Πίτερ Ζέεμαν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Πιέτερ Ζέεμαν)
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|18|04|2024}}


Πίτερ Ζέεμαν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Pieter Zeeman (Ολλανδικά)
Γέννηση25  Μαΐου 1865[1][2][3]
Zonnemaire[4][5]
Θάνατος9  Οκτωβρίου 1943[6][1][2]
Άμστερνταμ[7][8][5]
Τόπος ταφήςAlgemene Begraafplaats Kleverlaan[9]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο των Κάτω Χωρών[10][11]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΟλλανδικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΟλλανδικά[12][13]
Αγγλικά[13]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Λέιντεν
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφυσικός
διδάσκων πανεπιστημίου[14][15]
φωτογράφος[11]
ΕργοδότηςΤεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ντελφτ (1885–1902)[14]
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ντελφτ (1884–1885)[14]
Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1908–1935)[16]
Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1900–1908)[17]
Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (1896–1900)[17]
Πανεπιστήμιο του Λέιντεν
Αξιοσημείωτο έργοΦαινόμενο Ζέεμαν
Οικογένεια
ΣύζυγοςJohanna Elisabeth Lebret
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαRector of the university of Amsterdam
ΒραβεύσειςΒραβείο Νόμπελ Φυσικής (1902)[18][19]
μετάλλιο Χένρυ Ντρέιπερ (1921)
Μετάλλιο Ράμφορντ (1922)[20]
Μετάλλιο Ματεούτσι (1969)
μετάλλιο Φράνκλιν (1925)
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (5  Μαΐου 1921)[21]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πίτερ Ζέεμαν (Pieter Zeeman, 25 Μαΐου 1865 – 9 Οκτωβρίου 1943) ήταν Ολλανδός φυσικός που μοιράσθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1902 με τον Λόρεντς για την ανακάλυψη αυτού που είναι γνωστό πλέον ως «Φαινόμενο Ζέεμαν».

Παιδική ηλικία και σπουδές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πίτερ Ζέεμαν γεννήθηκε στο Zonnemaire, μια κωμόπολη στο νησί Σχάουβεν-Ντάουφελαντ της Ολλανδίας. Γονείς του ήταν ο πάστορας Catharinus Forandinus Zeeman και η Willemina Worst. Από την παιδική του ηλικία ο Πίτερ ενδιαφερόταν ήδη για τη Φυσική. Το 1883 το Βόρειο Σέλας ήταν ορατό στην περιοχή τους. Ο Ζέεμαν, τότε μαθητής γυμνασίου στο Zierikzee, σχεδίασε και περιέγραψε το φαινόμενο και υπέβαλε τις σημειώσεις αυτές στο περιοδικό Nature, το οποίο τις δημοσίευσε. Ο συντάκτης του περιοδικού επαίνεσε «τις προσεκτικές παρατηρήσεις του Καθηγητού Zeeman από το αστεροσκοπείο του στο Zonnemaire», λόγια που θα πρέπει να ευχαρίστησαν πολύ τον μαθητή γυμνασίου. Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο το ίδιο έτος (1883), πήγε στο Ντελφτ για επιπλέον μαθήματα στις κλασικές γλώσσες, την εποχή εκείνη προαπαιτούμενο για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Τότε έμεινε στο σπίτι του Δρα. J.W. Lely, υποδιευθυντή του γυμνασίου και αδελφού τού Cornelis Lely, υπεύθυνου για τη σχεδίαση και την υλοποίηση των έργων του Ζέιντερζεε. Κατά την παραμονή του στο Ντελφτ, ο Ζέεμαν συνάντησε για πρώτη φορά και τον Χάικε Κάμερλιν Ονες, που θα γινόταν αργότερα ο επιβλέπων τη διδακτορική του διατριβή.

Αφού ο Ζέεμαν πέρασε τις εισαγωγικές εξετάσεις, ξεκίνησε το 1885 σπουδές Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν, όπου είχε δασκάλους τους Όνες και Λόρεντς. Το 1890, πριν ακόμα ολοκληρώσει το διδακτορικό του στο ίδιο πανεπιστήμιο, έγινε βοηθός του Λόρεντς. Αυτό του επέτρεψε να συμμετάσχει σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα για το Μαγνητοοπτικό φαινόμενο Kerr. Το 1893 υπέβαλε τη διδακτορική διατριβή του, που ήταν αφιερωμένη στο φαινόμενο Kerr, σχετικά με την ανάκλαση πολωμένου φωτός από μαγνητισμένη επιφάνεια.

Αρχικές έρευνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την απόκτηση του διδακτορικού του, ο Ζέεμαν πέρασε μισό έτος στο «Ινστιτούτο Friedrich Kohlrausch» στο Στρασβούργο. Το 1895, όταν επέστρεψε από το Στρασβούργο, νυμφεύθηκε τη Johanna Elisabeth Lebret (1873 – 1962), με την οποία απέκτησαν 4 παιδιά (τρεις κόρες και ένα γιο).

Φωτογραφία από τον ίδιο τον Ζέεμαν του φαινομένου που έλαβε το όνομά του.

