Καρνάγιο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Καρνάγιο στην Κοιλάδα Αργολίδας.

Το καρνάγιο (ιταλικά: carenaggio < carenare +‎ -aggio < carena < λατινικά carina), ή αλλιώς ταρσανάς[1] είναι όρος της ναυτικής γλώσσας, που έχει λατινική – ενετική προέλευση. Είναι το τμήμα ή τα τμήματα του αιγιαλού εντός ή λιμένων ή όρμων, που λόγω ομαλής κλίσης, επιτρέπουν την ανέλκυση και την καθέλκυση μικρών σκαφών, πλοιαρίων ή ψαράδικων, τόσο ξύλινων όσο και πλαστικών, προκειμένου να συντηρηθούν, λ.χ. "καρναγιάρισμα", δηλ. υφαλοκαθαρισμούς, υφαλοχρωματισμούς, καλαφατίσματα και παλαμίσματα.

Τα καρνάγια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας.[2] Κανένα από τα καρνάγια που έχουν απομείνει δεν χαρακτηρίζεται από την ένταση και τη ζωντάνια του παρελθόντος[3] και ο ευρύτερος κλάδος της ξυλοναυπηγικής αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα.[4][5][6] Τα περισσότερα καρνάγια στην Ελλάδα έχουν εκλείψει, λίγα καρνάγια έχουν απομείνει σήμερα στη Λευκάδα, στην Αιτωλοακαρνανία, στη Καβάλα, στη Σύρο, στη Μαγνησία, στην Κάλυμνο, στη Σάμο και τη Λέσβο, στην Ιερισσό της Χαλκιδικής κ.ά.

Προέλευση όρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ουσιαστικά, η λέξη προέρχεται από όρο «καρένα» (ιταλικής προέλευσης), δηλαδή το μέρος του πλοίου ή ξύλινου σκάφους το οποίο βρίσκεται μέσα στο θαλασσινό νερό, τη γάστρα. Εκεί κολλάνε φύκια και κοχύλια που πρέπει να καθαρίζονται. Τα έφερναν στα ρηχά νερά της ναυπηγικής ζώνης, τα γέρνανε στο πλευρό τους και τα ‘καρενάριζαν’. Σήμερα, πολλά από τα καρνάγια είναι χώροι στους οποίους κυρίως συντηρούν και επισκευάζουν παραδοσιακά ξύλινα σκάφη, κυρίως της αλιείας.[7]

Το καρνάγιο (ή ταρσανάς) στον λιμένα της Νάξου.

Εξέλιξη και ανάπτυξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο όρος αυτός αναπτύχθηκε κυρίως στις περιοχές που βρέθηκαν για πολύ καιρό Ενετοκρατούμενες σε αντίθεση του αντίστοιχου όρου ταρσανάς που αναπτύχθηκε περισσότερο στις τουρκοκρατούμενες περιοχές. Και ενώ στην αρχή τα καρνάγια αποτελούσαν χώρους μόνο για μικρές επισκευαστικές κυρίως δραστηριότητες στη συνέχεια άρχισαν σ΄ αυτά να ναυπηγούνται και μεγαλύτερα σκάφη από εκείνα που ναυπηγούνταν στους ταρσανάδες. Έτσι μετά την Παλιγγενεσία οι πρώτες ναυπηγικές μονάδες ήταν τα μεγάλα καρνάγια της εποχής που βρίσκονταν στις Σπέτσες, στο Γαλαξίδι, τη Σύρο, τη Θάσο, και στον Πόρο. Πολύ αργότερα άρχισαν ν΄ αναπτύσσονται επίσης και σ΄ άλλα νησιά όπως στην Αίγινα και βεβαίως στον Πειραιά και ειδικότερα στη περιοχή του Περάματος και στην Ιερισσό, όπως και σε δύο νησιά του Β. Αιγαίου συνυφασμένα με την τέχνη της ξυλοναυπηγικής, τη Λέσβο και τη Σάμο, γνωστές από την εποχή του Βυζαντίου.[8]

Και όμως αυτές οι μικρές μονάδες αποτέλεσαν την αρχή του ναυπηγικού θαύματος που παρατηρήθηκε αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε μία αξιοπρόσεκτη ελληνική ναυπηγική υποδομή φθάνοντας κάποια χρονική περίοδο η Ελλάδα να έχει τις μεγαλύτερες δεξαμενές της Μεσογείου και από τις μεγαλύτερες ναυπηγικές μονάδες του ίδιου χώρου.

Τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπάρχουν πρωτοβουλίες της ελληνικής Πολιτείας για την αξιοποίηση των καρνάγιων και την αναγέννηση του εν λόγω κλάδου της ναυπηγικής,[9][10]παρά τα σημαντικά προβλήματα του ξυλοναυπηγικού κλάδου.[11]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Καρνάγια». Spetses Island. 12 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. 
  2. «Τα καρνάγια της Ιερισσού». Δήμος Αριστοτέλη (στα gr). Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  3. «Τα μεγάλα προβλήματα του ξυλοναυπηγικού κλάδου. - Portal στο χώρο του ξύλου». ewood.gr. 10 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2023. , άρθρο της Χρυσάνθης Δαφνά και Γεωργίου Μαντάνη
  4. Group), Radiotileoptiki S.A (OPEN Digital (1 Ιανουαρίου 1980). «Τα καρνάγια της Ιερισσού Χαλκιδικής». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. 
  5. «Τα παραδοσιακά καρνάγια μάλλον κερδίζουν τη μάχη, τα καΐκια τη χάνουν…». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 26 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. 
  6. http://www.wfdt.teilar.gr/papers/ptyxiakes/Dafna.pdf Πτυχιακή εργασία της Χρ. Δαφνά (ΤΕΙ Λάρισας)
  7. «SOS εκπέμπουν τα ιστορικά καρνάγια της Ελλάδας: Μία ναυπηγική παράδοση 2.000 ετών που χάνεται [βίντεο]». iefimerida.gr. 4 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. 
  8. http://www.wfdt.teilar.gr/material/Bothos-Kakaras-2013.pdf
  9. «Νησιωτική Οικονομία – Τα καρνάγια (Ταρσανάδες) και οι καραβομαραγκοί ….Γιατί εμείς οι Δωδεκανήσιοι ξέρουμε πώς να προχωράμε…». Περιφερειακή Αιγαιοπελαγίτικη Ενημέρωση. 6 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. 
  10. Παπασταθοπούλου, Χριστίνα (4 Ιουλίου 2019). «Σωτήριες αποφάσεις για ταρσανάδες και καρνάγια». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. 
  11. [[1] «Τεχνικά άρθρα»] Check |url= value (βοήθεια). καθ. Γ. Μαντάνης. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2023. [νεκρός σύνδεσμος] Τα μεγάλα προβλήματα του ξυλοναυπηγικού κλάδου. Περιοδικό eWood, τεύχος 02/23