Μεταξισμός
Ο όρος Μεταξισμός αναφέρεται στην πολιτική ιδεολογία που σχετίζεται με τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, η οποία επιδίωκε την αναγέννηση του ελληνικού έθνους και την καθιέρωση μιας σύγχρονης πολιτισμικά ομοιογενούς Ελλάδας.[1] Το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου ήταν απολυταρχικό κράτος επηρεασμένο από τα καθεστώτα του Μουσολίνι στην Ιταλία και του Χίτλερ στη Γερμανία, αν και πολλοί μελετητές δεν το κατατάσσουν στα αμιγώς φασιστικά (καθώς δεν προέκυψε βάσει ενός μαζικού φασιστικού κόμματος με λαϊκό έρεισμα όπως στις άνω περιπτώσεις), αλλά το χαρακτηρίζουν περισσότερο «πατερναλιστικό» με επιρροές από τον Πορτογάλο δικτάτορα Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ.[2]
Όλοι οι οργανισμοί οι οποίοι θεωρούταν ότι ήταν κατά του καθεστώτος απαγορεύονταν και το καθεστώς επιδίωκε οι Έλληνες να κινητοποιούνται σε μια πειθαρχημένη συλλογική ομάδα για τη δημιουργία μιας «Nέας Ελλάδας» ενώ αποδοκίμαζε τον ατομικισμό και τη φιλαυτία ως δημιούργημα ενός «αλλότριου πολιτισμού». [1] Η ιδεολογία συνδέεται άμεσα με το Κόμμα Ελευθεροφρόνων.[2]
Ο Μεταξάς ανεκήρυξε το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου (1936-1941) ως την απαρχή του τρίτου ελληνικού πολιτισμού, με τη δέσμευση να δημιουργήσει πολιτισμικά αγνούς και φυλετικά καθαρούς Έλληνες έχοντας βάση μια στρατοκρατούμενη κοινωνία σαν αυτή της αρχαίας Μακεδονίας και της αρχαίας Σπάρτης, οι οποίες αποτελούσαν τον Πρώτο Ελληνικό Πολιτισμό. Τον Δεύτερο Ελληνικό Πολιτισμό αποτελούσε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία,[1] πιθανώς επηρεασμένος από την τριμερή διαίρεση του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου. Το καθεστώς Μεταξά διακήρυττε πως οι αληθινοί Έλληνες ήταν απαραίτητο να είναι εθνικά Έλληνες και Χριστιανοί, σκοπεύοντας έτσι να αποκλείσει σε Αλβανούς, Σλάβους και Τούρκους που κατοικούσαν στην Ελλάδα την ελληνική ιθαγένεια και υπηκοότητα. [1]
Κύρια χαρακτηριστικά του μεταξισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Υποστήριξη της Μοναρχίας, ως θεσμού - συμβόλου εθνικής ενότητας.
- Αντικομμουνισμός και λογοκρισία
- Αντικοινοβουλευτισμός. Ο Μεταξάς κατηγορούσε το παλιό πολιτικό σύστημα ως αιτία αναρχίας, διαίρεσης και οικονομικής ύφεσης.
- Εθνικισμός και ιδίως πολιτιστική/πολιτισμική καθαρότητα με στόχο έναν νέο "Τρίτο Ελληνικό Πολιτισμό".
- Μιλιταρισμός και οργάνωση της νεολαίας ΕΟΝ στα φασιστικά πρότυπα.
- Κορπορατισμός και κρατικός παρεμβατισμός.
- Προστατευτική οικονομική πολιτική
Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο κοινωνικός έλεγχος που εφάρμοσε ο Μεταξάς είχε επίδραση στην ελληνική κοινωνία και στο μεταπολεμικό πολιτικό σύστημα. Παραδείγματα όπως η Λογοκρισία (σε Τύπο, αλλά και μουσικά ακούσματα) και στοιχεία αστυνομοκρατίας επιβίωσαν μέχρι και την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών.
Τα μέτρα αυτά είχαν εφαρμοστεί ή είχαν γίνει απόπειρες να εφαρμοστούν και πριν τη διακυβέρνηση Μεταξά από άλλους πολιτικούς (περιλαμβανομένου του Βενιζέλου), και την εποχή εκείνη η άρση των κοινοβουλευτικών θεσμών εθεωρείτο επιτρεπτή προκειμένου να επανέλθει η χώρα στην ομαλότητα.[3]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Gert Sørensen, Robert Mallett. International fascism, 1919-45. London, England, UK; Portland, Oregon, USA: Frank Cass Publishers, 2002. σ. 159.
- ↑ 2,0 2,1 Peter Davies, Derek Lynch. The Routledge companion to fascism and the far right. London, England, UK; New York, New York, USA: Routledge, 2002. σ. 276.
- ↑ Π.Γ. Βατικιώτης: Μια πολιτική βιογραφία του Ιωάννη Μεταξά: Φιλολαϊκή απολυταρχία στην Ελλάδα 1936-1941, Ευρασία, Αθήνα 2005, σ. 383. Αναφέρεται στο Κοντού Γ., Η πολιτική και κοινωνική ιδεολογία της 4ης Αυγούστου ..., σελ. 53. Βλ. επίσης Κοντού Γ. σ. 63.
