Ιωάννης Αγοραστός Πλαγής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιωάννης Αγοραστός Πλαγής
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση10  Μαρτίου 1919
Gadzema
Θάνατος1974
Ροδεσία
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςPrince Edward School
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΙπτάμενος άσος
επιχειρηματίας
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαRhodesian Front
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςΤαγματάρχης/Βρετανική Βασιλική Αεροπορία
Πόλεμοι/μάχεςΒ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤάγμα Διακεκριμένης Υπηρεσίας
Distinguished Flying Cross
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιάννης Αγοραστός Πλαγής (1919-1974) υπήρξε άσος Έλληνας πιλότος που πολέμησε με την Αγγλική Βασιλική Αεροπορία (RAF) στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τιμήθηκε με τα παράσημα Διακεκριμένων Υπηρεσιών (DSO) και τον Διακεκριμένο Σταυρό Πτήσεων με Διεμβολή (DFC & Bar) για τις 19 αναγνωρισμένες καταρρίψεις του και ανήλθε στον βαθμό του αντισμηνάρχου. Μετά το 1945 απέκτησε ροδεσιανή υπηκοότητα και συνέχισε στη ΡΑΦ πετώντας με τα αεριωθούμενα Gloster Meteor. Αποστρατεύτηκε το 1948. Στην τότε Ροδεσία τιμήθηκε με την ονομασία μιας λεωφόρου που πήρε το όνομά του σε σπίτι της οποίας και κατοίκησε. Πέθανε το 1974.


Καταγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γιος του Αγοραστού Πλαγή από τον Κοντιά και της Ελένης Ροσέλη από το Πλατύ της Λήμνου που μετανάστευσαν στη Ροδεσία. Γεννήθηκε στο Χάρτλεϋ (Hartley) της Ροδεσίας στις 10 Μαρτίου του 1919 διατηρώντας την ελληνική του υπηκοότητα. Είχε μία μικρότερη αδελφή την Καίτη Πλαγή και βαφτίστηκαν χριστιανοί ορθόδοξοι με κάποια καθυστέρηση μέχρι να αφιχθεί ορθόδοξος ιερέας απ το Γιοχάνεσμπουργκ. Από έρευνες που έκανε ο ίδιος, σε γράμμα για την καταγωγή του που παρέμεινε ως σήμερα στα οικογενειακά αρχεία, αναφέρει σαν άμεσους συγγενείς του τη θεία του Δήμητρα Πλαγή απ τον Πλαγίσου Μόλο και τον πρώτο του εξάδελφο Νίκο Μπουγαδέλη.

Πολεμική Δράση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ζήτησε ήδη από το 1939 να ενταχθεί στην πολεμική αεροπορία της Ροδεσίας αλλά του το αρνήθηκαν μέχρι που στα τέλη του 1940 ενεπλάκη και η Ελλάδα στον πόλεμο ως σύμμαχος της Αγγλίας. Τον δέχονται το 1941 και μέχρι τον Ιανουάριο 1942, συμπληρώνει την εκπαίδευσή του στη Νότια Ροδεσία και μετατίθεται στην Αγγλία με τον βαθμό του Επισμηνία. Εκεί λαμβάνει μέρος στις πρώτες εξορμήσεις πάνω από την κατεχόμενη Ευρώπη πετώντας με τύπο αεροσκάφους Spitfire Mk V – με χαρακτηρισμό και αριθμό σειράς, SH-B, BL734.

Σύντομα μέσα στο ίδιο έτος προθυμοποιείται να ενταχθεί στη Μοίρα 249 το οποίο εδρεύει στη Μάλτα, με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού. Το νησί δέχεται αλλεπάλληλες επιθέσεις από την Ιταλική και Γερμανική αεροπορία και η δοκιμαζόμενη ΡΑΦ έχει χάσει ήδη κάπου 300 μαχητικά αεροπλάνα σε μια άνιση αναμέτρηση. Ο Γιάννης Πλαγής απονηώνεται με τα πρώτα 16 Spitfire Mk Vb από το κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου Eagle στα νερά της Αλγερίας με κατεύθυνση τη Μάλτα, πετώντας το αεροπλάνο με κωδικό αριθμό GN-K (τα γράμματα GN ήταν χαρακτηριστικά του σμήνους 249) και αριθμό σειράς ΑΒ346. Αμέσως μετά την προσγείωση ακολουθεί συναγερμός για απογείωση καθώς και νέα κύματα βομβαρδιστικών επανέρχονται με σκοπό να εξουδετερώσουν την αμυντική αεροπορία του νησιού. Ο ίδιος αναφέρει ότι σε δυο εβδομάδες όλα αυτά τα αεροπλάνα είχαν τεθεί εκτός μάχης καθώς αντιμετώπιζαν εξαιρετικά πολυάριθμο εχθρό. Αναφέρει ειδικά ότι «..αν 4 δικά μας διωκτικά αντιμετώπιζαν 20-30 αντίπαλα αεροσκάφη θεωρούσαμε την αναλογία ευνοϊκή για μας καθόσον συνήθως ένα δικό μας σμήνος αποστέλλονταν να αντιμετωπίσει μέχρι και 100-150 αντίπαλα εχθρικά ». Κάτω από παρόμοιες συνθήκες όσοι είχαν την τύχη να επιζήσουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον είχαν την ευκαιρία και να διακριθούν.

