Τζέιμς Ερλ Τζόουνς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τζέιμς Ερλ Τζόουνς
Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς το 2010
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
James Earl Jones (Αγγλικά)
Γέννηση17 Ιανουαρίου 1931 (1931-01-17) (93 ετών)
Αrkabutla, Μισσισιπή, ΗΠΑ Country flag
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και Ranger School
Ιδιότηταηθοποιός τηλεόρασης, ηθοποιός ταινιών, ηθοποιός μεταγλωτισμού, ηθοποιός θεάτρου και ηθοποιός φωνής
ΣύζυγοςCecilia Hart (από 1982) και Julienne Marie (1968–1972)
ΤέκναFlynn Earl Jones
ΓονείςΡόμπερτ Ερλ Τζόουνς
Είδος τέχνηςΗθοποιός
Σημαντικά έργαΟ Πόλεμος των Άστρων και Ο Βασιλιάς των Λιονταριών
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς (αγγλικά: James Earl Jones, γενν. 17 Ιανουαρίου 1931) είναι Αμερικανός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γιος του Ρόμπερτ Ερλ Τζόουνς και μεγαλωμένος στο Δουβλίνο του Μίσιγκαν από τους γονείς της μητέρας του, ο Τζόουνς είναι αφρικανικής καταγωγής, αναφέρεται ότι έχει και ιρλανδικές και τσερόκι ρίζες. Μετακόμισε στο Μίσιγκαν στην ηλικία των 5, όπου εκδήλωσε ένα τραύλισμα τόσο σοβαρό, που έφτασε στο σημείο να αρνείται να μιλήσει. Παρέμεινε λειτουργικά αμίλητος για 8 χρόνια ώσπου έφτασε στο γυμνάσιο. Ο Τζόουνς επαινεί ένα καθηγητή του γυμνασίου, ο οποίος ανακάλυψε ότι είχε ένα χάρισμα να γράφει ποιήματα βοηθώντας τον να σταματήσει την σιωπή του. Ο καθηγητής πίστεψε ότι αναγκαστική ομιλία δημόσια θα τον βοηθούσε να κερδίσει την αυτοπεποίθηση του και επέμεινε να απαγγέλλει ένα ποίημα στην τάξη κάθε μέρα. Ο Τζόουνς αναφέρει: «Ήμουν μουγκός. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Έτσι η πρώτη χρονιά στο σχολείο ήταν η πρώτη βουβή χρόνια, και τα άφωνα χρόνια συνεχίστηκαν ώσπου έφτασα στο Γυμνάσιο». Ειρωνικά, είναι πολύ γνωστός για την βαθιά, επιβλητική φωνή του (ιδιαίτερα γνωστή ως η φωνή του Νταρθ Βέιντερ στον Πόλεμο των Άστρων και ως η φωνή στο χαρακτηριστικό τηλεοπτικό σήμα του CNN: This... is CNN).

Ο Τζόουνς αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Επίσης γράφτηκε μέλος στην οργάνωση ROTC στο Μίσιγκαν και ήταν αξιωματικός στην Αλάσκα στα τέλη του 1950. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η ηθοποιός/τραγουδίστρια Julienne Marie, που είχε γεννηθεί στο Τολέντο του Οχάιο το 1933. Σήμερα ο Jones είναι παντρεμένος με την Σεσίλια Χαρτ από το 1982 και έχουν ένα παιδί.

Κινηματογραφικές ταινίες και θεατρική καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρώτος κινηματογραφικός ρόλος του ήταν στο S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα το 1964. Η πρώτη επαφή του με την διασημότητα ήταν το υποκριτικό πορτρέτο του πυγμάχου Τζακ Τζέφερσον (βασισμένο στον πραγματικό μποξέρ Τζακ Τζόνσον, έναν ρόλο που είχε παίξει και στο Μπρόντγουεϊ) στην ταινία The Great White Hope. Για τον ρόλο του, ο Τζόουνς προτάθηκε για το βραβείο όσκαρ καλύτερου ηθοποιού, χάνοντας όμως από τον George C. Scott.

