Κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1947

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τρίτη κυβέρνηση Σοφούλη
Βασιλευομένη Δημοκρατία
Ημερομηνία σχηματισμού7 Σεπτεμβρίου 1947
Ημερομηνία διάλυσης18 Νοεμβρίου 1948
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός ΚράτουςΠαύλος Α΄ της Ελλάδας
Πρόεδρος ΚυβέρνησηςΘεμιστοκλής Σοφούλης
Αντιπρόεδρος ΚυβέρνησηςΚωνσταντίνος Τσαλδάρης
Συνολικός αριθμός Μελών35
Συμμετέχοντα κόμματαΛαϊκό Κόμμα & Κόμμα Φιλελευθέρων
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμαΚυβέρνηση συνεργασίας κομμάτων
254 / 354 (72%)
Ιστορία
ΕκλογέςΕλληνικές βουλευτικές εκλογές 1946
Θητεία νομοθετικού σώματος13 Μαΐου 1946 - 8 Ιανουαρίου 1950 Δ' Αναθεωρητική Βουλή
ΠροηγούμενηΚυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη 1947
ΔιάδοχηΚυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1948

Η Κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1947 (Σεπτέμβριος 1947Νοέμβριος 1948) ήταν η πρώτη κυβέρνηση συνεργασίας των δυο κομμάτων εξουσίας (Λαϊκό Κόμμα και Κόμμα Φιλελευθέρων) στη μεταπολεμική Ελλάδα.

Η συνεργασία έγινε πραγματικότητα κάτω από τις πιέσεις του αμερικανικού παράγοντα, και ιδίως του «Διευθυντή του Γραφείου Υποθέσεων Εγγύς και Μέσης Ανατολής» του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α, Λόι Χέντερσον, ο οποίος κατόρθωσε κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, το Σεπτέμβριο του 1947, και υπό την απειλή αναστολής της οικονομικής βοήθειας της χώρας του προς την Ελλάδα, να πείσει τους δυο πολιτικούς αρχηγούς να συνεργαστούν. [1]Ο Κ. Τσαλδάρης υποχωρώντας έδωσε την Πρωθυπουργία στο Θ. Σοφούλη (αν και ήταν αρχηγός του δεύτερου σε ψήφους κόμματος της Βουλής) και η νέα Κυβέρνηση αντικατέστησε την προηγούμενη στις 7 Σεπτεμβρίου 1947. Την ικανοποίησή του για τη νέα Κυβέρνηση εξέφρασε και ο Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α., Τζορτζ Μάρσαλ, σε δήλωσή του στις 15 Σεπτεμβρίου : «Αυτή τη στιγμή, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας φανερώνει τον πόθο των νόμιμων πολιτικών κομμάτων να ξεπεράσουν τις κομματικές διαφορές και να συνεργαστούν για την ευημερία του ελληνικού έθνους. Ελπίζουμε ότι η συμφωνία αυτή προιωνίζει ένα λαμπρό μέλλον για τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού στην αντιμετώπιση των σοβαρών εθνικών προβλημάτων του.»[2]
Ύστερα από πρωτοβουλία του Θ. Σοφούλη θα δημοσιευτεί στις 14 Σεπτεμβρίου 1947 το ψήφισμα "Περί αμνηστίας παραδιδομένων στασιαστών". Με βάση αυτό το ψήφισμα, όσοι συμμετέχοντες σε στασιαστικές πράξεις παραδίδονταν και αφοπλίζονταν αυτοβούλως κατά τη διάρκεια του επόμενου μήνα, θα αμνηστεύονταν αυτοδικαίως και θα απολύονταν άμεσα. Παρ' όλη την καλή πρόθεση του Σοφούλη, το ψήφισμα είχε ελάχιστο αντίκτυπο στους αντάρτες τους Δημοκρατικού στρατού, [3]και μάλιστα το Κ.Κ.Ε. αποφάσισε να κλιμακώσει την αντιπαράθεση με την ίδρυση της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα, στις 24 Δεκεμβρίου 1947 ο ραδιοφωνικός σταθμός του Δ.Σ., ανακοίνωσε το σχηματισμό της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης», με πρόεδρο τον αρχηγό του Δ.Σ.Ε., Μάρκο Βαφειάδη. Η Κυβέρνηση τότε, έθεσε εκτός νόμου το Κ.Κ.Ε και το Ε.Α.Μ, καθώς και την εφημερίδα Ριζοσπάστης. Συγκεκριμένα, με τον Α.Ν. 509/1947 , που δημοσιεύτηκε στις 27 Δεκεμβρίου, «Περί μέτρων ασφαλείας του Κράτους, του πολιτεύματος, του κοινωνικού καθεστώτος και της προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», αποφασίστηκε ότι «Το Κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος, το Εθνικόν Απελευθερωτικό Μέτωπον (ΕΑΜ) και η Εθνική Αλληλεγγύη προπαρασκευάσαντα και ενεργούντα την κατά της ακεραιότητας της Χώρας προδοτικήν ανταρσίαν διαλύονται.» [4] Με την πάροδο του χρόνου, οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων που δε μετείχαν στην Κυβέρνηση, και κυρίως οι Σοφοκλής Βενιζέλος και Γεώργιος Παπανδρέου, άρχιζαν να πιέζουν για τη συμμετοχή τους, καταγγέλοντας τη συγκυβέρνηση των δυο κομμάτων εξουσίας, ως «Θανάσιμον κίνδυνον της πατρίδας»[5] Ο Πρωθυπουργός υπέβαλλε την παραίτηση της Κυβέρνησης στις 12 Νοεμβρίου του 1948, και η νέα κυβερνητική κρίση που ξέσπασε δε διευθετήθηκε παρά έξι ημέρες αργότερα, με πρόχειρο τρόπο, (ανασχηματισμός του υπουργικού συμβουλίου), που προοιώνιζε την επόμενη κυβερνητική κρίση.

