Ιουνιανή Εξέγερση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Ιουνιανή Εξέγερση ή η Παρισινή Εξέγερση του 1832 (γαλλικά: Insurrection républicaine à Paris en juin 1832), ήταν μια αντιμοναρχική εξέγερση των Παριζιάνων Ρεπουμπλικάνων στις 5 και 6 Ιουνίου 1832.

Η εξέγερση ξεκίνησε με μία προσπάθεια των ρεπουμπλικάνων για να αντιστρέψουν την ίδρυση από το 1830 της Ιουλιανής Μοναρχίας του Λουδοβίκου Φιλίππου, λίγο μετά το θάνατο του ισχυρού υποστηρικτή του βασιλιά, του Προέδρου του Συμβουλίου, Κασιμίρ Πιέρ Περιέ, στις 16 Μαΐου 1832. Ο θάνατος του Ζαν Μαξιμιλιάν Λαμάρκ ήταν μια σπίθα λίγο πριν οι επαναστάτες ανεβούν στα οδοφράγματα. Η εξέγερση ήταν το τελευταίο ξέσπασμα βίας που συνδέεται με την Ιουλιανή Επανάσταση του 1830.

Ο συγγραφέας Βικτόρ Ουγκώ περιέγραψε την εξέγερση στο μυθιστόρημά του Οι Άθλιοι, και προβάλλεται σε μεγάλο βαθμό σε θεατρικά μιούζικαλ και ταινίες που βασίζονται στο βιβλίο.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την Ιουλιανή Επανάσταση του 1830, η εκλεγμένη Βουλή των Αντιπροσώπων είχε συγκροτήσει μια συνταγματική μοναρχία και αντικατατέστησε τον Κάρολο Ι΄ του Οίκου των Βουρβόνων με τον πιο φιλελεύθερο Λουδοβίκο-Φίλιππο. Αυτό εξόργισε τους Ρεπουμπλικάνους, που είδαν ένα βασιλιά να αντικαταθίσταται από έναν άλλο. Μέχρι το 1832 «σιγόβραζε δυσαρέσκεια, ιδιαίτερα ισχυρή μεταξύ των Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι θεώρησαν ότι είχαν χύσει το αίμα τους στα οδοφράγματα του 1830 μόνο για να «κλαπεί» η επανάστασή τους από μια κλίκα οπορτουνιστών που κατάφερε να κάνε τον Λουδοβίκο Φίλιππο να στεφθεί βασιλιάς».[1] Οι Βοναπαρτιστές από την πλευρά τους, θρηνούσαν την απώλεια της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα, και οι Νομιμόφρονες υποστήριζαν την έκπτωτη δυναστεία των Βουρβόνων και προσπαθούσαν να τοποθετήσουν στην εξουσία τον άνθρωπο που θεωρούσαν ως τον πραγματικό βασιλιά, τον ορισμένο από τον Κάρολος διάδοχό του, Ερρίκο, Κόμη του Σαμπόρ.

Αιτίες και καταλύτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στρατηγός Ζαν Λαμάρκ θαυμαζόταν από τους ρεπουμπλικανούς για την νίκη του επί των Νομιμοφρόνων στο Βεντέ το 1815 και την υποστήριξή του σε διεθνή ρεπουμπλικανικά κινήματα.

Η ώθηση για την εξέγερση, ήταν σημαντικά οικονομικά προβλήματα, ιδιαίτερα έντονα κατά την περίοδο από το 1827 έως το 1832 — αποτυχίες συγκομιδής, ελλείψεις τροφίμων και αυξήσεις στο κόστος ζωής— που δημιουργούσαν δυσαρέσκεια σε όλες τις τάξεις.[2] Την άνοιξη του 1832 το Παρίσι χτυπήθηκε από μια παγκόσμια επιδημία της χολέρας, η οποία έληξε 18.402 θανάτους στην πόλη και 100.000 σε όλη τη Γαλλία. Οι φτωχές γειτονιές του Παρισιού είχαν καταστραφεί από τη νόσο, προκαλώντας υποψίες για δηλητηρίαση των πηγαδιών από την κυβέρνηση.[2]

