Σπερχειός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σπερχειός
Ο ποταμός Σπερχειός στον χάρτη
ΠηγέςΤυμφρηστός
ΕκβολέςΜαλιακός κόλπος
Ελλάδα ΕλλάδαΕλλάδα Ελλάδα
Μήκος82
ΠαραπόταμοιΓοργοπόταμος

Ο Σπερχειός είναι ποταμός της Στερεάς Ελλάδας, που παλαιότερα ονομαζόταν Αλαμάνα, ονομασία γνωστή σήμερα κυρίως από τη Μάχη της Αλαμάνας. Ο Σπερχειός έχει μήκος 82 χιλιόμετρα. Πηγάζει από το βουνό Τυμφρηστός (Βελούχι) της Ευρυτανίας και, με γενική κατεύθυνση προς τα ανατολικά, εισέρχεται στη Φθιώτιδα, διασχίζει την ομώνυμη κοιλάδα (Κοιλάδα του Σπερχειού), ανάμεσα στην Οίτη και στη δυτική προέκταση του όρους Όθρυς, και χύνεται στον Μαλιακό Κόλπο.

Παραπόταμοι του Σπερχειού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κυριότεροι παραπόταμοι είναι ο Ρουστανίτης και η Βίστριτσα, που είναι δεξιοί παραπόταμοι, όπως και οι μικρότεροι Μαυρονέρι Φθιώτιδας, Γοργοπόταμος (πολύ γνωστός από την ομώνυμη γέφυρα) και ο φθιωτικός Ασωπός. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην αρχαιότητα οι τρεις τελευταίοι χύνονταν στη θάλασσα, αλλά με τις προσχώσεις του Σπερχειού, που μετέθεσαν τον μυχό του Μαλιακού κατά 8 και πλέον χιλιόμετρα προς τα ανατολικά, εκβάλλουν σήμερα στον Σπερχειό. Οι ίδιες αυτές προσχώσεις εξαφάνισαν τα στενά των Θερμοπυλών με τη στρατηγική τους σημασία (βλ. Μάχη των Θερμοπυλών), και σε λιγότερο από χίλια χρόνια θα εξαφανίσουν και ολόκληρο τον Μαλιακό Κόλπο.

Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την αρχαιότητα και στις δύο όχθες του κατοικούσαν οι Αινιάνες. Το 995 ο Νικηφόρος Ουρανός νίκησε παρά τον ποταμό αυτόν τους Βούλγαρους. Κατά την Επανάσταση του 1821 δόθηκε στην περιοχή της γέφυρας πριν τις εκβολές του η Μάχη της Αλαμάνας, όπου και αιχμαλωτίσθηκε ο Αθανάσιος Διάκος. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας ο ποταμός αυτός ήταν το πρώτο σύνορο του Ελληνικού Βασιλείου. Το 1941 ο Σπερχειός αποτέλεσε τη δεύτερη διασυμμαχική αμυντική γραμμή στην κάθοδο των Γερμανών.

Στην ελληνική μυθολογία, ο Σπερχειός λατρευόταν ως ο ομώνυμος θεός.

Πηγές Σπερχειού στις Μεξιάτες

Σημερινή εικόνα του ποταμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον 20ό αιώνα έγιναν στην περιοχή των εκβολών του ποταμού εγγειοβελτιωτικά έργα για την άρδευση της περιοχής και κυρίως την αποτροπή των συχνών πλημμυρών, με την κατασκευή νέας κοίτης προς νότο μήκους 7,25 χιλιομέτρων.

Από την αρχαιότητα το ποτάμι έχει κατεβάσει υλικά που έχουν μετατοπίσει τις εκβολές του 8 χλμ. μέσα στην θάλασσα, ενώ υπολογίζεται ότι ο Μαλιακός κόλπος θα εξαφανιστεί από τις προσχώσεις του Σπερχειού μέσα στα επόμενα χίλια χρόνια.

Ο Σπερχειός διέρχεται από τα όρια αρκετών κωμοπόλεων και χωριών, τα μεγαλύτερα από τα οποία είναι η Σπερχειάδα, η Μακρακώμη, το Λειανοκλάδι και η Ανθήλη, ενώ περνά τρία χιλιόμετρα νότια από την πόλη της Λαμίας. Το όνομά του ο Σπερχειός έλαβε από το ρήμα σπέρχω -ομαι που σημαίνει κινούμαι με ορμή και εξ αυτού ονομάσθηκε και η κωμόπολη Σπερχειάδα.


Ολοκληρωμένη μελέτη για το χειμαρρικό περιβάλλον του ποταμού Σπερχειού καθώς και διάφορες εργασίες που αφορούν τον ποταμό Σπερχειό (διάβρωση, υδρολογική μοντελοποίηση) έχουν εκπονηθεί από το εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου του τμήματος Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης καθώς και από την έδρα Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ.

Πεδιάδα του Σπερχειού

Προστατευόμενη τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κοιλάδα και οι εκβολές του Σπερχειού, ο Μαλιακός κόλπος και το Μεσοχώρι Σπερχειού είναι προστατευόμενοι βιότοποι του Natura 2000, με κωδικό GR2440002,[1][2][3] κατά μία συνολική έκταση 463,27 τ.χλμ.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «N2K GR2440002 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019. 
  2. «Koilada Kai Ekvoles Spercheiou – Maliakos Kolpos – Mesochori Spercheiou». Protected Planet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019. 
  3. votaniki (11 Ιανουαρίου 2019). «Κοιλάδα και εκβολές Σπερχειού – Μαλιακός κόλπος – Μεσοχώρι Σπερχειού (GR2440002) - Βοτανική» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]