Καντόνια της Ελβετίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χάρτης της Ελβετίας διαιρεμένης σε Καντόνια

Τα είκοσι έξι καντόνια της Ελβετίας είναι οι διοικητικές υποδιαιρέσεις της Ελβετικής Συνομοσπονδίας. Ιστορικά και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, κάθε καντόνι στην Παλαιά Ελβετική Συνομοσπονδία ήταν κυρίαρχο κράτος, με τα σύνορα, τον στρατό και το νόμισμά του. Η ομοσπονδιακή δομή καθιερώθηκε το 1848. Κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, η ελβετική συνομοσπονδία αποτελούνταν από δεκατρία κυρίαρχα κράτη. Αυτά τα κράτη ονομάστηκαν καντόνια και υπήρξαν σε δύο διαφορετικές μορφές: έξι επαρχιακά (ή δασικά) καντόνια και επτά αστικά καντόνια. Τα έξι επαρχιακά καντόνια ήταν λαϊκές δημοκρατίες, ενώ τα επτά αστικά καντόνια κυβερνούνταν από τα συμβούλια πόλεων. Εντούτοις, αυτά τα συμβούλια πόλεων ελέγχονταν από τις μικρές ολιγαρχίες των πλούσιων πολιτών. Τα αστικά καντόνια περιλάμβαναν τη Ζυρίχη, τη Βέρνη, και τη Βασιλεία.

Κάθε καντόνι έχει το σύνταγμα, το νομοθετικό σώμα, την κυβέρνηση και τα δικαστήριά του. Τα περισσότερα από τα νομοθετικά σώματα των καντονίων είναι τα Κοινοβούλια, το μέγεθός των οποίων ποικίλλει μεταξύ πενήντα οκτώ και διακοσίων εδρών. Μερικά νομοθετικά σώματα είναι Καντονικά Συμβούλια (Landsgemeinden).

Οι καντονικές κυβερνήσεις αποτελούνται από πέντε ή επτά μέλη, ανάλογα με το καντόνι. Όλα τα θέματα που δεν εμπίπτουν ρητά στη συνομοσπονδία σύμφωνα με το ελβετικό σύνταγμα ρυθμίζονται από τα καντόνια, που επίσης καθορίζουν και τον βαθμό αυτονομίας των δήμων. Τα μεγέθη των καντονίων ποικίλλουν, από ακριβώς 37 έως 7.105 τετραγωνικά χλμ. και ο πληθυσμός τους από 16.416 έως 1.579.967. Σε καντονικά θέματα, η άμεση δημοκρατία υπό μορφή Καντονικών Συμβουλίων (Landsgemeinde) είναι τώρα περιορισμένη στα καντόνια Appenzell Innerrhoden και Glarus. Σε όλα τα άλλα καντόνια τα δημοκρατικά δικαιώματα εκφράζονται μέσω ψηφοφορίας.

Μετά από τη δημιουργία του καντονίου Ιούρα το 1978 δεν έχει υπάρξει κανένα νέο καντόνι. Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1999, ο αριθμός καντονίων είναι επίσημα 26, αλλά ο αριθμός κρατών (Stände) σχετικών για την εκλογή του Συμβουλίου των κρατών (Ständerat) και της ψηφοφορίας στις ομοσπονδιακές πρωτοβουλίες, είναι 23: τα καντόνια Unterwalden, Appenzell, και της Βασιλείας μετρώνται ως δύο ημι-καντόνια. Το Unterwalden διαιρείται σε Obwalden και Nidwalden, το Appenzell σε Innerrhoden και Ausserrhoden, και η Βασιλεία διαιρείται σε Βasel - Stadt και Βasel - Landschaft.

Κατάλογος και χάρτης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έμβλημα Καντόνι Καντoνική
ψήφος
Πρωτεύουσα Προσχώρηση Έκταση (χλμ2) Πληθυσμός (31-12-2022)[1] Πυκνότητα (κατ./τ.χλμ.) Δήμοι Επίσημες
γλώσσες
Ζυρίχη (ZH)
1
Ζυρίχη
1351
1.728,95 1.579.967 913,8
160
γερμανικά
Βέρνη (BE)
1
Βέρνη
1353
5.959,59 1.051.437 176,4
337
γερμανικά, γαλλικά
Λουκέρνη (LU)
1
Λουκέρνη
1332
1.493,51 424.851 284,5
80
γερμανικά
Ούρι (UR)
1
Άλτντορφ
1291
1.076,56 37.317 34,7
19
γερμανικά
Σβυτς (SZ)
1
Σβυτς
1291
907,89 164.920 181,7
30
γερμανικά
Όμπβαλντεν (OW)
0,5
Ζάρνεν
1291
490,58 38.700 78,9
7
γερμανικά
Νίντβαλντεν (NW)
0,5
Στανς
1291
275,84 44.420 161
11
γερμανικά
Γκλάρους (GL)
1
Γκλάρους
1352
685,32 41.471 60,5
3
γερμανικά
Τσουγκ (ZG)
1
Τσουγκ
1352
238,73 131.164 549,4
11
γερμανικά
Φριμπούρ (FR)
1
Φριμπούρ
1481
1.671,42 334.465 200,1
126
γαλλικά, γερμανικά
Σόλοτουρν (SO)
1
Σόλοτουρν
1481
790,45 282.408 357,3
107
γερμανικά
Βασιλείας - πόλη (BS)
0,5
Βασιλεία
1501
36,95 196.786 5.325,8
3
γερμανικά
Βασιλείας - επαρχία (BL)
0,5
Λιέσταλ
1501
517,56 294.417 568,9
86
γερμανικά
Σαφχάουζεν (SH)
1
Σαφχάουζεν
1501
298,43 85.214 285,5
26
γερμανικά
Άπεντσελ Άουσερροντεν (AR)
0,5
Έρισαου /
Τρόζεν1
1513
242,84 55.759 229,6
20
γερμανικά
Άπεντσελ Ίνερροντεν (AI)
0,5
Άπεντσελ
1513
172,48 16.416 95,2
5
γερμανικά
Σανκτ Γκάλεν (SG)
1
Σανκτ Γκάλεν
1803
2.030,75 525.967 259
75
γερμανικά
Γκριτζόνι (GR)
1
Κουρ
1803
7.105,39 202.538 28,5
101
γερμανικά,
ιταλικά, ραιτορομανικά
Άαργκαου (AG)
1
Άαραου
1803
1.403,76 711.232 506,7
198
γερμανικά
Τούργκαου (TG)
1
Φράουενφελντ
1803
991,77 289.650 292,1
80
γερμανικά
Τιτσίνο (TI)
1
Μπελλιντσόνα
1803
2.812,21 354.023 125,9
106
ιταλικά
Βω (VD)
1
Λωζάνη
1803
3.211,94 830.431 258,5
300
γαλλικά
Βαλαί (VS)
1
Σιόν
1815
5.224,49 357.282 68,4
122
γαλλικά, γερμανικά
Νεσατέλ (NE)
1
Νεσατέλ
1815
802,24 176.571 220,1
27
γαλλικά
Γενεύη (GE)
1
Γενεύη
1815
282,49 514.114 1.819,9
45
γαλλικά
Ιούρα (JU)
1
Ντελεμόν
1979
838,51 73.865 88,1
51
γαλλικά
Ελβετική Συνομοσπονδία (CH)
23
Βέρνη
1291
41.284 8.815.385 213,5
2.136
γερμανικά, γαλλικά,
ιταλικά, ραιτορομανικά

Σημειώσεις:
1 Η έδρα της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου του καντονίου του Appenzell Ausserrhoden βρίσκεται στο Έρισαου, ενώ η δικαστική και αστυνομική έδρα στο Τρόζεν.

  • Τα δύο γραμματα για τα ελβετικά καντόνια χρησιμοποιούνται ευρέως, π.χ. στις πινακίδες κυκλοφορίας αυτοκινήτων και στους κωδικούς ISO 3166-2 (με το πρόθεμα "CH-", π.χ. CH-SZ για το καντόνι Schwyz).

