Εγκώμια επιταφίου
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Τα Εγκώμια στη βυζαντινή υμνολογία είναι ειδικά τροπάρια που ψάλλονται κατά τον όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου. Κατά την τελετουργία ψάλλονται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, εντός των ναών, λίγο πριν την εκφορά του Επιταφίου, όπου μερικά εξ αυτών και επαναλαμβάνονται κατά την εκφορά.
Πρόκειται για 185 σύντομα τροπάρια που παρεμβάλλονται μετά τον 118ο ψαλμό, (ψαλμό του Αμώμου) ακολουθώντας σε τρεις στάσεις.
- Η πρώτη στάση σε ήχο πλάγιο α΄ αρχίζει με το εγκώμιο «Η ζωή εν τάφω, κατετέθης, Χριστέ...».
- Η δεύτερη στάση σε ήχο πλάγιο α΄ αρχίζει με το εγκώμιο «Άξιον εστί μεγαλύνειν σε τον Ζωοδότην...» και
- Η τρίτη στάση σε ήχο γ΄ αρχίζει με το εγκώμιο «Αι γενεαί πάσαι ύμνον τη ταφή Σου προσφέρουσι, Χριστέ μου».
γλυκύτατόν μου Τέκνον,
πού έδυ σου το κάλλος;
Υιέ Θεού παντάναξ,
Θεέ μου πλαστουργέ μου,
πώς πάθος κατεδέξω;
Έρραναν τον τάφον
αι Μυροφόροι μύρα,
λίαν πρωί ελθούσαι.
Ω Τριάς Θεέ μου,
Πατήρ Υιός και Πνεύμα,
ελέησον τον κόσμον.
Ιδείν την του Υιού σου,
Ανάστασιν, Παρθένε,
αξίωσον τους δούλους σου.
Απόσπασμα από την τρίτη στάση των εγκωμίων
Και οι τρεις παραπάνω στάσεις καταλήγουν με το ίδιο εγκώμιο με το οποίο ξεκινούν ενώ ο ιερέας ή αρχιερέας που λειτουργεί θυμιατίζει τον επιτάφιο και από τις τέσσερις πλευρές του. Στη συνέχεια ακολουθούν ευλογητάρια και στιχηρά ιδιόμελα.
Τα εγκώμια αυτά είναι από «τα πιο αγαπητά ψάλματα των ορθοδόξων», γεμάτα από έντονα συγκινησιακά αισθήματα.[1]
Ιστορικά αποδίδονται κυρίως ως λαϊκής έμπνευσης δημιουργήματα που φέρονται σε κώδικες με διάφορες παραλλαγές.
Τα εγκώμια του επιταφίου αποτέλεσαν και τα πρότυπα της δημιουργίας ομοίων για την Κοίμηση της Θεοτόκου, για τον Άγιο Νικόλαο και άλλα.
Εκτός από τους ψάλτες βυζαντινής μουσικής, τα εγκώμια έχουν αποδοθεί και ηχογραφηθεί από διάφορους σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες και καλλιτέχνηδες, όπως οι Μαρία Φαραντούρη, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Φλέρη Νταντωνάκη, Ειρήνη Παππά, Πέτρος Γαϊτάνος, Φεϊρούζ και άλλοι.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Βλ. Γρηγορίου Θ. Στάθη, «Τα κείμενα», σελ. 26 στο συνοδευτικό ένθετο του Tα Πάθη τα σεπτά. Η ψαλτική παράδοση της Μ. Εβδομάδας και του Πάσχα εις τον πάνσεπτο πατριαρχικό ναό του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη (σετ 5LP). αρ. καταλ. ΟΠΚ 101-105. Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Λονδίνου (πρεσάρισμα: Columbia-EMI Greece, εκτύπωση Γ. Παπανικολάου). 1982.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμ. 22ος, σελ. 97
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με την Ορθόδοξη Εκκλησία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |