Καλαμάρι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά το μαλάκιο. Για το μελανοδοχείο, δείτε: Μελανοδοχείο.
Ευρωπαϊκό καλαμάρι (Loligo vulgaris)

Το καλαμάρι (επιστημονική ονομασία: Loligo) είναι ένα γένος θαλάσσιων ζώων, που ανήκουν στην οικογένεια Μυοψίδες. Διαθέτει τα γενικά χαρακτηριστικά που έχουν τα Κεφαλόποδα. Υπάγεται στα μαλάκια και επίσης ανήκει στα διβράγχια και δεκάποδα. Η κύρια τροφή του είναι τα ψάρια. Κολυμπά διαρκώς και ζει σε κάποια απόσταση από τις ακτές.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χαρακτηριστικό είναι ότι τα καλαμάρια έχουν δέκα πλοκάμια γύρω από το στόμα, από τα οποία τα δύο είναι αρκετά πιο μακριά και στην άκρη τους φέρουν βεντούζες. Τις τελευταίες τις χρησιμοποιούν ως όργανα σύλληψης. Έχουν μήκος 20-50 εκατοστά. Στο πάνω μέρος του σώματος έχουν δύο μεγάλα μάτια και η όρασή τους είναι καλή. Στη ράχη διαθέτουν ένα ασβεστολιθικό όστρακο, το οποίο είναι διάφανο και εύκαμπτο. Στα πλάγια φέρουν δύο πτερύγια. Έχουν χρώμα λευκό προς το μελανί και επιφανειακά λίγο καστανό. Το δέρμα του περιέχει χρωμοφόρα κύτταρα, που του επιτρέπουν να αλλάζει χρώματα με βάση τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Επίσης, η κάτω πλευρά είναι πιο ελαφριά από την επάνω, ώστε να διαθέτει το καλαμάρι το κατάλληλο καμουφλάζ από τη λεία αλλά και από τους εχθρούς του. Έχουν τρεις καρδιές.

Το στόμα του καλαμαριού είναι εφοδιασμένο με ένα μυτερό ράμφος σαν κέρατο, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του είναι φτιαγμένο από χιτίνη[1] και πρωτεΐνες και χρησιμοποιείται για να σκοτώνει και να σκίζει τη λεία το σε κομμάτια.[2] Φάλαινες που έχουν πιαστεί συχνά έχουν ρύγχη καλαμαριών στα στομάχια τους, καθώς το ρύγχος του καλαμαριού είναι το μόνο μέρος του ζώου που δε χωνεύεται.

Εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα καλαμάρια εξελίχθηκαν από τους προγόνους τους που ήταν μαλάκια, με τρόπο που το σώμα τους παρουσίασε μεταβολές ως προς το μέγεθος. Αυτά που ήταν πόδια των προγόνων τους άλλαξαν σε ένα σύνθετο ζευγάρι πλοκαμιών και ανεπτυγμένων οργάνων αφής. Τα μάτια τους είναι παρόμοια με τα μάτια των ασπόνδυλων. Το όστρακο των προγόνων τους χάθηκε με εξαίρεση ένα μέρος που λέγεται «στυλό» (pen).

Αναπαραγωγικό σύστημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καλαμάρι γεννά αυγά την άνοιξη και τα αποθέτει στο βυθό, μέσα σε σάκους, που μοιάζουν με κορύνες. Τα νεαρά καλαμάρια τρέφονται με πλαγκτόν. Τα θηλυκά καλαμάρια έχουν διαφανή ωοθήκη.