Ονόματα των καντονίων σε διάφορες γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

(σε έντονα εμφανίζονται στην επίσημη γλώσσα ή γλώσσες που αντιστοιχεί σε κάθε καντόνι)

Τοπική γλώσσα ISO
/ K.z.
γερμανικά
1
γαλλικά
1
ιταλικά
1
ραιτορομανικά
1
ελληνικά
2
Aargau (Άαργκαου) AG Aargau Argovie Argovia Argovia
Αργοβία
Appenzell Ausserrhoden (Άπεντσελ Άουσερροντεν) AR Appenzell Ausserrhoden Appenzell Rhodes-Extérieures Appenzello Esterno Appenzell dador
Άπεντσελ Έξω-Περιοχή
Appenzell Innerrhoden (Άπεντσελ Ίνερροντεν) AI Appenzell Innerrhoden Appenzell Rhodes-Intérieures Appenzello Interno Appenzell dadens
Άπεντσελ Έσω-Περιοχή
Basel-Landschaft (Μπάζελ-Λάντσαφτ) BL Basel-Landschaft Bâle-Campagne Basilea-Campagna Basilea-Champagna
Βασιλεία-Εξοχή
Basel-Stadt (Μπάζελ-Στατ) BS Basel-Stadt Bâle-Ville Basilea-Città Basilea-Citad
Βασιλεία-Πόλη
Bern (Μπερν) BE Bern Berne Berna Berna
Βέρνη
Fribourg (Φριμπούρ) FR Freiburg Fribourg Friburgo Friburg
Φρίμπουργκ
Genève (Ζενέβ) GE Genf Genève Ginevra Genevra
Γενεύη
Glarus (Γκλάρους) GL Glarus Glaris Glarona Glaruna
Γκλάρους
Graubünden (Γκράουμπυντεν) GR Graubünden Grisons Grigioni (Γκριτζιόνι) Grischun (Γκρισούν)
Γκραουμπύντεν
Jura (Ζυρά) JU Jura Jura Giura Giura
Ιούρα
Luzern (Λουτσέρν) LU Luzern Lucerne Lucerna Lucerna
Λουκέρνη
Neuchâtel (Νεσατέλ) NE Neuenburg (Νόιενμπουρκ) Neuchâtel Neuchâtel Neuchâtel
Νεσατέλ
Nidwalden (Νιντβάλντεν) NW Nidwalden Nidwald Nidvaldo Sutsilvania
Νίντβαλντεν
Obwalden (Ομπβάλντεν) OW Obwalden Obwald Obvaldo Sursilvania
Ομπβάλντεν
Sankt Gallen (Ζάνκτ Γκάλλεν) SG St. Gallen Saint-Gall San Gallo Son Gagl
Σανκτ Γκάλεν
Schaffhausen (Σάφχάουζεν) SH Schaffhausen Schaffhouse Sciaffusa Schaffusa
Σαφχάουζεν
Schwyz (Σβίιτς) SZ Schwyz Schwyz Svitto Sviz
Σβυτς
Solothurn (Ζόλοτουρν) SO Solothurn Soleure Soletta Soloturn
Σόλοτουρν
Thurgau (Τούργκαου) TG Thurgau Thurgovie Turgovia Turgovia
Τούργκαου
Ticino (Τιτσίνο) TI Tessin Tessin Ticino Tessin
Τιτσίνο
Uri (Ούρι) UR Uri Uri Uri Uri
Ούρι
Valais (Βαλέ) VS Wallis (Βάλις) Valais Vallese Vallais
Βαλαί
Vaud (Βω) VD Waadt Vaud Vaud Vad
Βω
Zug (Τσούκ) ZG Zug Zoug Zugo Zug
Τσουγκ
Zürich (Τσύριχ) ZH Zürich Zurich Zurigo Turitg
Ζυρίχη

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]