Υποδύθηκε πολλούς ρόλους, αλλά είναι ευρύτερα γνωστός σαν την καταχθόνια φωνή του Νταρθ Βέιντερ στις ταινίες Star Wars. Ο Νταρθ Βέιντερ σωματικά παίχτηκε από τον David Prowse στην αρχική τριλογία και από τον Hayden Christensen στο Star Wars: Επεισόδιο III – Η εκδίκηση των Σιθ. Κατά την επεξεργασία του φιλμ ο Τζόουνς επαναηχογράφησε την φωνή του Βέιντερ πάνω από τις ατάκες του David Prowse του οποίου η «παχιά» δυτική προφορά δεν ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του Τζορτζ Λούκας. Άλλοι ηχητικοί ρόλοι του Τζόουνς περιλαμβάνουν τον Μουφάσα στην ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney Ο βασιλιάς των λιονταριών, το σύνθημα του CNN "This Is CNN", η φράση που ανοίγει τη ειδησεογραφία του NBC για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 και του 2004, την φωνή του Θεού στο βιντεοπαιχνίδι Under a Killing Moon και αρκετές ειδικές εμφανίσεις στο The Simpsons.

Έπαιξε τον ρόλο του Τέρενς Μαν στο διάσημο έργο σχετικά με το μπέιζμπολ Ο ξυπόλητος Τζο, τον αιδεσιμότατο Στίβεν Κουμάλο στο Δάκρυα για μια χαμένη πατρίδα, τον στρατηγό Τζέιμς Γκριρ στο Κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη, στο Παιχνίδια ολέθρου και στο Άμεσος κίνδυνος, ενώ ήταν και ο σεναριογράφος της τηλεοπτικής μίνι-σειράς Ρίζες.

Ο Τζόουνς είναι ένας επιτυχημένος θεατρικός ηθοποιός. Έχει κερδίσει δύο βραβεία Τόνι: Το 1969 για το Η μεγάλη λευκή ελπίδα και το 1987 για το Fences. Έλαβε το Kennedy Center Honors το 2002. Επίσης έπαιξε τον κακό Thulsa Doom στο Κόναν ο βάρβαρος.

Άλλοι του ρόλοι περιλαμβάνουν τον ρόλο του στρατηγού Σόλομον στο Command & Conquer: Tiberian Sun, έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο τηλεοπτικό Under one roof υποδυόμενος έναν χήρο αστυνομικό (ερμηνεία για την οποία έχει προταθεί για βραβείο Έμμυ) και ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις για την Verizon (πακέτο DSL). Είχε ειδικούς ρόλους σε σειρές όπως Will & Grace και Everwood.

