Πομεράνιος πολιτισμός

Τεφροδόχος κάλπη

Με τον όρο Πομεράνιος πολιτισμός εννοούμε έναν πολιτισμό που αναπτύχθηκε κατά την Εποχή του Σιδήρου στην Πολωνία. Προήλθε από την Κασούβια ομάδα του Λουσάτιου πολιτισμού (Lusatian culture) και είχε ως κέντρο του την περιοχή ανάμεσα στο κάτω Βίστουλα και τη δυτική ακτή του κόλπου του Γκντανσκ Ανατολικά και τους ποταμούς Στούπια, (Słupia) και Μπρντα (Brda) Δυτικά.

Φυλετικός προσδιορισμός διαστρωμάτωση και ταφικά έθιμα

Οι Πομεράνιες φυλές, επηρεασμένες από τον Βόρειο Σκανδιναβικό πολιτισμό, όσον αφορά τουλάχιστον στη μεταλλοτεχνία, σχημάτισαν μια διακριτή ομάδα που ονομάστηκε Κασούβια ομάδα του Λουσάτιου Πολιτισμού. Αυτή διακριτή ομάδα γέννησε τον ανατολικό Πομεράνιο ή πομερανικό πολιτισμό κατά την περίοδο έναρξης της εποχής του Σιδήρου στην ευρύτερη περιοχή (650 π.Χ. - 1250 μ.Χ.).

Ο λαός αυτού του πολιτισμού έκαιγε τους νεκρούς του μαζί με τα καθημερινά τους αντικείμενα και έβαζε τα οστά σε τεφροδόχους κάλπες. Ο λαιμός της κάλπης (τυπολογικά της υδρίας) διακοσμείτο συχνά με εικόνες ανθρώπινων προσώπων, σχέδια ζώων κ.λπ. Στις τεφροδόχους με οστά γυναικών αποδίδονταν συχνά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τέτοια όπως το σκουλαρίκια ή τα περιδέραιά της καμωμένα από γυαλί ή ήλεκτρο. Οι τεφροδόχοι κάλπες (υδρίες) τοποθετούνταν σε οικογενειακούς κιβωτιόσχημους τάφους κατασκευασμένους από μεγάλες πλάκες ασβεστόλιθου. Οι φυλές αυτού του πολιτισμού ήταν πατριαρχικά οργανωμένες και κάθε φυλή συνιστούσε διακριτή μονάδα.

σε χρώμα λαδί = Πομεράνιος πολιτισμός

Εκτός από τις τεφροδόχους με τα πρόσωπα, είναι πολύ χαρακτηριστικές επίσης και οι τεφροδόχοι με τη μορφή κατοικίας, οι οποίες φυλάσσονταν συχνά σε λίθινες κίστες. Τα πρόσωπα έχουν πιλόμορφα φρύδια, και ορειχάλκινα σκουλαρίκια μικρογραφίες. Οι απεικονίσεις είναι ενίοτε πολύ νατουραλιστικές και διαφέρουν πάντα από υδρία σε υδρία. Εγχάρακτα σχέδια απεικονίζουν σκηνές κυνηγίου, αρματοδρομίες ή ιππείς. Στην Σκλάνα Χούτα (Szklana Huta) υπάρχει ένα αρχαίο νεκροταφείο, που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στη δεκαετία '70. Εκατοντάδες κιβωτιόσχημοι τάφοι αποκαλύφθηκαν με τεφροδόχους-πρόσωπα. Το κάλυμμά τους είχε το σχήμα καλύμματος κεφαλής. Οι τεφροδόχοι εκτίθενται πλέον στο αρχαιολογικό μουσείο του Γκντανσκ.

Οικονομία και διασπορά

Η οικονομία ήταν παρόμοια με εκείνη του Λουσάτιου πολιτισμού. Καλλιεργούσαν κριθάρι, σιτάρι, σίκαλη (για πρώτη φορά στην ευρύτερη περιοχή), κεχρί και μπιζέλια, γνώριζαν την κτηνοτροφία, κυνηγούσαν και έφτιαχναν όμορφα, λεπτοδουλεμένα ορειχάλκινα αντικείμενα.

Στην ύστερη εποχή του Σιδήρου ο Πομεράνιος πολιτισμός διαδόθηκε δυτικά, στις περιοχές του πρότερου Λουσάτιου πολιτισμού, στις οποίες είχε αναπτύχθεί ο πολιτισμός Βίσοκο (Wysoko-culture) και ο πολιτισμός Μίλογκραντ (Milograd culture). Στην Μασοβία και την Πολωνία η ανάμειξη οδήγησε στην ανάπτυξη μιας διακριτής πολιτισμικής ομάδας με κωδωνόσχημους τάφους (Glockengräbergruppe).