Η επιδημία είχε και δύο διάσημα θύματα. Ο Πρωθυπουργός Κασιμίρ Περιέ αρρώστησε και πέθανε στις 16 Μαΐου, και ο ήρωας των Ναπολεόντειων πολέμων και μεταρρυθμιστής Ζαν Μαξιμιλιάν Λαμάρκ πέθανε την 1η Ιουνίου. Για τον συντηρητικό Περιέ έγινε μια μεγάλη κρατική κηδεία. Η κηδεία του δημοφιλούς Λαμάρκ —περιγράφεται από τον Hugo ως ότι «αγαπήθηκε από το λαό επειδή δέχτηκε τις πιθανότητες που πρόσφερε το μέλλον, αγαπήθηκε από τον όχλο επειδή επίσης υπηρέτησε τον αυτοκράτορα»— ήταν μια ευκαιρία να αποδειχθεί η δύναμη της αντιπολίτευσης.[2]

Η μοναρχία του Λουδοβίκου Φιλίππου, η οποία είχε γίνει η κυβέρνηση της μεσαίας τάξης, τώρα δεχόταν επίθεση από δύο αντίθετες πλευρές ταυτόχρονα.[3]

Πριν από αυτούς τους δύο θανάτους, υπήρξαν δύο σημαντικές εξεγέρσεις. Στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας, τη Λυών, είχε συμβεί το Δεκέμβριο του 1831 μια εξέγερση των εργατών γνωστή ως εξέγερση Κανούτ, που προκλήθηκε από οικονομικές δυσκολίες. Εστάλησαν στρατεύματα αφότου μέλη της τοπικής Εθνικής Φρουράς αυτομόλησε στους επαναστάτες.[4] Τον Φεβρουάριο 1832 στο Παρίσι υποστηρικτές των Βουρβόνων, οι Νομιμόφρονες, ή Καρλιστές όπως ονομάζονταν από τους αντιπάλους τους, έκαναν μια προσπάθεια να φέρουν τη βασιλική οικογένεια σε αυτό που έγινε γνωστό ως η «συνωμοσία της rue des Prouvaires».[3]

Αυτό ακολουθήθηκε από μια εξέγερση στο επίκεντρο των Βουρβόνων την Βαντέ υπό την ηγεσία της Καρολίνας, Δούκισσας του Μπερί, μητέρας του Ερρίκου, Κόμη του Σαμπόρ, του Νομιμόφρονα διεκδικητή του θρόνου ως «Ερρίκος Ε΄». Η δούκισσα συνελήφθη στα τέλη του 1832 και φυλακίστηκε μέχρι το 1833. Μετά από αυτό, οι Νομιμόφρονες αποκηρύξαν τον πόλεμο και υιοθέτησαν ξανά τον Τύπο ως όπλο.[5][6]

Εξέγερση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ρεπουμπλικάνοι καθοδηγούνταν από μυστικές κοινωνίες που σχηματίστηκαν από τα πιο αποφασισμένα μέλη του κινήματός τους.[7] Οι μυστικές κοινωνίες σχεδίαζαν να προκαλέσουν ταραχές παρόμοιες με εκείνες που είχαν οδηγήσει στην Ιουλιανή Επανάσταση του 1830 εναντίον των υπουργών του Καρόλου Ι΄.[7]  Η «Κοινωνία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» ήταν μια από τις πιο καθοριστικές. Ήταν οργανωμένη σαν στρατός, διαιρεμένη σε τμήματα των είκοσι μελών το κάθε ένα (για να αποφύγει το νόμο που απαγόρευε την ένωση περισσοτέρων των είκοσι ατόμων), με πρόεδρο και αντιπρόεδρο για κάθε μονάδα.[7]

Οι ρεπουμπλικάνοι έκαναν την κίνησή τους κατά τη δημόσια κηδεία του Στρατηγού Λαμάρκ στις 5 Ιουνίου. Ομάδες διαδηλωτών ανέλαβαν την πομπή και την κατεύθυναν στην Πλατεία της Βαστίλης, όπου είχε αρχίσει η επανάσταση το 1789.

Είχαν ενισχυθεί με Πολωνούς, Ιταλούς, και Γερμανούς πρόσφυγες, που είχαν καταφύγει στο Παρίσι στον απόηχο της καταστολής των δημοκρατιών και εθνικιστικών δραστηριοτήτων στις πατρίδες τους, καθώς και από τους εργάτες και την τοπική νεολαία.