Αυτό συνέβη και με τον Γιάννη Πλαγή που την 1η Απριλίου 1942 οδηγεί 4 Spitfire Mk Vb για να αναχαιτίσει Ιταλο-Γερμανικά σμήνη από 180 βομβαρδιστικά και 80 μαχητικά, όπου καταρρίπτει 4, έχει πιθανότατα καταρρίψει ένα 5ο ενώ προκαλεί σοβαρές ζημιές σε ένα βομβαρδιστικό Junkers Ju 88. Τότε του απονέμεται και η πρώτη διάκριση του Διακεκριμένου Σταυρού Πτήσεων και όπου στο κείμενο απονομής αναφέρεται συγκεκριμένα: « Ο πιλότος αυτός τυχαίνει ειδικής μνείας. Πετώντας με το Spitfire αποδεικνύεται ολέθριος αντίπαλος». Παράλληλα γίνεται αντίστοιχη αναφορά στον καθημερινό τύπο της Μάλτας. Ακολουθεί προαγωγή σε Υποσμηναγό.

Στις 6 Ιουνίου του ίδιου έτους σε μια ανάσχεση 40 βομβαρδιστικών χρεώνεται με 2 νέες καταρρίψεις ενώ του αναγνωρίζονται και άλλες 4 πιθανές. Ακολουθεί προσθήκη μιας Διεμβολής στο προηγούμενο παράσημο και μετάθεση στη Μοίρα 185. Στο κείμενο απονομής αναφέρεται ότι «...Το παράδειγμα για τη γενναιότητά του θεωρείται αξεπέραστο έως σήμερα...». Τις περισσότερες καταρρίψεις του, συνολικά 13 στη Μάλτα, έχει πετύχει με το αεροπλάνο του Β, BR321, με το όνομα της αδελφής του, Καίτης, σαν ΚΑΥ (αγγλική συντόμευση του ΚΑΙΤΗ) όνομα που φέρουν όλα του τα αεροσκάφη έκτοτε.

Το Spitfire 5Β ‘ΚΑΥ’ με τις 13 νίκες του Γιάννη Πλαγή στη Μάλτα

Τον Αύγουστο μετατίθεται από τη Μάλτα για την Αγγλία μετά από διαπίστωση ψυχοσωματικής κόπωσης. Οι Έλληνες κάτοικοι της Μάλτας του χαρίζουν αναμνηστική τιμητική πλάκα για τις διακρίσεις του την οποία εμπιστεύτηκε σε ένα μέλος του υποβρυχίου HMS Tortoise, που όμως χάθηκε στη Μεσόγειο, μαζί με αυτήν. Έχει ήδη εν τω μεταξύ ανέλθει στον βαθμό του Σμηναγού. Επιστρέφοντας στην Αγγλία για ένα διάστημα αρχικά αναρρώνει και στη συνέχεια χρησιμοποιείται στις πρώτες πτητικές δοκιμές του νέου τύπου Spitfire Mk IX το οποίο κατασκευάστηκε για να έχει επιδόσεις ισάξιες του εξαιρετικά αξιόλογου γερμανικού Focke-Wulf Fw 190. Επιστρέφει στην ενεργό δράση και του ανατίθεται η διοίκηση σμήνους της Μοίρας 64 με βάση το Κόλτισωλ. Με αυτό συμμετέχει σε πάμπολλες υποστηρίξεις βομβαρδιστικών στην κατεχόμενη Ευρώπη και χρεώνεται με 2 νέες καταρρίψεις. Ακολουθεί προαγωγή σε Επισμηναγό και η ανάληψη της διοίκησης της μοίρας 126 όπου πετάει με το Spitfire Mk IX, 5J-K, ML214 και καταρρίπτει ακόμα 4 εχθρικά. Η επόμενη στιγμή διάκρισης για τον Γιάννη Πλαγή έρχεται στη Μάχη του Άρνεμ στην Ολλανδία όπου συνοδεύει τα μεταγωγικά που ρίπτουν τα τελευταία εφόδια στα αποκλεισμένα βρετανικά στρατεύματα που κρατούν πολύ δύσκολα την εκεί γέφυρα. Επικρατεί ένα εξαιρετικά έντονο αντιαεροπορικό πυρ που απαιτεί μεγάλες θυσίες από τα πληρώματα. Εκεί ο Γ. Πλαγής καταρρίπτεται αλλά παρόλη την ταχύτατη πρόσκρουση με το έδαφος εκτινάσσεται με μέτρια τραύματα από το διαλυόμενο αεροπλάνο του και επιζεί για να δεχτεί ένα ακόμα παράσημο από την Ολλανδική κυβέρνηση αυτή τη φορά.

