Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι
ΣκηνοθεσίαΝτέιβιντ Λιν
ΠαραγωγήΣαμ Σπίγκελ
ΣενάριοΚαρλ Φόρμαν
Μάικλ Γουίλσον
Πιερ Μπουλ (Μυθιστόρημα)
Βασισμένο σεThe Bridge over the River Kwai
ΠρωταγωνιστέςΓουίλιαμ Χόλντεν
Άλεκ Γκίνες
Τζακ Χώκινς
Σέσου Χαγιακάβα
ΜουσικήΜάλκολμ Άρνολντ
ΦωτογραφίαΤζακ Χίλντγιαρντ
ΜοντάζΠίτερ Τέιλορ
Εταιρεία παραγωγήςHorizon Pictures
ΔιανομήInterCom, Netflix και Vudu
Πρώτη προβολήCountry flag 2/10/1957
Country flag 7/3/1958
Διάρκεια161 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένο Βασίλειο[1][2] και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[1][2]
ΓλώσσαAγγλικά
Ο Γουίλιαμ Χόλντεν και ο Τσάντραν Ράτναμ στα γυρίσματα της ταινίας

Η ταινία Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι (Αγγλ. The Bridge on the River Kwai) είναι πολεμικό δράμα παραγωγής 1957, σε σκηνοθεσία Ντέιβιντ Λιν. Το σενάριο της ταινίας, το οποίο έγραψαν οι Καρλ Φόρμαν και Μάικλ Γουίλσον, είναι βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Πιέρ Μπουλ, που βασίζεται στο πραγματικό γεγονός της κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής της Βιρμανίας μεταξύ του 1942-43, με έντονο το στοιχείο της μυθοπλασίας. Η ταινία γυρίστηκε στη Σρι Λάνκα (πρώην Κεϋλάνη) και έχει ως πρωταγωνιστές τους Γουίλιαμ Χόλντεν, Άλεκ Γκίνες, Τζακ Χώκινς και Σέσου Χαγιακάβα.

Η ταινία έλαβε διθυραμβικές κριτικές και απέσπασε 7 βραβεία όσκαρ (μεταξύ των οποίων και Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Το 1997 επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου, την ίδια χρονιά έλαβε επίσης την 13η θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου[3].

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης της Ταϊλάνδης, ο Ιάπωνας συνταγματάρχης Σάιτο (Σεσούι Χαγιακάβα) υποχρεώνει τους Βρετανούς αιχμαλώτους να εργαστούν στην κατασκευή μιας γέφυρας τεράστιας στρατηγικής σημασίας, εφόσον επρόκειτο να ενώσει τη Βιρμανία με την Ταϊλάνδη. Ο συνταγματάρχης Νίκολσον, που βρίσκεται σε συνεχή σύγκρουση με τον Ιάπωνα, δέχεται να ηγηθεί των ανδρών του στην κατασκευή της γέφυρας. Η κατασκευή της γέφυρας πρόκειται να αποτελέσει μεγάλη πρόκληση για τον Νίκολσον και τους άνδρες του. Όταν όμως η γέφυρα είναι πια έτοιμη, ένας Αμερικανός αντιπλοίαρχος του ναυτικού, ο Σίαρς (Γουίλιαμ Χόλντεν), που κατάφερε να αποδράσει από την αιχμαλωσία των Γιαπωνέζων βρίσκεται κοντά στην περιοχή, με αποστολή να ανατινάξει τη γέφυρα πάνω από την οποία πρόκειται να περάσει το τρένο για τον ανεφοδιασμό των Ιαπώνων.

Ιστορικές Αλήθειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πλοκή αναφέρεται στην κατασκευή της γέφυρας που περνά πάνω από τον ποταμό Κβάι Γιάι που βρίσκεται σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από την πόλη Καντσαναμπούρι της Ταϊλάνδης.

Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Πολεμικών Τάφων Κοινοπολιτείας η περιβόητη σιδηροδρομική γραμμή, που ενώνει τη Βιρμανία με την Ταϊλάνδη, κατασκευάστηκε από αιχμαλώτους πολέμου και αποτελούσε σχέδιο των Ιαπώνων που αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας νέας οδού ανεφοδιασμού των ιαπωνικών στρατευμάτων στη Βιρμανία. Κατά την κατασκευή της 13.000 αιχμάλωτοι πολέμου πέθαναν και ενταφιάστηκαν πλάι στο σιδηρόδρομο. Υπολογίζεται επίσης ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής της γραμμής πέθαναν επίσης 80.000 με 100.000 Ασιάτες εργάτες ή σκλάβοι που έφτασαν στην περιοχή από τη Μαλαισία, την αποικιοκρατούμενη από τους Ολλανδούς Ανατολική Ινδία. Δυο ομάδες ανδρών εργάστηκαν για τη δημιουργία της γραμμής, η πρώτη ξεκίνησε από την Ταϊλάνδη και η δεύτερη από τη Βιρμανία και συναντήθηκαν στα μισά της γραμμής[4].

Τα γεγονότα που εξιστορούνται στην ταινία είναι κυρίως φανταστικά και παρά το γεγονός ότι παρουσιάζονται οι κακές συνθήκες και ο πόνος που προκλήθηκε από την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής, η πραγματικότητα ήταν πολύ χειρότερη [5]. Ο Βρετανός συνταγματάρχης αιχμάλωτος των Ιαπώνων, στην περιοχή στην οποία επρόκειτο να δημιουργηθεί η γέφυρα από όπου θα περνούσε ο σιδηρόδρομος, ήταν ο Φίλιπ Τούζι (Philip Toosey). Υπάρχουν πολλοί που θεωρούν τον χαρακτήρα του συνταγματάρχη Νίκολσον, που υποδύεται ο Άλεκ Γκίνες, βέβηλη παρωδία του χαρακτήρα του Τούζι [6]. Στην εκπομπή του BBC Timewatch ένας πρώην αιχμάλωτος πολέμου δήλωσε ότι ήταν αδύνατο ένας άνθρωπος σαν τον Νίκολσον να έφτανε στο βαθμό του συνταγματάρχη και τόνισε ότι σε περίπτωση που αποφάσιζε να συνεργαστεί με τους Ιάπωνες για την κατασκευή της γέφυρας, θα είχε εξολοθρευτεί από τους υπόλοιπους αιχμαλώτους. Η Τζούλι Σάμερς στο βιβλίο της The Colonel of Tamarkan έγραψε ότι ο Πιερ Μπουλ, πρώην αιχμάλωτος στην Ταϊλάνδη, έπλασε τον χαρακτήρα του Νίκολσον στηριγμένος στις αναμνήσεις του από Γάλλους στρατιωτικούς που συνεργάστηκαν με τους Ιάπωνες[6]. Ο Μπουλ αρνήθηκε το γεγονός ότι το μυθιστόρημα του είναι αντιβρετανικό, αντιθέτως πολλοί από τους συντελεστές της ταινίας (μεταξύ των οποίων και ο Άλεκ Γκίνες) το θεωρούσαν αντιβρετανικό[7].

Ο Τούζι ήταν πολύ διαφορετικός χαρακτήρας από τον Νίκολσον και σίγουρα δε συνεργάστηκε με τους Ιάπωνες, έκανε αντιθέτως οτιδήποτε περνούσε από το χέρι του για να καθυστερήσει την κατασκευή της γέφυρας. Κι ενώ ο Νίκολσον καταδίκαζε οποιαδήποτε προσπάθεια σαμποτάζ της κατασκευής, ο Τούζι ενθάρρυνε τους άνδρες του να μαζέψουν τερμίτες για να καταστρέψουν την ξύλινη κατασκευή της γέφυρας.

