Ιρπίνοι
Οι Ιρπίνοι ή Ιρπινοί ήταν αρχαίος ορεινός λαός της κεντρικής Ιταλίας με καταγωγή από τους Σαμνίτες που οι Ρωμαίοι θεωρούσαν ξένο και ανεξάρτητο έθνος. Κατοικούσαν νότια από το Σάμνιον σε μια περιοχή που ήταν γνωστή σαν Ιρπινία, συνόρευαν στα νότια με την Μπαζιλικάτα, στα ανατολικά με την Απουλία και στα δυτικά με την Ιταλική Καμπανία. Δεν είναι γνωστά τα σύνορα αλλά το βέβαιο είναι ότι είχαν καταλάβει ορεινές εκτάσεις στα Απέννινα όρη, τις πεδιάδες τις κατείχαν οι γείτονες τους. Η ορεινή κοιλάδα δημιουργήθηκε από τις λεκάνες των τριών παραπόταμων του ποταμού Βολτούρνο, ενώθηκαν στο Μπενεβέντο ή Βενεβεντός στην αρχαιότητα που βρισκόταν στο επίκεντρο μεγάλων οροσειρών. Οι περιοχές αυτές βρίσκονταν στα βόρεια από τα Όρη των Δαυνείων.[1] Το όνομα τους μεταφράζεται στην Οσκική γλώσσα ως "λύκος" ή "αυτοί που ανήκουν στον λύκο".[2] Οι πρόγονοι τους οδηγήθηκαν στην περιοχή πιθανότατα από έναν λύκο.[3] Η παράδοση αυτή ερμηνεύει το γεγονός ότι οι Ιρπίνοι μετανάστευσαν στην περιοχή μαζί με τους υπόλοιπους πληθυσμούς Σαβινικής καταγωγής από τα βόρεια σε άγνωστο χρόνο.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα πρώτα χρόνια της ιστορίας των Ιρπίνων δεν διαχωρίζονται από τους προγόνους τους Σαμνίτες. Το όνομα τους αγνοείται όταν ξέσπασαν οι Σαμνίτικοι Πόλεμοι αν και η περιοχή τους βρισκόταν στο επίκεντρο των συγκρούσεων, το Μπενεβέντο ήταν σημαντικό κέντρο των στρατιωτικών επιχειρήσεων και από τις δύο δυνάμεις. Την ίδια εποχή οι Ιρπίνοι συμπεριλαμβάνονταν στους Σαμνίτες, δεν ξεχώριζαν από τους υπόλοιπους πληθυσμούς των Σαμνιτών. Δεν γνωρίζουμε την εποχή που τους υπέταξε η Ρωμαϊκή δημοκρατία, σίγουρα πριν το 268 π.Χ. που οι Ρωμαίοι είχαν στην κατοχή τους το Μπενεβέντο, είχε για αυτούς στρατηγικό ρόλο.[4] Στον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο οι Ιρπίνοι εμφανίζονται σαν ανεξάρτητος λαός διαχωριζόμενοι από τους υπόλοιπους Σαμνίτες, ο Τίτος Λίβιος καταγράφει το Σάμνιον για να τους ξεχωρίσει από τους Ιρπίνους.[5] Οι Σαμνίτες συμμάχησαν με την Αρχαία Καρχηδόνα όταν ξέσπασε ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος, παρά την συντριβή των Ρωμαίων από τον Αννίβα στην Μάχη των Καννών (216 π.Χ.) οι Καρχηδόνιοι δεν κατέλαβαν το Μπενεβέντο (216 π.Χ.).[6] Την επόμενη χρονιά (215 π.Χ.) ο Ρωμαίος Ύπατος Μάρκος Γαλέριος κατέλαβε τρεις από τις πόλεις των Ιρπίνων.[7] Ο Καρχηδόνιος Άννων ο εξερευνητής ξεκίνησε στην περιοχή τους εκστρατείες εναντίον του Τιβέριου Σεμπρόνιου Γράκχου (214 π.Χ.) και δύο χρόνια αργότερα (212 π.Χ.) οι Ιρπίνιοι βοήθησαν την Κάπουα που την πολιορκούσε ξανά ο Άννων.[8]
