Κόλαση

Η Κόλαση

Η λέξη Κόλαση, αναφερόμενη στην τιμωρία των αμαρτωλών, προέρχεται από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (Ματθ. 25:46), κατά το οποίο ο Ιησούς είπε ότι θα γίνει η κρίση όλων των ανθρώπων, και οι άσπλαχνοι άνθρωποι "ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον". Το ουσιαστικό κόλασις παράγεται από το ρήμα κολάζω, που σημαίνει κατά βάση "περιορίζω, περικόπτω", μεταγενέστερα επίσης "ελέγχω, διορθώνω" και κατ' επέκταση "κλαδεύω, τιμωρώ, βλάπτω".

Η κόλαση, σύμφωνα με πολλές θρησκευτικές πεποιθήσεις, είναι μια μετά θάνατον ζωή-κατάσταση όπου οι αμαρτωλοί ή φαύλοι νεκροί τιμωρούνται.

Χριστιανισμός

Οι περισσότεροι Χριστιανοί βλέπουν την κόλαση ως αιώνια τιμωρία για τους αμετανόητους αμαρτωλούς, καθώς επίσης και για το διάβολο και τους δαίμονές του. Σε αντίθεση με την έννοια του καθαρτηρίου, η καταδίκη στην κόλαση θεωρείται τελική και αμετάκλητη. Εντούτοις, κατά την κύρια άποψη της χριστιανικής πίστης, ο Θάνατος του Ιησού και η αποδοχή της αγάπης του για τον άνθρωπο επιτρέπει στους αμαρτωλούς που μετανόησαν να αποφύγουν τα βασανιστήρια της κόλασης και να μοιραστούν την αιωνιότητα με τον Θεό.

Η λέξη "κόλαση" υπάρχει στην Αγία Γραφή (Ματθ. 25:46), όπως επίσης υπάρχουν σε αυτή πολλοί στίχοι που την περιγράφουν έμμεσα:

Και αν το μάτι σου σε σκανδαλίζει, βγάλ' το· είναι καλύτερο σε σένα να μπεις μέσα στη βασιλεία τού Θεού μονόφθαλμος, παρά έχοντας δύο μάτια να ριχτείς στη γέεννα της φωτιάς· όπου «το σκουλήκι τους δεν πεθαίνει, και η φωτιά δεν σβήνει». Επειδή, καθένας θα αλατιστεί με φωτιά. (κατά Μάρκον 9:47).

Ενώ οι δειλοί και άπιστοι και μολυσμένοι με βδελύγματα και φονιάδες και πόρνοι και μάγοι και ειδωλολάτρες, και όλοι οι ψεύτες, θα έχουν τη μερίδα τους μέσα στη λίμνη που καίγεται με φωτιά και θειάφι· αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος. (Αποκάλυψη 21:8).

Κατά την Ορθόδοξη θεολογία, ο Θεός δεν έχει κατασκευάσει κάποια Κόλαση ούτε υπάρχει τόπος απ' όπου αυτός απουσιάζει. "Παράδεισος και Κόλαση δεν είναι δυο διαφορετικοί τόποι. Αυτή η εκδοχή είναι ειδωλολατρική. Είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις (τρόποι), που προκύπτουν από την ίδια άκτιστη πηγή και βιώνονται ως δυο διαφορετικές εμπειρίες. Ή μάλλον είναι η ίδια εμπειρία, βιούμενη διαφορετικά από τον άνθρωπο, ανάλογα με τις εσωτερικές προϋποθέσεις του". Για παράδειγμα πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας που εξηγούν αυτό το δόγμα φέρεται ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Αυτός παρατηρεί ότι το ίδιο πυρ είναι στο οποίο ο Θεός βαπτίζει τους ανθρώπους, και άλλοτε φωτίζει και άλλοτε τιμωρεί (κολαστικό), ανάλογα με τη διάθεση του καθενός. Και αλλού αναφέρει ότι το φως του Χριστού είναι ένα, αλλά «ου ενιαίος, αλλά διαφόρως μετέχεται…». Κατά τον Άγιο Ισαάκ τον Σύρο, "Κόλαση είναι η μάστιγα της αγάπης". Επίσης κατά τον Μέγα Βασίλειο, το ίδιο πυρ είναι που άλλους φωτίζει και άλλους καίει. Στην Καθολική θεολογία υπάρχει η διαφορετική αντίληψη του «πουργατορίου» (καθαρτηρίου). Ωστόσο, σχολαστικές αντιλήψεις-ερμηνείες, που διαδόθηκαν μέσω του έργου του Δάντη (Κόλαση), έχουν καθιερώσει την εκδοχή του χωρισμού παραδείσου-κολάσεως, ως δυο διαφορετικών τόπων, κάτι που πλησιάζει την ειδωλολατρική αντίληψη. Σημειώνεται σχετικά ότι η Ορθόδοξη θεολογία είναι "αποφατική", δηλαδή προσπαθεί να δώσει ερμηνείες αποδεσμευόμενη από κατηγορίες της ανθρώπινης σκέψης και από εικόνες των αισθητών πραγμάτων. Αντίθετα, οι ερμηνείες των περισσότερων άλλων χριστιανικών δογμάτων είναι "καταφατικές", θεωρώντας έννοιες όπως η Κόλαση ότι είναι πραγματικότητες κατασκευασμένες από τον Θεό.