Μαχητές του «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας»

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[6]

- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Μιχαήλ Αιλιανό
- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Γεώργιο Μελά
- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Δημήτριο Βουρδουμπά
- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Ιωάννη Πολίτη
- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή
- αντικαταστάθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1947 από τον Θεόδωρο Δεσύλλα
- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Αναστάσιο Μπακαλμπάση
  • «Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Δημήτριος Λόντος
  • «Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Γεώργιος Β. Μελάς (διορίστηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1947)
- παραιτήθηκε στις 2 Μαρτίου 1948
- στις 7 Μαΐου 1948 ανέλαβε καθήκοντα ο Μιχαήλ Μαυρογορδάτος
  • «Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Μιχαήλ Αιλιανός (διορίστηκε στις 7 Μαΐου 1948)
- αντικαταστάθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου από τον Αριστείδη Μπασιάκο
- αντικαταστάθηκε στις 7 Μαΐου 1948 από τον Κωνσταντίνο Κορόζο

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. https://www.tanea.gr/2013/07/08/politics/pws-o-emfylios-odigise-se-kybernisi-deksias-kai-kentroy/
  2. Γ. Χαρίτος: «Ο εξωτερικός παράγοντας και ο ελληνικός εμφύλιος, 1946-1949», μεταπτυχιακή εργασία, σελ.37 [1]
  3. Το ψήφισμα "Περί αμνηστίας παραδιδομένων στασιαστών", εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο, μέλη παραστρατιωτικών οργανώσεων που τα προηγούμενα χρόνια συμμετείχαν σε αυτό που ονομάστηκε Λευκή τρομοκρατία. Περισσότερα βλέπε στο :http://www.kolivas.de/archives/338458
  4. [2]
  5. https://www.tanea.gr/2013/07/08/politics/pws-o-emfylios-odigise-se-kybernisi-deksias-kai-kentroy/
  6. «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1082
  7. Στις 7 Μαΐου 1948 ιδρύθηκε το «Υπουργείο Εφοδιασμού και Διανομών» , με κύριο σκοπό την διανομή της Αμερικανικής βοήθειας στην Ελλάδα (εκτός της στρατιωτικής). Συγκεκριμένα, αρμοδιότητες του υπουργείου ήταν η αποτελεσματικότερη οργάνωση των εφοδίων, η δίκαιη κατανομή τους σύμφωνα με τις ανάγκες του πληθυσμού, η παρακολούθηση της παραγωγής, και βιομηχανοποιήσης των ειδών πρώτης ανάγκης, ο έλεγχος των τιμών αυτών και η διανομή τους με δελτία και η σταθεροποίηση του τιμάριθμου της ζωής. Το «Υπουργείο Εφοδιασμού» καταργήθηκε. (ΦΕΚ Α119 /1948)
  8. Στις 14 Φεβρουαρίου 1948 αμέσως μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, επεκτάθηκε και εκεί ο θεσμός του Γενικού Διοικητή. Έδρα της «Γενικής Διοίκησης Δωδεκανήσων» ήταν η Ρόδος. (ΦΕΚ Α39/ 1948)