Ο Αννίβας έχασε τελικά όλες τις κτήσεις του στην κεντρική Ιταλία (209 π.Χ.), οι Ιρπίνοι παραδόθηκαν στους Ρωμαίους με ευνοϊκούς όρους αφού πρόδωσαν όλες τις φρουρές των Καρχηδονίων στις πόλεις τους.[9] Οι Ιρπίνοι εμφανίστηκαν ξανά στην Ρωμαική ιστορία όταν ξέσπασαν οι Κοινωνικοί Πόλεμοι (90 π.Χ.), ήταν ο πρώτος λαός που εξεγέρθηκε εναντίον των Ρωμαίων. Την επόμενη χρονιά (89 π.Χ.) ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας προχώρησε σε εκστρατεία και κατέλαβε τις ισχυρότερες πόλεις τους Αικούλανον και Αβελλίνο, το χτύπημα ήταν τόσο σκληρό που όλοι οι υπόλοιποι επαναστάτες δήλωσαν την υποταγή τους με ευνοικούς όρους.[10] Μια μερίδα ωστόσο των Ιρπίνων παρέμεινε πιστή στους Ρωμαίους και υποστήριξε τους Ρωμαίους στρατηγούς στην Καμπανία.[11] Η εθνική τους οντότητα έληξε στην συνέχεια και ενσωματώθηκαν στην Ρώμη. Οι Ιρπίνοι φαίνεται ότι είχαν υποφέρει σε μικρότερο βαθμό από τους γείτονες τους Σαμνίτες αλλά πολλοί είχαν υποστεί κατάσχεση της περιουσίας τους, ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων έγραψε ότι πέρασε στα χέρια των πλούσιων Ρωμαίων ευγενών.[12] Όταν ο Οκταβιανός Αύγουστος μοίρασε την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία οι Ιρπίνοι διαχωρίστηκαν από τους υπόλοιπους Σαμνίτες και πέρασαν στην Β΄ Περιοχή με την Απουλία και την Καλαβρία, οι υπόλοιποι Σαμνίτες πέρασαν στην Δ΄.[13] Ο διαχωρισμός αυτός συνεχίστηκε και αργότερα αφού η περιοχή των Σαμνιτών στο Σάμνιον παρέμεινε ξεχωριστή επαρχία, αντίθετα το Μπενεβέντο και οι υπόλοιπες πόλεις των Ιρπίνων εισήλθαν στην Ιταλική Καμπανία.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ E. T. Salmon (1989). "The Hirpini: "ex Italia semper aliquid novi"". Phoenix. 43 (3): 225–235
- ↑ Sergent, Bernard (1991). "Ethnozoonymes indo-européens". Dialogues d'Histoire Ancienne. 17 (2): 17
- ↑ Στράβων Ε΄. σ. 250
- ↑ Τίτος Λίβιος, "Επιτομή". 15
- ↑ Τίτος Λίβιος, ΚΒ. 13, ΚΓ. 43
- ↑ Id. ΚΒ΄. 61, ΚΓ΄. 1
- ↑ Id. ΚΓ΄. 37
- ↑ Id. ΚΔ΄. 14-16, ΚΕ΄. 13, 14
- ↑ Id. ΚΖ΄. 17
- ↑ Αππιανός, B.C. i. 39, 51
- ↑ Velleius Paterculus ii. 16
- ↑ Μάρκος Τύλλιος Κικέρων, De lege agraria Γ΄. 2
- ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Γ΄.11
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη τομ.ΙΓ΄, σελ.200
- E. T. Salmon (1989). "The Hirpini: "ex Italia semper aliquid novi"". Phoenix. 43 (3): 225–235
- Sergent, Bernard (1991). "Ethnozoonymes indo-européens". Dialogues d'Histoire Ancienne. 17 (2): 17