Το 1896 ανακάλυψε αυτό που σήμερα είναι γνωστό πλέον ως «Φαινόμενο Ζέεμαν». Ως επέκταση της έρευνας για το διδακτορικό του, άρχισε να ερευνά την επίδραση των μαγνητικών πεδίων πάνω σε μία πηγή φωτός. Βρήκε ότι μια φασματική γραμμή διαχωρίζεται σε αρκετές συνιστώσες, όταν υπάρχει μαγνητικό πεδίο στην περιοχή όπου παράγεται το φως. Ο Λόρεντς πληροφορήθηκε την ανακάλυψη του Ζέεμαν το Σάββατο 31 Οκτωβρίου 1896 στη συνάντηση της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας στο Άμστερνταμ, όπου αυτά τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν από τον Όνες. Την επόμενη Δευτέρα ο Λόρεντς φώναξε τον Ζέεμαν στο γραφείο του και του παρουσίασε μια εξήγηση των παρατηρήσεών του βασισμένη πάνω στη θεωρία του Λόρεντς για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.

Η σημασία που είχε η ανακάλυψη του Ζέεμαν φάνηκε γρήγορα. Επιβεβαίωσε την πρόβλεψη του Λόρεντς σχετικά με την πόλωση του φωτός που εκπέμπεται υπό την παρουσία μαγνητικού πεδίου. Εξαιτίας των παρατηρήσεων του Ζέεμαν φάνηκε ότι τα ταλαντούμενα σωματίδια (που κατά τον Λόρεντς ήταν η πηγή της εκπομπής του φωτός) ήταν αρνητικά φορτισμένα και χίλιες φορές ελαφρότερα από το άτομο του υδρογόνου. Αυτό το συμπέρασμα εξάχθηκε περίπου ένα χρόνο πριν την ανακάλυψη του ηλεκτρονίου από τον Τόμσον. Το Φαινόμενο Ζέεμαν έγινε έτσι ένα σημαντικό εργαλείο για τη διευκρίνιση της δομής του ατόμου.

Καθηγητής στο Άμστερνταμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αϊνστάιν επισκεπτόμενος τον Ζέεμαν στο Άμστερνταμ, με τον φίλο του Πάουλ Έρενφεστ (περ. 1920).

Εξαιτίας της ανακαλύψεώς του, ο Ζέεμαν διορίσθηκε λέκτορας στο Άμστερνταμ το 1897 και το 1900 ακολούθησε η προαγωγή του σε καθηγητή της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. Το 1902 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη του Φαινομένου Ζέεμαν, από κοινού με τον Λόρεντς. 5 χρόνια αργότερα, το 1908, διαδέχθηκε τον Γιοχάννες φαν Ντερ Βάαλς ως καθηγητής πρώτης βαθμίδας και διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής στο Άμστερνταμ.

Το 1923 κατασκευάσθηκε ένα νέο εργαστήριο στην πόλη, που το 1940 μετονομάσθηκε σε «Εργαστήριο Ζέεμαν». Αυτές οι νέες εγκαταστάσεις επέτρεψαν στον Ζέεμαν να διερευνήσει λεπτομερέστερα το φαινόμενο, που πλέον έφερε το όνομά του. Σε όλη τη σταδιοδρομία του παρέμεινε ενεργός στην έρευνα της μαγνητοοπτικής. Επίσης μελέτησε τη διάδοση του φωτός σε κινούμενα μέσα. Αυτό το θέμα είχε καταστεί αντικείμενο πολλών ερευνών εξαιτίας της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας και ενδιέφερε έντονα τους Λόρεντς και Αϊνστάιν. Στα τελευταία χρόνια του, ο Ζέεμαν ενδιαφέρθηκε και για τη Φασματομετρία μάζας.

Τα τελευταία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1898 ο Ζέεμαν είχε εκλεγεί μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας και χρημάτισε γραμματέας της από το 1912 ως το 1920. Τιμήθηκε με αρκετά μετάλλια και διακρίσεις. Ανακηρύχθηκε ομότιμος καθηγητής το 1935. Ο Ζέεμαν πέθανε στο Άμστερνταμ σε ηλικία 78 ετών και τάφηκε στο Χάαρλεμ.

Βραβεία και τιμητικές διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βραβεία

Ονομάσθηκαν προς τιμή του

Δημοσιεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb107361779. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 116968141. Ανακτήθηκε στις 16  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Pieter Zeeman». Biografisch Portaal. 13705864.
  4. ↑ id002345. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. pieter-zeeman. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  6. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  7. ↑ Album Academicum. id002345. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
  8. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 www.dodenakkers.nl/beroemd/wetenschap/158-zeeman.html.
  10. ↑ id002345. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
  11. ↑ 11,0 11,1 Photographers’ Identities Catalog. 279881. Ανακτήθηκε στις 19  Δεκεμβρίου 2020.
  12. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb107361779. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  13. ↑ 13,0 13,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. uk20201069542. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 dataset Library TU Delft. 19  Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2019.
  15. ↑ (Ολλανδικά) Leidse Hoogleraren. 2851. Ανακτήθηκε στις 19  Ιουνίου 2019.
  16. ↑ Album Academicum. id002345. Ανακτήθηκε στις 15  Σεπτεμβρίου 2019.
  17. ↑ 17,0 17,1 Album Academicum. Ανακτήθηκε στις 15  Σεπτεμβρίου 2019.
  18. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1902». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 3  Αυγούστου 2015.
  19. ↑ www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/.
  20. ↑ royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/.
  21. ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 395.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


π • σ • ε Βραβευμένοι με Νόμπελ Φυσικής (1901-1925)
Υπόλοιπες περίοδοι: (1926–1950) | (1951–1975) | (1976–2000) | (2001–σήμερα)
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πίτερ_Ζέεμαν&oldid=9343209"