Άλλος χαρακτήρας της ταινίας που παρουσιάζει διαφορά με την πραγματικότητα είναι εκείνος του συνταγματάρχη Σάιτο. Ο Σάιτο ήταν στην πραγματικότητα δεύτερος διοικητής του στρατοπέδου και οι αιχμάλωτοι τον σέβονταν και τον εκτιμούσαν, εφόσον ήταν φιλεύσπλαχνος και δίκαιος με εκείνους. Ο Τούζι, μερικά χρόνια αργότερα, κατάθεσε υπέρ του στη δίκη για εγκλήματα πολέμου κι οι δυο τους έγιναν φίλοι.

Η δημιουργία της γέφυρας όπως παρουσιάζεται στην ταινία είναι εντελώς φανταστική. Στην πραγματικότητα δημιουργήθηκαν δυο γέφυρες. Η πρώτη ήταν προσωρινή, κατασκευάστηκε από ξύλο και η άλλη κατασκευάστηκε από ατσάλι μήνες αργότερα. Και οι δυο καταστράφηκαν από τις βόμβες των αεροπλάνων των συμμάχων, ενώ εκείνη από ατσάλι διορθώθηκε και λειτουργεί μέχρι και σήμερα.

Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σενάριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διασκευή του σεναρίου έγινε από τους Καρλ Φόρμαν και Μάικλ Γουίλσον, δυο σεναριογράφοι που βρίσκονταν στη μαύρη λίστα του Χόλυγουντ και γι' αυτό το λόγο εργάστηκαν κρυφά. Οι δυο τους δεν συνεργάστηκαν, αλλά ο Γουίλσον κλήθηκε από τον Λιν να διορθώσει το αρχικό σενάριο του Φόρμαν. Τα εύσημα για τη συγγραφή του σεναρίου αποδόθηκαν στον Πιέρ Μπουλ, που δεν ήξερε αγγλικά. Η ταινία βραβεύτηκε με Όσκαρ σεναρίου, το οποίο δόθηκε τελικά στον Μπουλ. Μόλις το 1984 η ακαδημία των Όσκαρ αποφάσισε να διορθώσει το λάθος παραχωρώντας μεταθανάτιο Όσκαρ σεναρίου και στους δυο σεναριογράφους. Έπειτα τα ονόματα των πραγματικών σεναριογράφων προστέθηκαν στους τίτλους της ταινίας.

Η ταινία μένει σε γενικές γραμμές πιστή στο μυθιστόρημα παρουσιάζοντας μόνο δυο διαφορές. Η πρώτη έχει να κάνει με τον Αμερικανό ναύτη Σίαρς, ο οποίος στο μυθιστόρημα είναι Βρετανός αξιωματικός, όπως και ο Γουόρντεν. Επίσης στο μυθιστόρημα η γέφυρα δεν καταστρέφεται στο τέλος, αλλά υφίσταται μόνο μικρές ζημιές. Ο Μπουλ παρά το γεγονός ότι απόλαυσε την μεταφορά του μυθιστορήματός του, διαφωνούσε με το κλείσιμο της ταινίας.

Γυρίσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία είναι βρετανοαμερικανική παραγωγή και γυρίστηκε στη Σρι Λάνκα, παρά το γεγονός ότι τα γεγονότα της διαδραματίζονται στην Ταϊλάνδη. Κάποιες σκηνές γυρίστηκαν επίσης στην Αγγλία.

Πολλοί μεγάλοι σκηνοθέτες της περιόδου λήφθηκαν υπόψιν από τους παραγωγούς για να αναλάβουν τη σκηνοθεσία της ταινίας, μεταξύ των οποίων και ο Τζον Φορντ, ο Γουίλιαμ Γουάιλερ, ο Φρεντ Τσίνεμαν, ο Όρσον Γουέλς και ο Χάουαρντ Χοκς.