Η Μοίρα 126 ανεφοδιάζεται στη συνέχεια με νέα Mustang Mk.III (αντίστοιχο τύπο της ΡΑΦ του αμερικανικού μαχητικού P-51B. Η τελευταία πολεμική επιχείρηση που παίρνει μέρος είναι στις 17 Μαρτίου 1945 όπου συνοδεύει βομβαρδιστικά de Havilland Mosquito σε ειδική αποστολή καταστροφής στην Κοπενχάγη του αρχηγείου της Γκεστάπο

Μεταπολεμική περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γ. Πλαγής είναι 29 ετών όταν ανέρχεται στον βαθμό του Αντισμηνάρχου στα τέλη του πολέμου. Επιστρέφει στη Ροδεσία όπου του ανατίθεται ένα τοπικό σμήνος ενώ παράλληλα αποκτά τη Ροδεσιανή υπηκοότητα όπως και όλοι οι άλλοι πιλότοι της χώρας που πολέμησαν στον πόλεμο αλλά δεν τους είχε προηγούμενα δοθεί η υπηκοότητα. Επειδή απ όλους αυτούς ο Γιάννης Πλαγής είναι ο πλέον διακεκριμένος του γίνεται η τιμή στην τότε πόλη του Σάλισμπρυ να ονομασθεί λεωφόρος με το όνομά του και αναγνωρίζεται ως Ροδεσιανός ήρωας. Την ίδια ώρα παραμένει συνεχώς άγνωστος στην ίδια του την πατρίδα. Το 1946 ανακαλείται σαν πεπειραμένος πιλότος για να πετάξει διοικώντας μια μοίρα αεριωθουμένων, με τον τύπο Gloster Meteor. Ο Γ.Πλαγής θα παραμείνει εκεί ως το 1948 οπότε και αποστρατεύεται. Επιστρέφει στον τόπο γέννησής του στο Χάρτλεϋ και ανοίγει μια δική του επιχείρηση. Αναφέρεται σαν πολιτευθείς με το κόμμα Rhodesian Front όπου εξελέγη στη Β' περιφέρεια της πόλης του. Πέθανε το 1974. Άφησε πίσω του τέσσερα παιδιά που ζουν σήμερα στη Νότια Αφρική, 3 γιους, τον Ιάσονα, τον Μιχάλη και τον Γιάννη και μια κόρη την Τζιλ – Αγγέλα, η οποία μας παρέδωσε τα οικογενειακά στοιχεία που παρέμεναν ακόμα στα αρχεία της. Έχει και μια ανιψιά καθηγήτρια στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίλι Πλαγκις (Kelee Plagis), η οποία ήταν και το πρώτο πρόσωπο επαφής των ερευνητών προς αναζήτηση της οικογενείας του Γιάννη Πλαγή.

Δυστυχώς το όνομα του Πλαγή αποκαλύφθηκε στο ελληνικό κοινό μόνο περί το έτος 2000 και μετά από επίμονες προσωπικές έρευνες ερασιτεχνών ιστορικών. Μνημονεύεται σήμερα στη λίστα των διεθνών αεροπορικών άσσων άλλοτε σαν Ροδεσιανός και άλλοτε σαν Έλληνας άσσος. Στην αγγλική αεροπορική βιβλιογραφία ο Γιάννης Πλαγής είναι εξαιρετικά γνωστός ιδίως για τις αερομαχίες στη Μάλτα, αναφέρεται μάλιστα και από ορισμένα ιταλικά περιοδικά του είδους.