διαδίκτυο.[27] Κατά τις πρώτες μέρες της έρευνας, η αστυνομία του Τέξας ανακοίνωσε πως ανακαλύφθηκαν ανθρώπινα μέλη, τα οποία πιστοποιήθηκε πως ανήκαν στο πλήρωμα του Κολούμπια.[28] Ανάμεσα στα συντρίμμια που περισυλλέγησαν ανακαλύφθηκε και ένα φιλμ 13 λεπτών, το οποίο κατέγραφε τις κινήσεις και διαλόγους των αστροναυτών από τη στιγμή της έναρξης της διαδικασίας επανεισόδου στη γήινη ατμόσφαιρα. Η κινηματογράφηση, από τα ίδια τα μέλη της αποστολής, σταματούσε 4 λεπτά πριν από την έναρξη της αποσύνθεσης του Κολούμπια και 11 λεπτά πριν την οριστική απώλεια του στίγματος του διαστημοπλοίου από το Κέντρο Ελέγχου. Στο φιλμ, τέσσερα από τα επτά μέλη της αποστολής (Χάσμπαντ, ΜακΚούλ, Τσάολα και Κλαρκ) φαίνονταν να προβαίνουν στις συνηθισμένες προετοιμασίες, κατέγραφαν τις λάμψεις που προκαλούνται από την πρόσκρουση μορίων της ατμόσφαιρας στο εμπρόσθιο τμήμα του διαστημοπλοίου κατά την είσοδο σε αυτή και συζητούσαν με ενθουσιασμό σχετικά με το φαινόμενο.[29]

Η διαδικασία συλλογής διήρκησε αρκετούς μήνες. Σε αυτή έλαβαν μέρος περισσότεροι από 25.000 άνθρωποι, σε επίγειες και εναέριες έρευνες καθώς και έρευνες εντός των λιμνών της περιοχής, καλύπτοντας μια έκταση που πλησίαζε το μέγεθος της πολιτείας του Κονέκτικατ.[30] Συνολικά, συλλέχθηκαν πάνω από 84.000 διαφορετικά κομμάτια από το διαστημικό λεωφορείο, τα οποία κάλυπταν το 38% του καθαρού βάρους του οχήματος. Το κομμάτι που συλλέχθηκε δυτικότερα ανακαλύφθηκε στην περιοχή Λίτλφιλντ του Τέξας.[31] Επρόκειτο για το κομμάτι της θερμικής θωράκισης που αποκολλήθηκε κατά την είσοδο του Κολούμπια στον εναέριο χώρο του Τέξας. Το ανατολικότερο εύρημα συλλέχθηκε στην περιοχή Φορτ Πολκ, στη Λουιζιάνα.[30]

Από τα πιο σημαντικά κομμάτια που συλλέχθηκαν, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες για την εργασία της επιτροπής για τη διερεύνηση του ατυχήματος, ήταν το βοηθητικό σύστημα δεδομένων Modular Auxiliary Data System. Τα δεδομένα του συστήματος, που προέρχονταν από 800 διαφορετικούς αισθητήρες καταγεγραμμένα σε 9.400 πόδια μαγνητικής ταινίας, προμήθευσαν με εκατομμύρια πληροφορίες τους αναλυτές της επιτροπής. Τα δεδομένα αυτά δεν μεταδίδονταν ούτε μέσω τηλεμετρίας στο Κέντρο Ελέγχου, ούτε στο πιλοτήριο του λεωφορείου.[32]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Columbia Accident Investigation Board (Αύγουστος 2003). «6.1 A History of Foam Anomalies (page 121)» (PDF). Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  2. Marcia Dunn (2 Φεβρουαρίου 2003). «Columbia's problems began on left wing». Associated Press via staugustine.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2014. 
  3. «Molten Aluminum found on Columbia's thermal tiles». USA Today. Associated Press. 2003-03-04. http://www.usatoday.com/news/nation/2003-03-04-shuttle-investigation_x.htm. Ανακτήθηκε στις 2007-08-23. 
  4. STS-107 PAYLOADS, Space Research Mission Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine., NASA
  5. RICK DOUGLAS HUSBAND - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  6. WILLIAM C. MCCOOL - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  7. KALPANA CHAWLA - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  8. MICHAEL P. ANDERSON - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  9. DAVID M. BROWN - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  10. LAUREL BLAIR SALTON CLARK, M.D. - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  11. ILAN RAMON - Βιογραφικά στοιχεία, από τη NASA
  12. Διαστημική αποστολή της NASA με τη συμμετοχή του πρώτου αστροναύτη από το Ισραήλ Αρχειοθετήθηκε 2012-02-01 στο Wayback Machine., in.gr, 17 Ιανουαρίου 2003
  13. 13,0 13,1 Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.3 LAUNCH SEQUENCE - Debris Strike σελ. 34 (pdf)
  14. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.3 LAUNCH SEQUENCE - Wind Shear, σελ. 33 (pdf)
  15. 15,0 15,1 Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.5 DEBRIS STRIKE ANALYSIS AND REQUESTS FOR IMAGERY, σελ. 37 (pdf)
  16. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.4 ON-ORBIT EVENTS - Flight Day 2, Friday, January 17, σελ. 35
  17. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.5 DEBRIS STRIKE ANALYSIS AND REQUESTS FOR IMAGERY, σελ. 38 (pdf)
  18. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.4 ON-ORBIT EVENTS - Flight Day 8, Thursday, January 23 σελ. 36
  19. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, EXECUTIVE SUMMARY, σελ. 9 (pdf)
  20. Wayne Hale, After Ten Years: Working on the Wrong Problem, Wayne Hale's Blog, 13 Ιανουαρίου 2013
  21. Charles F. Bolden,Συνέντευξη στη Sandra Johnson, NASA Johnson Space Center Oral History Project, 6 Ιανουαρίου 2004
  22. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.6 DE-ORBIT BURN AND RE-ENTRY EVENTS, σσ. 38-39 (pdf)
  23. 23,0 23,1 Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.7 EVENTS IMMEDIATELY FOLLOWING THE ACCIDENT - NASA Emergency Response, σελ. 39 (pdf)
  24. 24,0 24,1 President Addresses Nation on Space Shuttle Columbia Tragedy, Λευκός Οίκος, 1 Φεβρουαρίου 2003
  25. 25,0 25,1 Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.7 EVENTS IMMEDIATELY FOLLOWING THE ACCIDENT - Debris Search and Recovery, σελ. 44 (pdf)
  26. 26,0 26,1 Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 10.1 PUBLIC SAFETY - Public Risk from Columbiaʼs Breakup, σελ. 213 (pdf)
  27. Shuttle debris offered online, BBC, 3 Φεβρουαρίου 2003
  28. Το Κολούμπια στο προσκήνιο, BBC (Ελληνική έκδοση), 3 Φεβρουαρίου 2003
  29. Τα τελευταία λεπτά του «Κολούμπια», BBC (Ελληνική έκδοση), 1 Μαρτίου 2003
  30. 30,0 30,1 Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.7 EVENTS IMMEDIATELY FOLLOWING THE ACCIDENT - Final Totals, σελ. 47 (pdf)
  31. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.6 DE-ORBIT BURN AND RE-ENTRY EVENTS, σελ. 39 (pdf)
  32. Final Report (Volume I) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-12 στο Wayback Machine., Columbia Accident Investigation Board, Αύγουστος 2003, 2.7 EVENTS IMMEDIATELY FOLLOWING THE ACCIDENT - The Importance of Debris, σελ. 47 (pdf)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]