Νέα Γαλλία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νέα Γαλλία
Nouvelle-France
Αποικία της Γαλλίας
1534 – 1760
Σημαία της Νέας Γαλλίας Έμβλημα
Σύνθημα
Montjoie Saint Denis!
Ύμνος
Marche Henri IV
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Η Νέα Γαλλία το 1750 (μπλε)
Πρωτεύουσα Κεμπέκ
Γλώσσες Γαλλικά
Θρησκεία Ρωμαιοκαθολικισμός
Πολιτική δομή Αυτόνομη αποικία
Βασιλέας
 -  1534–1547 Φραγκίσκος Α΄ (πρώτος)
 -  1715–1763 Λουδοβίκος ΙΕ΄ (τελευταίος)
Αντιβασιλέας
 -  1534–1541 Ζακ Καρτιέ (πρώτος)
 -  1755–1760 Πιερ ντε Ριγκώ (τελευταίος)
Νομοθετικό Σώμα Κυρίαρχο Συμβούλιο
Ιστορική εποχή Αποικιακή Περίοδος
 -  Ταξίδι του 1534 24 Ιουλίου
 -  Ίδρυση του Κεμπέκ 3 Ιουλίου 1608
 -  Συνθήκη της Ουτρέχτης 11 Απριλίου 1713
 -  Συνθηκολόγηση του Κεμπέκ 18 Σεπτεμβρίου 1759
 -  Συνθηκολόγηση του Μόντρεαλ 8 Σεπτεμβρίου
 -  Συνθήκη του Παρισιού 10 Φεβρουαρίου 1763
Διαδέχτηκε
Επαρχία του Κεμπέκ
Ακαδία
Νιου Μπράνσγουικ
Νέα Σκωτία
Νήσος του Πρίγκιπα Εδουάρδου
Νέα Γη
Λουιζιάνα
Σήμερα Καναδάς
Ηνωμένες Πολιτείες
Γαλλία (ως Γαλλική υπερπόντια κτήση του Σαιν-Πιερ και Μικελόν)

Η Νέα Γαλλία (γαλλικά: Nouvelle-France) είναι η περιοχή που αποικήθηκε από τη Γαλλία στη Βόρεια Αμερική, κατά τη διάρκεια μίας περιόδου που ξεκίνησε με την ανακάλυψη του Αγίου Λαυρεντίου από τον Ζακ Καρτιέ το 1534 και ολοκληρώθηκε με την εκχώρηση της Νέας Γαλλίας στην Ισπανία και τη Μεγάλη Βρετανία, το 1763. Στην κορύφωσή της ακμής της, το 1712, η Νέα Γαλλία, επίσης αποκαλούμενη και ως η Γαλλική Βορειοαμερικανική Αυτοκρατορία ή Βασιλική Νέα Γαλλία, επεκτάθηκε από την ανατολική ακτή της Νέα Γης και Λαμπραντόρ μέχρι και τα Βραχώδη Όρη και από τον Κόλπο Χάντσον μέχρι τον Κόλπο του Μεξικού.

Η περιοχή κατόπιν διαιρέθηκε σε πέντε αποικίες: τον Καναδά, την Ακαδία, τον Κόλπο Χάντσον, τη Νέα Γη και τη Λουιζιάνα.[1][2] Η Συνθήκη της Ουτρέχτης οδήγησε στην εγκατάλειψη των γαλλικών διεκδικήσεων στην κεντρική περιοχή της Ακαδίας, τον Κόλπο Χάντσον και τη Νέα Γη, καθώς και στην ίδρυση αποικίας στο Κέιπ Μπρετόν.[3][4]

Τον 16ο αιώνα, οι περιοχές της Νέας Γαλλίας χρησιμοποιούνταν κυρίως για την εκμετάλλευση των άφθονων φυσικών πόρων, όπως τα γουναρικά, μέσω του εμπορίου με τους ιθαγενείς. Κατά τον 17ο αιώνα άρχισε η άνοδος επιτυχημένων οικισμών στην Ακαδία και το Κεμπέκ. Το 1765 ο πληθυσμός της νέας επαρχίας του Κεμπέκ είχε περίπου 70.000 κατοίκους.[5][6]

Οι Βρετανοί απέλασαν τους Ακάδιους στη Μεγάλη Αναστάτωση, από το 1755 έως το 1764. Από το 2003, η ημέρα μνήμης για την απέλαση των Ακάδιων είναι η 28η Ιουλίου. Οι απόγονοί τους είναι διασκορπισμένοι στις παραθαλάσσιες επαρχίες του Καναδά, στο Μέιν και στη Λουιζιάνα. Υπάρχουν μικροί πληθυσμοί Ακάδιων στο Σετικάν της Νέας Σκωτίας και στις νήσους Μαγκνταλέν. Κάποιοι μετανάστευσαν στη Γαλλία.

