Περιφέρειες της Ελλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Διοικητικές περιφέρειες της Ελλάδας
ΚατηγορίαΟΤΑ Β΄ βαθμού
ΠεριοχήΕλλάδα
Δημιουργήθηκε απόΝ.1622/1986
Δημιουργήθηκε14 Ιουλίου 1986
1 Ιανουαρίου 2011 (ως ΟΤΑ)
Αριθμός13
ΔιοίκησηΠεριφερειακό συμβούλιο
ΥποδιαιρέσειςΠεριφερειακή Ενότητα
ΑντικατέστησεΝομαρχία
Αντικαταστάθηκε απόΑποκεντρωμένη διοίκηση σε συγκεκριμένα ζητήματα
Ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση
Βαθμός Ο.Τ.Α. Υποδιαιρέσεις
α΄ Δήμος  •  Δημοτική ενότητα
 •  Κοινότητα
β΄ Περιφέρεια  Περιφερειακή ενότητα

Περιφέρειες ονομάζονται οι 13 δευτεροβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης του ελληνικού κράτους. Κάθε περιφέρεια έχει συσταθεί σε μια ευρύτερη περιοχή της χώρας (εξαιρουμένου του Αγίου Όρους), διαθέτει δικές της αυτοτελείς υπηρεσίες και προϋπολογισμό και τα όργανά της εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία.[εκκρεμεί παραπομπή] Οι αρμοδιότητές της απλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα: από το σχεδιασμό, το συντονισμό και την εφαρμογή των πολιτικών που άπτονται των ζητημάτων της περιοχής, μέχρι και επιμέρους καθήκοντα της κεντρικής διοίκησης που μπορεί να της ανατεθούν με νόμο.

Ο όρος εμπεριέχει επίσης γεωγραφική σημασία, υπό την έννοια ότι οι περιφέρειες διαθέτουν συγκεκριμένη έκταση, πληθυσμό και έδρα,[1] όμως ο αμιγώς γεωγραφικός όρος είναι το διαμέρισμα. Από τις δεκατρείς περιφέρειες, μόλις τρεις ταυτίζονται εδαφικά με διαμέρισμα: Ηπείρου, Θεσσαλίας και Κρήτης.

Ιστορική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ιδιότυπη διαίρεση της χώρας σε περιφέρειες (με την ονομασία Περιφερειακαί Διοικήσεις) έγινε από τη χούντα των συνταγματαρχών με τη μεταρρύθμιση του 1971, αλλά ακυρώθηκε δύο χρόνια αργότερα, μετά το πραξικόπημα Ιωαννίδη. Σύμφωνα με το τότε χουντικό πρόγραμμα, οι περιφέρειες ήταν μόλις επτά και οι διορισμένοι διοικητές τους εισέρχονταν αυτομάτως στο Υπουργικό Συμβούλιο ως υφυπουργοί.

Η σύσταση των κανονικών περιφερειών με τα σημερινά τους όρια έγινε από την δεύτερη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και τον υπουργό Εσωτερικών Μένιο Κουτσόγιωργα με το Ν.1622/1986 «για την Περιφερειακή Ανάπτυξη και τον Δημοκρατικό Προγραμματισμό»[2] και το Π.Δ.51/87,[3] ο δε χαρακτήρας τους ήταν κατά βάσιν επικουρικός της κεντρικής διοίκησης και τα όργανά τους διορίζονταν από αυτήν. Στα τέλη της δεκαετίας του '90 η λειτουργία τους μεταρρυθμίστηκε με παράλληλη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων τους (Ν.2503/1997[4] και 2647/1998), και πάλι όμως παρέμειναν άμεσα εξαρτώμενες από την κεντρική διοίκηση, αφού το σύνολο των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων συγκεντρωνόταν στα χέρια του διορισμένου από την κυβέρνηση γενικού γραμματέα τους.

Το σημερινό τους χαρακτήρα οι περιφέρειες τον έλαβαν τον Ιανουάριο του 2011, όταν τέθηκαν σε ισχύ οι σχετικές διατάξεις του «Καλλικράτη» που προέβλεπαν πλήρη δημοσιονομική και διοικητική αυτοτέλεια, αιρετά όργανα (περιφερειάρχης και περιφερειακό συμβούλιο) και ανάληψη μέρους των αρμοδιοτήτων των καταργημένων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων. Παράλληλα όμως έχασαν κάποιες από τις έως τότε αρμοδιότητές τους, οι οποίες κρίθηκε σκόπιμο να παραμείνουν στα χέρια της κρατικής διοίκησης μέσω των αποκεντρωμένων διοικήσεων.[5]