Ο Ντέιβιντ Λιν, που ανέλαβε τελικά τη σκηνοθεσία, καυγάδιζε συχνά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων με το επιτελείο των ηθοποιών της ταινίας και κυρίως με τον Άλεκ Γκίνες και τον Τζέιμς Ντόναλντ, που θεωρούσαν ότι το μυθιστόρημα του Μπουλ ήταν αντιβρετανικό. Ο Λιν, που είχε συνεργαστεί πολλές φορές στο παρελθόν με τον Άλεκ Γκίνες, διαφώνησε με τον ηθοποιό πάνω στον τρόπο που ο Γκίνες ήθελε να ερμηνεύσει τον χαρακτήρα του Νίκολσον. Ο Γκίνες ήθελε να ερμηνεύσει τον ρόλο με χιουμοριστικό τρόπο, προκαλώντας τη συμπάθεια του θεατή, ενώ ο Λιν πίστευε ότι ο Νίκολσον έπρεπε να παρουσιάζεται ως βαρετός άνθρωπος. Άλλος ένας καβγάς μεταξύ των δυο είχε ως θέμα τη σκηνή στην οποία ο Νίκολσον αναπολεί τα στάδια της στρατιωτικής του καριέρας, στην οποία ο σκηνοθέτης αποφάσισε να πάρει λήψη με τον ηθοποιό γυρισμένο με την πλάτη στην κάμερα. Όταν ο Γκίνες τον ρώτησε το λόγο για τον οποίο το έκανε αυτό, προκάλεσε την οργή του σκηνοθέτη. Όταν ο Γκίνες τελείωσε τη σκηνή, ο Λιν του είπε: Τώρα μπορείτε να πάτε όλοι σπίτι σας, παλιοβρετανοί ηθοποιοί. Δόξα τω Θεώ, που αύριο ξεκινάω γυρίσματα με έναν Αμερικανό ηθοποιό (αναφερόμενος στον Γουίλιαμ Χόλντεν)[8].

Ο Άλεκ Γκίνες αργότερα αποκάλυψε ότι στη σκηνή στην οποία ο Νίκολσον βγαίνει από τον φούρνο, μιμήθηκε το βάδισμα του γιου του Μάθιου, όταν ανάρρωνε από προσβολή πολιομυελίτιδας.

Ο Γκίνες παραλίγο να πνιγεί κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, όταν παρασύρθηκε από το ρεύμα του ποταμού. Τη ζωή του έσωσε ο ηθοποιός Τζέφρι Χορν.

Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξεχωριστό ρόλο στην ταινία έχει το μουσικό κομμάτι που σφυρίζουν οι στρατιώτες όταν μπαίνουν στο στρατόπεδο στην αρχή της ταινίας[9]. Πρόκειται για την εισαγωγή του "Εμβατηρίου του συνταγματάρχη Μπόγκεϊ" που έγραψε ο Κένεθ Τ. Άλφορντ το 1914, με το ψευδώνυμο Φρέντερικ Τ. Ρίκετς. Διαδοχικά ακούγεται το μουσικό θέμα που έγραψε Μάλκολμ Άρνολντ. Το θέμα του Άρνολντ δεν συμπεριλαμβάνεται παρ'όλα αυτά στο δίσκο με το σάουντρακ της ταινίας. Ήταν ο Ντέιβιντ Λιν εκείνος που πρότεινε η πρώτη εμφάνιση των αιχμαλώτων στρατιωτών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης να γίνει τραγουδώντας το Hitler Has Only Got One Ball (ο Χίτλερ έχει μόνο ένα μπαλάκι[10]) το οποίο ήταν στη μελωδία του εμβατηρίου του Άλνολντ, αλλά ο παραγωγός Σαμ Σπίγκελ το θεώρησε χυδαίο. Έτσι οι στρατιώτες εμφανίζονται να σφυρίζουν το εμβατήριο.

Πολλές σκηνές της ταινίας δε συνοδεύονται από μουσική υπόκρουση και σε πολλές έντονα δραματικές σκηνές χρησιμοποιείται ο ήχος της φύσης.

Ο Άρνολντ βραβεύτηκε με όσκαρ για τη μουσική επένδυση της ταινίας.

Εμπορικότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το περιοδικό Variety, η ταινία ήταν πρώτη σε εισπράξεις στο Box-Office το 1958 με κέρδη 18.000.000 δολαρίων.[11]. Δεύτερη σε εισπράξεις ήρθε Η ομορφιά της κολάσεως (Peyton Place, 1957) με 12.000.000 δολάρια και τρίτη η ταινία Σαγιονάρα με 10.500.000 δολάρια[11].