Η Γαλλία παραχώρησε τις υπόλοιπες περιοχές της Νέας Γαλλίας, εκτός των νησιών Σαιν Πιερ και Μικελόν, στην Ισπανία και τη Μεγάλη Βρετανία με τη Συνθήκη του Παρισιού, η οποία έληξε τον Γαλλοϊνδιανικό Πόλεμο. Η Βρετανία έλαβε τις περιοχές ανατολικά του Μισισιπή που απλώνονται μεταξύ των Δεκατριών Αποικιών και της Λουιζιάνας και περιλαμβάνουν την Ακαδία, τον Καναδά και τμήματα της Λουιζιάνας. Η Ισπανία έλαβε τις δυτικές περιοχές, το μεγαλύτερο κομμάτι της Λουιζιάνας. Η Ισπανία επέστρεψε στη Γαλλία το κομμάτι της Λουιζιάνας που κατείχε το 1800, μέσω της μυστικής συνθήκης του Σαν Ιντελφόνσο,αλλά ο Γάλλος ηγέτης Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης την πούλησε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής με την Αγορά της Λουιζιάνας, το 1803, δίνοντας οριστικά τέλος στις γαλλικές προσπάθειες αποίκησης της Βόρειας Αμερικής.

Η Νέα Γαλλία απορροφήθηκε από τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μόνο έδαφος της Νέας Γαλλίας που ανήκει μέχρι σήμερα στη Γαλλία είναι οι Νήσοι Σαιν Πιέρ και Μικελόν. Η κληρονομιά της Νέας Γαλλίας είναι σημαντική στον Καναδά, καθώς το Κεμπέκ και οι κάποιες παραπλήσεις περιοχές παραμένουν γαλλόφωνες μέχρι σήμερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η κληρονομιά της Νέας Γαλλίας περιλαμβάνει πολλά γαλλικά τοπωνύμια και ορισμένους γαλλόφωνους θύλακες.

Πρώιμη εξερεύνηση (1523–1650)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γύρω στο 1523, ο Φλωρεντίνος θαλασσοπόρος Τζιοβάννι ντα Βερατζάνο έπεισε τον βασιλιά, Φραγκίσκο Α΄, να του αναθέσει μία αποστολή για να βρει ένα δυτικό δρόμο προς το Κατάι (Κίνα).[7] αργότερα τον ίδιο χρόνο, ο Βερατζάνο έκανε πανιά στη Διέππη, και διέσχισε τον Ατλαντικό σε μία μικρή καραβέλα με 50 ανδρες.[8] Αφού εξερεύνησε την ακτή της σημερινής Καρολίνας στις αρχές του επόμενου χρόνου, κατευθύνθηκε βόρεια κατά μήκος τη ακτής, αγκυροβολώντας τελικά στα Νάροους του Κόλπου της Νέας Υόρκης.[8]

Όντας ο πρώτος Ευρωπαίος που ανακάλυψε τον τόπο της σημερινής Νέας Υόρκης, τον ονόμασε Νέα Ανγκουλέμ προς τιμήν του βασιλιά, πρώην κόμη του Ανγκουλέμ.[9] Το ταξίδι του Βερατζάνο έπεισε τον βασιλιά να επιχειρήσει την ίδρυση μίας αποικίας στη νέα γη που ανακαλύφθηκε. Ο Βερατζάνο έδωσε τα ονόματα Francesca και Nova Gallia στη γη μεταξύ της Νέας Ισπανίας (Μεξικό) και της Αγγλικής Νέας Γης.[10]

Ένας χάρτης της Νέας Γαλλίας του Σαμουήλ ντε Σαμπλαίν το 1612.