Κατάλογος περιφερειών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νο Περιφέρεια Έδρα Περιφέρειας Μεγαλύτερη πόλη Μεγαλύτερος Δήμος
(σε πληθυσμό)
Έκταση
(km²)
Μόνιμος Πληθυσμός (2021)

(κάτοικοι)

Πληθυσμός

(2011)
(κάτοικοι)

Πυκνότητα πληθυσμού

(2011)
(κάτοικοι/km²)

Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν
(εκατομμύρια €)
Κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν
()
1 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη Κομοτηνή Αλεξανδρούπολη Αλεξανδρούπολης 14.157 562.201 606.170 42,82 9.265 15.272
2 Κεντρική Μακεδονία Θεσσαλονίκη Θεσσαλονίκη Θεσσαλονίκης 18.811 1.795.669 1.874.590 99,66 32.285 16.559
3 Δυτική Μακεδονία Κοζάνη Κοζάνη Κοζάνης 9.451 254.595 282.120 29,85 5.506 18.786
4 Ήπειρος Ιωάννινα Ιωάννινα Ιωαννιτών 9.203 319.991 336.650 36,58 5.079 14.221
5 Θεσσαλία Λάρισα Λάρισα Λαρισαίων 14.037 688.255 730.730 52,06 11.608 15.772
6 Στερεά Ελλάδα Λαμία Χαλκίδα Χαλκιδέων 15.549 508.254 546.870 35,17 10.537 19.007
7 Ιόνιες Νήσοι Κέρκυρα Κέρκυρα Κέρκυρας 2.307 204.532 206.470 89,50 4.130 17.726
8 Δυτική Ελλάδα Πάτρα Πάτρα Πατρέων 11.350 648.220 680.190 59,93 10.659 14.332
9 Πελοπόννησος Τρίπολη Καλαμάτα Καλαμάτας 15.490 539.535 581.980 37,57 9.809 16.580
10 Αττική Αθήνα Αθήνα Αθηναίων 3.808 3.814.064 3.812.330 1001,11 110.546 26.968
11 Βόρειο Αιγαίο Μυτιλήνη Μυτιλήνη Λέσβου 3.836 194.943 197.810 51,57 3.330 16.638
12 Νότιο Αιγαίο Ερμούπολη Ρόδος Ρόδου 5.286 327.820 308.610 58,38 7.646 24.828
13 Κρήτη Ηράκλειο Ηράκλειο Ηρακλείου 8.336 624.408 621.340 74,54 11.243 18.421

Πηγές πληροφοριών πίνακα[6][7][8][9]

Χάρτης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης της Ελλάδας με αριθμημένες τις περιφέρειες.Περιφέρεια Κεντρικής ΜακεδονίαςΠεριφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και ΘράκηςΠεριφέρεια Δυτικής ΜακεδονίαςΠεριφέρεια ΗπείρουΠεριφέρεια ΘεσσαλίαςΠεριφέρεια Ιονίων ΝήσωνΠεριφέρεια Δυτικής ΕλλάδαςΠεριφέρεια Στερεάς ΕλλάδαςΠεριφέρεια ΑττικήςΠεριφέρεια ΠελοποννήσουΠεριφέρεια Βορείου ΑιγαίουΠεριφέρεια Νοτίου ΑιγαίουΠεριφέρεια Κρήτης
Χάρτης της Ελλάδας με αριθμημένες τις περιφέρειες.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Άγιο Όρος, το μοναδικό αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης & λειτουργίας Αρχειοθετήθηκε 2010-08-16 στο Wayback Machine. - επίσημη πύλη των ελληνικών περιφερειών
  2. Ν.1622/86 «Τοπική Αυτοδιοίκηση - Περιφερειακή Ανάπτυξη - Δημοκρατικός Προγραμματισμός», (ΦΕΚ 92/τ.Α΄/14-7-1986) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  3. Π.Δ. 51/87 «Καθορισμός των Περιφερειών της Χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της Περιφερειακής Ανάπτυξης», (ΦΕΚ 26/τ.Α΄/06-03-1987) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  4. Ν.2503/97 «Διοίκηση, οργάνωση, στελέχωση της Περιφέρειας, ρύθμιση θεμάτων για την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις», (ΦΕΚ 107/τ.Α΄/30-05-1997) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  5. Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης», (ΦΕΚ 87/τ.Α΄/07-06-2010) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  6. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2012. 
  7. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2015. 
  8. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2015. 
  9. «Μόνιμος Πληθυσμός - ELSTAT». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2023.