Μάζεψαν γύρω από το βάθρο όπου θα τοποθετούνταν το σώμα του νεκρού. Έγιναν ομιλίες σχετικά με την υποστήριξη του Λαμάρκ προς την πολωνική και ιταλική ελευθερία, της οποίας υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής κατά τους μήνες πριν από το θάνατό του. Όταν υψώθηκε μια κόκκινη σημαία που έφερε τις λέξεις La Liberté ou la Mort («Ελευθερία ή Θάνατος»), το πλήθος ξέσπασε σε αναταραχή και πυροβολισμοί αντηλλάγησαν με τα κυβερνητικά στρατεύματα.[2] Ο Ζιλμπέρ ντυ Μοτιέ ντε Λα Φαγιέτ, ο οποίος είχε δώσει μια ομιλία επαινώντας τον Λαμάρκ, κάλεσε για ηρεμία, αλλά η ταραχή εξαπλώθηκε.[8]

Κατά τη διάρκεια της νύχτας 5-6 Ιουνίου, οι 20.000 μερικής απασχόλησης πολιτοφύλακες της Παρισινής Εθνικής Φρουράς ενισχύθηκαν από περίπου 40.000 άνδρες του τακτικού στρατού υπό την αρχηγία του Κόμη του Λομπάου. Αυτή η δύναμη κατέλαβε τις περιφερειακές συνοικίες της πρωτεύουσας.

Οι εξεγερμένοι έκαναν οχυρό τους την Φομπούργκ Σεν-Μαρτέν, στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Έχτισαν οδοφράγματα στα στενά δρομάκια γύρω από την οδό Σεν-Μαρτέν και την οδό Σεν-Ντενί.

Το πρωί της 6ης Ιουνίου οι τελευταίοι επαναστάτες περικυκλώθηκαν στη διασταύρωση των οδών Σεν-Μαρτέν και Σεν-Μερί. Σε αυτό το σημείο ο Λουδοβίκος-Φίλιππός αποφάσισε να εμφανιστεί ο ίδιος στους δρόμους για να επιβεβαιώσει ότι είχε ακόμα τον έλεγχο της πρωτεύουσας.[9] Επιστρέφοντας στο Παρίσι από το Cloître Saint-Merry συνάντησε τους υπουργούς και στρατηγούς του στον Κεραμεικό και κήρυξε κατάσταση πολιορκίας, στη συνέχεια, πέρασε μέσα από την περιοχή της εξέγερσης, υπό τα χειροκροτήματα των στρατευμάτων.

Η τελική μάχη έγινε στο Cloître Saint-Merry,[10] όπου οι μάχες συνεχίστηκαν μέχρι νωρίς το βράδυ της 6ης Ιουνίου. Συνολικές απώλειες στην εξέγερση ήταν περίπου 800. Ο στρατός και η Εθνική Φρουρά είχαν 73 νεκρούς και 344 τραυματίες. Από την πλευρά των επαναστατών υπήρξαν 93 νεκροί και 291 τραυματίες. Οι δυνάμεις της εξέγερσης αποτελειώθηκαν.[11]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Mark Traugott, The Insurgent Barricade, University of California Press, 2010, pp. 4-5.
  2. 2,0 2,1 2,2 Harsin, Jill. Barricades: The War of the Streets in Revolutionary Paris, 1830–1848. New York: Palgrave, 2002.
  3. 3,0 3,1 Seignobos, Charles. A Political History of Europe, Since 1814. New York: Henry Holt and Company, 1900.
  4. Guy Antonetti, Louis-Philippe, Paris, Librairie Arthème Fayard, 2002, σελ .673f.
  5. Seignobos, Charles. A Political History of Europe, Since 1814. New York: Henry Holt and Company, 1900.
  6. Cobban, Alfred. A History of Modern France. Τομ. 2. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books Ltd, 1961.
  7. 7,0 7,1 7,2 Seignobos, Charles. A Political History of Europe, Since 1814. New York: Henry Holt and Company, 1900.
  8. Memoirs of General Lafayette and of the French revolution of 1830, Τόμος 2, R. Bentley, 1832, σελ. 393.
  9. Jill Harsin, Barricades: The War of the Streets in Revolutionary Paris, 1830-1848, Palgrave Macmillan, 2002 σελ. 60.
  10. Seignobos, Charles. A Political History of Europe, Since 1814. New York: Henry Holt and Company, 1900.
  11. Cobban, Alfred. A History of Modern France. Τομ. 2. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books Ltd, 1961.