Το 1534, ο Ιάκωβος Καρτιέ σχεδίασε να διασχίσει τη Χερσόνησο της Γκασπεζίας και κατέλαβε τη γη στο όνομα του Βασιλέως Φραγκίσκου Α΄.[11] ήταν η πρώτη επαρχία της Νέας Γαλλίας. Ωστόσο, οι αρχικές προσπάθειες των Γάλλων να εγκατασταθούν στην περιοχή κατέληξαν σε αποτυχία.[11]

Γαλλικά αλιευτικά σκάφη συνέχισαν να πλέουν στην ατλαντική ακτή και στον Ποταμό του Αγίου Λαυρεντίου, δημιουργώντας φιλίες με τους ιθαγενείς που αποδείχθηκαν σημαντικές όταν η Γαλλία άρχισε να καταλαμβάνει αυτά τα εδάφη. Γάλλοι έμποροι σύντομα συνειδητοποίησαν ότι η περιοχή του Αγίου Λαυρεντίου έσφυζε από ζώα με πολύτιμες γούνες ιδιαίτερα με κάστορες, που είχαν αρχίσει να σπανίζουν στην Ευρώπη. Τελικά, το γαλλικό στέμμα αποφάσισε να αποικίσει την περιοχή για να διασφαλίσει και να επεκτείνει την επιρροή του στην Αμερική.

Άλλες πρώιμες προσπάθειες των Γάλλων για εγκατάσταση στη Βόρεια Αμερική ήταν το Φορτ Καρολίν, που ιδρύθηκε εκεί που σήμερα βρίσκεται η Τζάκσονβιλ (Φλόριντα), το 1564. Προοριζόμενος ως παράδεισος για τους Ουγενότους, η Καρολίν ιδρύθηκε υπό την ηγεσία του Ρενέ Γκουλέν ντε Λωντονιέρ και του Ζαν Ριμπώλτ. Λεηλατήθηκε από τους Ισπανούς υπό τον Πέδρο Μενέντεθ δε Αβιλές ο οποίος τότε ίδρυσε τον οικισμό της Σαιντ Ωγκουστίν στις 20 Σεπτεμβρίου του 1565.

Η Ακαδία και ο Καναδάς (Νέα Γαλλία) κατοικούνταν από ιθαγενείς νομαδικούς Αλγκονκίνους και μη νομαδικούς Ιροκουά. Αυτά τα εδάφη ήταν γεμάτα από ανεκμετάλλευτα και πολύτιμα φυσικά πλούτη τα οποία προσέλκυαν όλη την Ευρώπη. Μέχρι τη δεκαετία του 1580, είχαν στηθεί γαλλικές εμπορικές εταιρίες και είχαν δεσμευτεί πλοία για τη μεταφορά των γουναρικών. Τα περισσότερα από όσα αποκαλύφθηκαν μεταξύ των ιθαγενών και των Ευρωπαίων επισκεπτών τους αυτή περίπου την εποχή δεν είναι γνωστά ελλείψει ιστορικών καταγραφών.[11]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Francis, R. Douglas· Jones, Richard· Smith, Donald B. (2009). Journeys: A History of Canada. Cengage Learning. σελ. 51. ISBN 978-0-17-644244-6. 
  2. «La Nouvelle France: Le Territoire» [New France: The Territory] (στα French). Government of France. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2017. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  3. Johnston, Andrew John Bayly (2001). Control and Order in French Colonial Louisbourg, 1713–1758. MSU Press. σελίδες 8–9. ISBN 978-0-8701-3570-5. JSTOR 10.14321/j.ctt7zt68f. [νεκρός σύνδεσμος]
  4. «History». Fortress of Louisbourg Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015. 
  5. «Estimated population of Canada, 1605 to present». Statistics Canada. 2009. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2010. 
  6. David L. Preston (2009). The Texture of Contact: European and Indian Settler Communities on the Frontiers of Iroquoia, 1667–1783. U of Nebraska Press. σελ. 43. ISBN 978-0-8032-2549-7. 
  7. Raymonde Litalien (2004). Champlain: The Birth of French America. McGill-Queen's Press - MQUP. σελ. 115. ISBN 978-0-7735-7256-0. 
  8. 8,0 8,1 Caroline Cox· Ken Albala (2009). Opening Up North America, 1497-1800. Infobase Publishing. σελ. 27. ISBN 978-1-60413-196-3. 
  9. Evan T. Pritchard (2002). Native New Yorkers: The Legacy of the Algonquin People of New York. Council Oak Books. σελ. 21. ISBN 978-1-57178-107-9. 
  10. Alan Axelrod (2011). A Savage Empire: Trappers, Traders, Tribes, and the Wars That Made America. St. Martin's Press. σελ. 50. ISBN 978-1-4299-9070-7. 
  11. 11,0 11,1 11,2 Roger E. Riendeau (2007). A Brief History of Canada. Infobase Publishing. σελ. 36. ISBN 978-1-4381-0822-3.