Μέγεθος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γιγάντιο καλαμάρι στο ενυδρείο της Μελβούρνης

Τα περισσότερα από τα καλαμάρια δεν ξεπερνούν σε μήκος τα 60 εκατοστά. Ωστόσο, το γιγάντιο καλαμάρι μπορεί να φθάσει σε μήκος τα 13 μέτρα.[3] Το 2003 ανακαλύφθηκε ένα κολοσσιαίο καλαμάρι[4] , το είδος Mesonychoteuthis hamiltoni. Το είδος αυτό μπορεί να φτάσει τα 14 μέτρα σε μήκος και είναι το μεγαλύτερο ασπόνδυλο.[5] Έχει επίσης τα μεγαλύτερα μάτια στο ζωικό βασίλειο. Ένα ακόμα γιγάντιο καλαμάρι (Architeuthis) φωτογράφισαν Ιάπωνες επιστήμονες το 2005.[6] Το χειμώνα του 2012 μια ερευνητική ομάδα κατάφερε να κινηματογραφήσει ένα ζωντανό γιγάντιο καλαμάρι σε βάθος 600 μέτρων νότια της Ιαπωνίας.[7]

Το Φεβρουάριο του 2007 πιάστηκε στα ανοικτά των ακτών της Ανταρκτικής από πλοίο της Νέας Ζηλανδίας ένα κολοσσιαίο καλαμάρι βάρους 495 κιλών και μήκους γύρω στα 10 μέτρα.[8][9]

Άλλα είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από το κοινό καλαμάρι (Τευθίς η κοινή) συναντάται και ένα μικρότερο είδος (Loligo marmara), του οποίου το μήκος φθάνει τα 30 εκατοστά. Έχει κόκκινο χρώμα και διαφανές σώμα.

Ως φαγητό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τηγανητό καλαμάρι

Πολλά είδη καλαμαριών είναι δημοφιλή στη μαγειρική των χωρών του κόσμου, όπως η Νότια Κορέα, η Κίνα και χώρες της Ευρώπης. Το σώμα του μπορεί να παραγεμιστεί ολόκληρο, να κοπεί σε κομμάτια ή σε φέτες σε σχήμα δακτυλίου. Τα πλοκάμια, οι βεντούζες και το μελάνι είναι επίσης εδώδιμα. Τα μοναδικά μέρη του καλαμαριού που δεν είναι φαγώσιμα είναι το «στυλό» του και το ρύγχος του.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Clarke, M.R. (1986). A Handbook for the Identification of Cephalopod Beaks. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-857603-X. 
  2. ↑ Miserez, A; Li, Y; Waite, H; Zok, F (2007). «Jumbo squid beaks: Inspiration for design of robust organic composites». Acta Biomaterialia 3: 139–149. doi:10.1016/j.actbio.2006.09.004. 
  3. ↑ O'Shea, S. 2003. "Giant Squid and Colossal Squid Fact Sheet". The Octopus News Magazine Online.
  4. ↑ Xavier, J.C., P.G. Rodhouse, P.N. Trathan & A.G. Wood (1999). A Geographical Information System (GIS) Atlas of cephalopod distribution in the Southern Ocean. (pdf) Antarctic Science 11:61-62. Species distribution maps
  5. ↑ Anderton, H.J. 2007. Amazing specimen of world's largest squid in NZ Αρχειοθετήθηκε 2007-11-21 στο Wayback Machine.. New Zealand Government website.
  6. ↑ Καλαμάρι - γίγας[νεκρός σύνδεσμος], Ελευθεροτυπία, 29 Σεπτεμβρίου 2005.
  7. ↑ «Γιγάντιο καλαμάρι βιντεοσκοπήθηκε στα σκοτεινά λημέρια του». in.gr. 7 Δεκεμβρίου 2013. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231229360. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2013. 
  8. ↑ Microwave plan for colossal squid. BBC News 22 Μαρτίου 2007.
  9. ↑ «Το μεγαλύτερο καλαμάρι του κόσμου ανέσυραν Νεοζηλανδοί ψαράδες». in.gr. 22 Φεβρουαρίου 2007. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=781504. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2013. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Νέα Εγκυκλοπαιδεία, τ. 11, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία, σελ. 247.
  • Ελένη Φατσέα: «Γιγαντιαία καλαμάρια: Μύθος ή πραγματικότητα;», Περισκόπιο της Επιστήμης, Φεβρουάριος 1997, σελ. 28

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καλαμάρι&oldid=10135253"