Ναυάγιο του Ουλουμπουρούν
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Το ναυάγιο του Ουλουμπουρούν είναι ένα από τα αρχαιότερα βυθισμένα πλοία που έχουν βρεθεί και ανασκαφεί.
Θεωρείται ως το «αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου» (14ος-13ος αι. π.Χ.) και ανακαλύφθηκε το 1982 κοντά στις νότιες ακτές της Μικράς Ασίας, ανάμεσα στην Κύπρο και στη Ρόδο κοντά στο Κας της Νότιας Τουρκίας.
Χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πλοίο προερχόταν από την Κύπρο και είναι πιθανό να κατασκευάστηκε στο νησί. Ήταν επενδυμένο με κέδρο, είχε μήκος 15 μ. και ήταν φτιαγμένο με έναν τρόπο συνήθη για την εποχή. Οι τεχνίτες, δηλαδή, είχαν κατασκευάσει πρώτα το κέλυφος του σκαριού, ενώ συνδέσεις με μόρσα και καβίλιες ένωναν σταθερά τις ενώσεις μεταξύ τους και με την καρίνα.
Ο προορισμός του πλοίου δεν ήταν γνωστός, αλλά πιθανόν να έπλεε προς την χώρα των Χετταίων ή της Αιγύπτου. Η πρώτη εκδοχή λέει ότι το φορτίο ήταν βασιλικό που κάποιος Κύπριος Βασιλιάς το έστελνε στο Φαραώ της Αιγύπτου. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι το φορτίο είχε προορισμό στη γη των Χετταίων. Το σίγουρο είναι ότι η Κύπρος έκανε εμπόριο με τις σπουδαιότερες χώρες εκείνης της εποχής.
Επίσης γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι που βρίσκονταν πάνω στο κατάστρωμα του πλοίου ήταν καλά οπλισμένοι. Η ανεύρεση μεγάλου αριθμού σπαθιών, τόξων και βελών αποδεικνύει ότι ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν κάθε είδους επίθεση. Ακόμη, το χρυσό κύπελλο που βρέθηκε στο πλοίο υποδηλώνει πλούσιο καπετάνιο ή είναι δώρο που προοριζόταν για κάποιο βασιλιά. Από τα αγγεία που βρέθηκαν πληροφορούμαστε τα είδη που χρησιμοποιούσαν για τη διαβίωση εν πλω (κατά τη διάρκεια του ταξιδιού).
Επιπρόσθετα, το φορτίο του πλοίου, που προοριζόταν για κάποιον πλούσιο ηγεμόνα, αποτελείτο από ακατέργαστες πρώτες ύλες, ενώ το κυρίως φορτίο, βάρους 10 τόνων, από κυπριακό χαλκό σε μορφή τετράγωνων χυτών πλακών –ταλάντων- και μικρότερων δισκοειδών κομματιών. Επίσης στο κατάστρωμα ήταν φορτωμένος ένας τόνος κασσίτερου σε παρόμοια σχήματα. Τη μεγαλύτερη παρτίδα κατεργασμένων αντικειμένων στο πλοίο αποτελούσαν κυπριακά πήλινα σκεύη. Ανάμεσά τους βρέθηκε ο μοναδικός φημισμένος σκαραβαίος που φέρει το όνομα της βασίλισσας Νεφερτίτης.
Όπως προαναφέρθηκε, το πλοίο μάλλον συμμετείχε σε βασιλικό εμπόριο, καθώς τα διάφορα είδη πολυτέλειας που βρέθηκαν στο πλοίο όπως το χρυσό μετάλλιον, τα χρυσά βραχιόλια, κολιέ, δαχτυλίδια, τα ελεφαντόδοντα και κυρίως το ολόχρυσο κύπελλο και το παλαιότερο βιβλίο επιβεβαιώνουν την παραπάνω άποψη. Το βασιλικό αυτό φορτίο φαίνεται να είχε σταλεί από κάποιο Κύπριο βασιλιά στον Φαραώ της Αιγύπτου.
Από το πλοίο και τα αγαθά του μπορούμε να αντλήσουμε διάφορες πληροφορίες σχετικά με το εμπόριο της Μεσογείου εκείνη την εποχή. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι υπήρχε επικοινωνία των λαών της Μεσογείου μέσω εμπορίου και επίσης υπήρχαν στενές οικονομικές επαφές μεταξύ των λαών αυτών.
Κοντά στο ναυάγιο του Ουλουμπουρούν βρέθηκε το γνωστό «Καρχηδονιακό πλοίο». Από αυτό συμπεραίνεται η ύπαρξη ενός καθιερωμένου εμπορικού δρόμου καθώς το Καρχηδονιακό πλοίο φαίνεται να ακολουθούσε την ίδια διαδρομή με το πλοίο του Ουλουμπουρούν. Εκτός αυτού, φαίνεται να μετέφερε και διαφορετικά εμπορεύματα.
Οι πρώτες ανακαλύψεις ανέδειξαν ότι το πλοίο βυθίστηκε κατά τον 14ο αιώνα π.Χ στην Ύστερη εποχή του χαλκού. Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις το πλοίο βυθίστηκε γύρω στον 13ο αιώνα π.Χ.
Τα αγαθά που βρέθηκαν στο πλοίο δείχνουν τις κουλτούρες της Μεσογείου εκείνης την εποχή. Έχουμε 3-4 αντικείμενα από κάθε πολιτισμό, όπλα από τον Μυκηναϊκό πολιτισμό, αγγεία και εγχειρίδια από τις ακτές της Παλαιστίνης, αγγεία κυπριακής τεχνοτροπίας, καθώς και αιγυπτιακής προέλευσης αγαλματίδιο και είδη μικροτεχνίας. Όλα αυτά τα δεδομένα γεννούν πλήθος ερωτημάτων στους ερευνητές.
Το ναυάγιο του Ουλουμπουρούν έχει σημασία πολυδιάστατη για τη χρονολόγηση της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Μερικά από τα ευρήματα αποτέλεσαν «πυξίδες» για τους αρχαιολόγους που προσπαθούν να χρονολογήσουν ανάλογο υλικό από άλλα αντίστοιχα ευρήματα της Εποχής του Χαλκού.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Under the Mediterranean», της Honor Frost, εκδ. Routledge & Kegan Paul, London 1963.
- «The archaeology of ships», του Paul Johnstone, εκδ. The Bodley Head, London 1974.
- «Βουτιά στα Περασμένα», Υποβρύχια Αρχαιολογία του Χανς–Βολφ Ρακλ, με παράρτημα για την υποβρύχια αρχαιολογία στην Ελλάδα του αρχαιολόγου Χ. Κριτζά. Εκδ. Gutenberg, 1978.
- «Maritime Archeology», του Keith Muchelroy, εκδ. Cambridge University Press. 1978.
- G.F. Bass, "A Bronze Age Shipwreck at Ulu Burun (Ka?): 1984 Campaign," American Journal of Archaeology 90 (1986), 269-96
- G.F. Bass, "Oldest Known Shipwreck Reveals Splendors of the Bronze Age," National Geographic Magazine 172 no. 6 (December 1987), 692-733
- Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.