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία προτάθηκε για 8 βραβεία Όσκαρ το 1958. Τη βραδιά των Όσκαρ η ταινία έλαβε τελικά 7 βραβεία Όσκαρ μεταξύ των οποίων και Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας για τον Λιν. Ο σκηνοθέτης επρόκειτο να κερδίσει το ίδιο βραβείο άλλη μια φορά πέντε χρόνια αργότερα για τη σκηνοθεσία της ταινίας Ο Λόρενς της Αραβίας.

Η ταινία έλαβε επίσης 3 Χρυσές Σφαίρες, μεταξύ των οποίων και Καλύτερης Δραματικής Ταινίας και 3 Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου μεταξύ των οποίων και Όσκαρ καλύτερης Βρετανικής ταινίας.

Βράβευση:

  • Καλύτερης Ταινίας - Σαμ Σπίγκελ
  • Α΄ Ανδρικού Ρόλου – Άλεκ Γκίνες
  • Σκηνοθεσίας - Ντέιβιντ Λιν
  • Διασκευασμένου Σεναρίου - Καρλ Φόρμαν, Μάικλ Γουίλσον και Πιέρ Μπουλ
  • Φωτογραφίας – Τζακ Χίλντγιαρντ
  • Μοντάζ - Πίτερ Τέιλορ
  • Μουσικής Επιμέλειας - Μάλκολμ Άρνολντ

Υποψηφιότητα:

  • Β΄ Ανδρικού Ρόλου – Σεσούι Χαγιακάβα

Αναγνώριση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την Γέφυρα του Ποταμού Κβάι στην 11η θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες βρετανικές ταινίες όλων των εποχών, ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην 13η θέση στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών το 1998[3].

Άλλες αναγνωρίσεις περιλαμβάνουν την 58η θέση στη λίστα AFI 100 Χρόνια... 100 Τρόμοι, 16η θέση στη λίστα AFI 100 Χρόνια... 100 Επευφημίες και 36η θέση στην πιο πρόσφατη λίστα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών το 2007.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 The American Film Institute Catalog of Motion Pictures. 52118. Ανακτήθηκε στις 26  Οκτωβρίου 2020.
  2. 2,0 2,1 BFI Film & TV Database. 4ce2b6a6698ca. Ανακτήθηκε στις 26  Οκτωβρίου 2020.
  3. 3,0 3,1 100 years, AFI website
  4. Commonwealth War Graves Commission: Kanchanaburi War Cemetery
  5. links for research, Allied POWs under the Japanese
  6. 6,0 6,1 Summer, Julie (2005). The Colonel of Tamarkan. Simon & Schuster Ltd. ISBN 0-7432-6350-2. 
  7. Brownlow, Kevin (1996). David Lean: A Biography. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-14578-0. pp. 391 and 766n
  8. (Piers Paul Read, Alec Guinness, 293)
  9. «The Colonel Bogey March MIDI file». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2012. 
  10. μπαλάκι εννοείται αρχίδι
  11. 11,0 11,1 Steinberg, Cobbett (1980). Film Facts. New York: Facts on File, Inc. σελ. 23. ISBN 0-87196-313-2.  Όταν μια ταινία κάνει πρεμιέρα προς το τέλος ενός έτους (από τον Οκτώβριο μέχρι και το Δεκέμβριο), οι εισπράξεις της συμπεριλαμβάνονται στη λίστα με τις ταινίες της επόμενης χρονιάς, εκτός αν η ταινία έκανε γρήγορες εισπράξεις. Υπολογίζονται τα έσοδα της κάθε ταινίας στη Βόρεια Αμερική (Η.Π.Α. και Καναδά) κι η λίστα δημοσιεύεται από το περιοδικό Variety (p. 17)
  12. «The 62nd Academy Awards (1990) Nominees and Winners». oscars.org. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2011. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]