Επιγραφή της Γόρτυνας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Γορτύνιος Κώδικας)
Επιγραφή της Γόρτυνας
Αντιγραφή ολόκληρου του κειμένου

Η Επιγραφή της Γόρτυνας επίσης Κώδικας της Γόρτυνας ή απλώς Μεγάλος Κώδικας είναι ο αρχαιότερος σήμερα νομοθετικός κώδικας στον ευρωπαϊκό χώρο. Χρονολογείται στο πρώτο ήμισυ του 5ου αι. π.Χ. και βρίσκεται χαραγμένος στον αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας στη νότια Κρήτη[1].

Περιγραφή της επιγραφής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τη δεκαετία του 1880 οι Ιταλοί αρχαιολόγοι Φεντερίκο Χάλμπχερ και Έρνστ Φαμπρίτσιους (en) ανακάλυψαν κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών την επιγραφή.

Η επιγραφή ήταν τοποθετημένη σε ένα άγνωστο οίκημα, ωστόσο μεταφέρθηκε πιθανότατα το 100 π.Χ στο ρωμαϊκό Ωδείο της περιοχής. Η επιγραφή είναι χαραγμένη σε 12 στήλες πάνω σε 42 συνεχόμενες πέτρες, που είναι τμήμα τοίχου ενός αρχαίου δημόσιου κτηρίου στην Αγορά της αρχαίας πόλης. Το κτίριο κατά τη ρωμαϊκή εποχή ενσωματώθηκε στο κτίριο του ωδείου.

Το κείμενο είναι σε αρχαία δωρική διάλεκτο και διαιρείται σε δώδεκα στήλες των οποίων το μήκος κυμαίνεται μεταξύ 53 και 55 γραμμών. Η φορά της γραφής είναι βουστροφηδόν, αλλάζει δηλαδή με κάθε σειρά και διαβάζεται από τα δεξιά προς τα αριστερά και αντιθέτως. Το αλφάβητο της γραφής είναι ακόμα ελλιπές, αφού δεν απαντώνται τα γράμματα φι, χι, ψι, ζήτα, ήτα και ωμέγα.

Το περιεχόμενο της επιγραφής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόκειται για καταγραφή παλαιότερων νόμων. Μερικά παραδείγματα είναι:

  • Οικογενειακό δίκαιο: υιοθεσία, νομική θέση της γυναίκας και της χήρας, νομική θέση των παιδιών που γεννιούνται μετά από χωρισμό, νομική θέση παιδιών από γάμο μεταξύ ελεύθερων και σκλάβων ή αλλοδαπών
  • Κληρονομικό δίκαιο: η λεγόμενη επίκληρος
  • Εμπορικό δίκαιο: Συμβόλαιο αγοράς, κατάσχεση, ιδιοκτησία των σκλάβων και των παιδιών τους
Παράδειγμα: Οι πρώτες έξι γραμμές
πρωτότυπο κείμενο

(βουστροφηδόν - το κείμενο αρχίζει από
πάνω δεξιά)
(από την εικόνα λείπει η πρώτη λέξη - Θεοί)

κείμενο μεταγραμμένο
Law Code of Gortyn, first six lines Θιοί.

ὅς κ᾽ ἐλευθέρῳ ἤ δώλῳ μέλλῃ ἀν-
πιμωλῆν, πρὸ δίκας μὴ ἄγεν. αἰ δ-
έ κ᾽ ἄγῃ, καταδικακσάτω τῶ ἐλευθέρ-
ω δέκα στατῆρανς, τω δώλω πέντ-
ε, ὅτι ἄγει καὶ δικακσάτω λαγάσαι
ἐν ταῖς τρισὶ ἀμέραις. αἰ [δέ] κα

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Josef Kohler/E. Ziebarth, Das Stadtrecht von Gortyn und seine Beziehungen zum gemeingriechischen Rechte (Göttingen, 1912) ISBN 3-8067-0097-4
  • Johannes u. Theodor Baunack, Die Inschrift von Gortyn, 1972 380-67009-8-2
  • Franz Bücheler/Ernst Zitelmann, Das Recht von Gortyn Scientia Verlag (1960)
  • Ewald Weiss, Die große Inschrift von Gortyn und ihre Bestimmungen über Selbsthilfe und Prozess (1948), in: E. Berneker (Hg), Zur griechischen Rechtsgeschichte 315 ff (1968).
  • Rainer R. Metzger, Untersuchungen zum Haftungs- und Vermögensrecht von Gortyn Verlag Schwabe, Basel (1973) ISBN 3-7965-1681-5
  • Adonis Vasilakis, Die große Inschrift des Gesetzeskodex von Gortyn. Verlag MYSTIS, Heraklion 2005 ISBN 960-88534-2-7
  • Link, St., „Wenn die einen teilen wollen, die anderen aber nicht…: zum Grossen Gesetz von Gortyn, col. 5, 28-54“ Göttinger Forum für Altertumswissenschaft 7 (2004)

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Dareste de la Chavanne, Rodolphe (1885). «La loi de Gortyne». Bulletin de Correspondance Hellénique 9 (1): 301–317. doi:10.3406/bch.1885.4073. https://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1885_num_9_1_4073. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]