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά Ρόλος
1964 Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα Λόδαρ Ζογκ
1967 The Comedians Οι εραστές της νύχτας δρ Μάγκιοτ
1970 End of the Road End of the Road δρ Ντι
1972 The Man The Man Ντάγκλας Ντίλμαν
1974 Claudine Claudine Ρουπ
1975 Deadly Hero Ο αδίστακτος εκτελεστής Ράμπιτ
1976 The River Niger The River Niger Τζόνι Γουίλιαμς
The Bingo Long Traveling All-Stars & Motor Kings Δαίμονες με μοτοσικλέτες Λίον Κάρτερ
Swashbuckler Ο κουρσάρος της Τζαμάικα Νικ Ντεμπρέτ
1977 The Greatest Ο κυρίαρχος Μάλκολμ Χ
Star Wars Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 4 - Μια νέα ελπίδα Νταρθ Βέιντερ (φωνή)
Exorcist II: The Heretic Ο αιρετικός: Εξορκιστής ΙΙ Κοκούμο
The Last Remake of Beau Geste Τα δίδυμα της λεγεώνας σεΐχης
A Piece of the Action A Piece of the Action Τζόσουα Μπρεκ
1980 Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 5 - Η αυτοκρατορία αντεπιτίθεται Νταρθ Βέιντερ (φωνή)
1981 The Bushido Blade The Bushido Blade κρατούμενος
1982 Conan the Barbarian Κόναν ο βάρβαρος Θούλσα Ντουμ
Blood Tide Το κύμα του αίματος Φράι
1983 Star Wars: Episode VI - Return of the Jedi Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 6 - Η επιστροφή των Τζεντάι Νταρθ Βέιντερ (φωνή)
1984 City Limits Τα σύνορα της πόλης Άλμπερτ
1986 My Little Girl My Little Girl Άικ Μπέιλι
Soul Man Soul Man καθηγητής Μπανκς
Allan Quatermain and the Lost City of Gold Ο Άλαν Κουότερμαν και η χαμέλη πόλη του χρυσού Αμσλόπογκαας
1987 Gardens of Stone Πέτρινοι κήποι Γκούντι Νέλσον
Matewan Ματωμένη Αμερική Tζόνσον
Pinocchio and the Emperor of the Night Ο Πινόκιο και ο αυτοκράτορας της νύχτας αυτοκράτορας της νύχτας (φωνή)
1988 Coming to America Ο πρίγκιπας της Ζαμούντα βασιλιάς Τζάφι Τζόφερ
1989 Three Fugitives Οι 3 φυγάδες Ντάγκαν
Field of Dreams Ο ξυπόλητος Τζο Τέρενς Μαν
Best of the Best Η αναμέτρηση Φρανκ Κούζο
1990 The Hunt for Red October Το κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη ναύαρχος Γκριρ
The Ambulance The Ambulance Σπένσερ
Grim Prairie Tales: Hit the Trail... to Terror Grim Prairie Tales: Hit the Trail... to Terror Μόρισον
1991 Scorchers Scorchers Mπέαρ
Convicts Convicts Mπεν Τζόνσον
1992 Ramayana: The Legend of Prince Rama Ramayana: The Legend of Prince Rama αφηγητής (φωνή)
Patriot Games Παιχνίδια ολέθρου ναύαρχος Γκριρ
Freddie as F.R.O.7. Freddie as F.R.O.7. αφηγητής (φωνή)
Sneakers Οι αθόρυβοι κύριος Μπέρναρντ Άμποτ
1993 Sommersby Sommersby δικαστής Άιζακς
The Sandlot The Sandlot κύριος Μερτλ
Excessive Force Υπέρβαση καθήκοντος Τζέικ
Dreamrider Dreamrider Γουίλιαμ Πέρι
The Meteor Man The Meteor Man Έρνεστ Μόουζες
1994 Naked Gun 33 1/3: The Final Insult Τρελές σφαίρες 33 1/3 Tζέιμς Ερλ Τζόουνς
Clean Slate Clean Slate Τζον Ντόλμπι
The Lion King Ο βασιλιάς των λιονταριών Μουφάσα (φωνή)
1995 Jefferson in Paris Ο Τζέφερσον στο Παρίσι Mάντισον Χέμινγκς
Judge Dredd Δικαστής Ντρεντ αφηγητής (φωνή)
Cry, the Beloved Country Δάκρυα για μια χαμένη πατρίδα αιδεσιμότατος Στίβεν Κουμάλο
1996 A Family Thing Οικογενειακό μυστικό Ρέι Μέρντοκ
Good Luck Καλή τύχη Τζέιμς Μπινγκ
1997 Gang Related Συμμορία υπεράνω υποψίας Άρθουρ Μπέιλορ
1998 Primary Colors Όλες οι γυναίκες του προέδρου εκφωνητής CNN
1999 Undercover Angel Undercover Angel δικαστής
The Annihilation of Fish Έρωτας και άλλες μορφές τρέλας Φις
2001 On the Q.T. On the Q.T. Λίο
Finder's Fee Finder's Fee Έιβερι Φίλιπς
2005 Star Wars: Episode III - Revenge of the Sith Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 3 - Η εκδίκηση των Σιθ Nταρθ Βέιντερ (φωνή)
2006 The Benchwarmers Η εκδίκηση των losers Nταρθ Βέιντερ (φωνή)
Scary Movie 4 Scary Movie 4 αφηγητής
Click Click: Η Ζωή σε Fast Forward αφηγητής στο παρελθόν του Μάικλ
2008 Welcome Home, Roscoe Jenkins Καλωσόρισα κι... αντίο! μπαμπάς Τζένκινς
2009 Jack and the Beanstalk Ο Τζακ και η φασολιά γίγαντας (φωνή)
2010 Quantum Quest: A Cassini Space Odyssey Quantum Quest: A Cassini Space Odyssey ναύαρχος (φωνή)
2013 Gimme Shelter Gimme Shelter Φρανκ Μακάρθι
2014 The Angriest Man in Brooklyn Ο γκρινιάρης της Νέας Υόρκης Ρούμπεν
2016 Rogue One Rogue One Nταρθ Βέιντερ (φωνή)
2018 Warning Shot Warning Shot Πέντλετον
2019 The Lion King Ο βασιλιάς των λιονταριών Μουφάσα (φωνή)
Star Wars: Episode IX - The Rise of Skywalker Star Wars: Skywalker Η άνοδος Nταρθ Βέιντερ (φωνή)
2021 Coming 2 America Ο πρίγκιπας της Ζαμούντα 2 βασιλιάς Τζάφι Τζόφερ

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς κέρδισε το βραβείo Έμμυ στην κατηγορία Α' Αντρικού Ρόλου για τη δραματική σειρά Gabriel's Fire το 1991, για τον ρόλο του Γκέιμπριελ Μπερντ.

Διάφορα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ο θάνατος του Τζόουνς ανακοινώθηκε λανθασμένα το 1998 από το σχολιαστή μπέιζμπολ του ραδιοφωνικού σταθμού Pittsburgh Pirates Lanny Frattare, όταν πέθανε ο Τζέιμς Ερλ Ρέι.
  • Σε ένα επεισόδιο του The Simpsons όπου πεθαίνει ο Bleeding Gums Murphy (το επεισόδιο Round Springfield όπου έχει ένα αφιέρωμα-φόρο τιμής στον Τζόουνς, όπου ο Χάρι Σίρερ – ένας ηθοποιός της σειράς – λέει τις τρεις πιο γνωστές ατάκες , από τους αντίστοιχους ρόλους του Τζόουνς: του Mufasa ("You must avenge my death, Simba"), Νταρθ Βέιντερ ("Luke, I am your father") και του εκφωνητή του CNN ("This is CNN").
  • Σαν ηθοποιός θεάτρου υποδυόμενος τον πομπώδη Τζάφι Τζόφερ στο έργο του 1988 Coming to America, μαζί με την πρόσφατη Ματζ Σίνκλερ, πιστεύεται ότι αργότερα αποτέλεσε έμπνευση για το «ζευγάρωμά» τους στον Βασιλιά των λιονταριών. Επίσης ήταν συμπρωταγωνιστές και στο Gabriel's Fire.
  • To όνομα του αρχικά δεν εμφανιζόταν στους τίτλους του Star Wars το 1977, ωστόσο το όνομα του υπάρχει στο The Star Wars Holiday Special του 1978. Κατά τη στιγμή της κυκλοφορίας της ταινίας, δεν αισθάνθηκε ότι είχε προσφέρει τόσα πολλά ώστε να αξίζει το όνομα του να συμπεριληφθεί στους τίτλους. Το όνομα του προστέθηκε στην ειδική έκδοση της ταινίας το 1997. Του Λούκας του άρεσε πάρα πολύ η «επιβλητική» του φωνή και δεν είχε καμία πρόθεση να χρησιμοποιήσει τη φωνή του Ντέιβιντ Πράουζ, που εκφωνούσε τις ατάκες του Νταρθ Βέιντερ κατά τα γυρίσματα.
  • Ο Τζορτζ Λούκας αρχικά σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει τη φωνή του Όρσον Ουέλς για να ξαναηχογραφήσει τις ατάκες του Βέιντερ αλλά μετά άλλαξε γνώμη θεωρώντας ότι η φωνή του Ουέλς ήταν πολύ γνωστή. Αντ' αυτής επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη σχετικά άγνωστη φωνή του Τζόουνς. Ωστόσο, ο Ουέλς πραγματοποίησε την αφήγηση του πρώτου τρέιλερ το 1976.
  • Ο Τζόουνς πιστεύεται ότι είναι πολιτικά συντηρητικός, από τότε που εξέφρασε δημοσίως την υποστήριξη του στον Πόλεμο του Ιράκ τον Οκτώβριο του 2002, και επίσης είπε ότι είχε υποστηρίξει τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου και τον Πόλεμο του Κοσόβου. Πάντως, σε μία άλλη συνέντευξη δήλωσε ότι η υποστήριξη δεν ήταν για αμοιβή και περιέγραψε ότι τα πολιτικά του πιστεύω είναι προσωπικό θέμα.
  • Νοσηλεύτηκε με πνευμονία, ενώ έπαιζε στο Μπρόντγουεϊ τον Ιούνιο του 2005.

Αποφθέγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • «Ήμουν μουγκός. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Έτσι το πρώτο έτος φοίτησης στο σχολείο ήταν το πρώτο βουβό έτος, και αυτά τα βουβά έτη συνεχίστηκαν έως το Γυμνάσιο».
  • «Οι τέχνες πάντα ήταν ένα σημαντικό συστατικό της υγείας ενός κράτους, αλλά δεν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο, ακόμα».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]