Γιάννης Τσαρούχης
| Γιάννης Τσαρούχης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γιάννης Τσαρούχης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 13 Ιανουαρίου 1910[1][2][3] Πειραιάς |
| Θάνατος | 20 Ιουλίου 1989[1][3][4] Αθήνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά[5][6] νέα ελληνική γλώσσα[7] |
| Σπουδές | Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ζωγράφος θεατρικός σκηνοθέτης σκηνογράφος ενδυματολόγος εικονογράφος[8] |
| Περίοδος ακμής | 1930[9] - 1989[9] |
| Ιστότοπος | |
| www | |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Γιάννης Τσαρούχης (Πειραιάς, 13 Ιανουαρίου 1910 – Αθήνα, 20 Ιουλίου 1989) ήταν σημαντικός Έλληνας ζωγράφος και σκηνογράφος. Τα πρώτα του έργα τα εξέθεσε το 1929 στο Άσυλο Τέχνης. Η επιτυχία που σημείωσε τον οδήγησε στη συνέχεια να φοιτήσει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατά τα έτη 1929–1935, με καθηγητές τους Ιακωβίδη, Βικάτο και Παρθένη. Παράλληλα, κατά το διάστημα 1931–1934, μαθήτευσε κοντά στον Φώτη Κόντογλου, ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή αγιογραφία, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Δημήτρη Πικιώνη, Φώτη Κόντογλου και Αγγελική Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης.
Την περίοδο 1935–1936, αφού πρώτα επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη, ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Επισκεπτόμενος τα διάφορα μουσεία ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης και του Ιμπρεσιονισμού καθώς και με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής του. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ανρί Ματίς και ο Αλμπέρτο Τζακομέττι.
Καλλιτεχνική σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιάννης Τσαρούχης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1910, όντας ο δεύτερος υιός του εμπόρου εξ Αρκαδίας Αθανασίου Τσαρούχη και της Μαρίας Μοναρχίδη με καταγωγή από τα Ψαρά. Το νεοκλασικό κτίριο στο οποίο είδε για πρώτη φορά το φως, στη συμβολή της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου με την οδό Λουκά Ράλλη, δεν υφίσταται πια. Μέρος των παιδικών του χρόνων (1920-1925), το πέρασε στην έπαυλη της οικογενείας Μεταξά, κοντά στη θεία του Δέσποινα Μεταξά, η οποία ήταν αδερφή της μητέρας του. Παρότι η οικογένεια Τσαρούχη μετακόμισε το 1927 στην Αθήνα, ο Πειραιάς ρίζωσε βαθιά μέσα στον καλλιτέχνη, τόσο για το μεγαλοαστικό περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε και τον επηρέασε καλλιτεχνικά, όσο και για τις φτωχές λαϊκές συνοικίες όπου συχνά πραγματοποιούσε αποδράσεις κατά τα παιδικά του χρόνια. Το 1938, δύο χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο κατάστημα Αλεξοπούλου της οδού Νίκης στην Αθήνα με έργα που παρουσίαζαν ιδιαίτερη προσωπικότητα που εξήραν οι τότε τεχνοκριτικοί Παπαντωνίου και Καπετανάκης.
Το 1940 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. Στα χρόνια της Κατοχής, ίδρυσε μια ιδιωτική σχολή ζωγραφικής, όπου φοίτησαν για μικρό χρονικό διάστημα αρκετοί νέοι, που αργότερα έγιναν δόκιμοι ζωγράφοι[10], όπως ο Κοσμάς Ξενάκης, ο Μίνως Αργυράκης, ο Νίκος Γεωργιάδης, αλλά και η Ροζίτα Σώκου. Το 1947 πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το 1950 μετέβη εκ νέου στο Παρίσι όπου ένα χρόνο μετά, το 1951, εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο στη "Ρέτφρη Γκάλερυ", ενώ το 1953 υπέγραψε συμβόλαιο με την γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το 1956 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το 1958 πήρε μέρος στην Μπιενάλε της Βενετίας. Το 1967 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το 1982 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Γιάννη Τσαρούχη στο Μαρούσι, στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου.
Ήταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ).
Παράλληλα με τη ζωγραφική ο Γιάννης Τσαρούχης ασχολήθηκε και με τη θεατρική σκηνοθεσία και μάλιστα από το 1928. Σχεδίασε σκηνικά και ενδυμασίες για τα θέατρα "Εθνικό" ("Βασιλικό"), "Κοτοπούλη", "Δημοτικό" Πειραιώς κ.ά. ειδικά πρόζας, καθώς και για το κλασσικό έργο "Ρωμαίος και Ιουλιέττα" που ανέβηκε το 1954 στον τότε Βασιλικό κήπο.
Στο έργο του Γιάννη Τσαρούχη εκφράζεται κυρίως η χαρά και το θαύμα της ζωής. Προσπάθησε να ισορροπήσει τις μεγάλες παραδόσεις και να συλλάβει τις αιώνιες καλλιτεχνικές αξίες. Οι πίνακές του περικλείουν αφομοιωμένα πολλά λαϊκά και λαογραφικά στοιχεία, ιδιαίτερα του λιμένος του Πειραιά. Θεωρείται από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους με διεθνή προβολή και ιδιαίτερα στη Γαλλία. Παράλληλα όμως εργάσθηκε και ως σκηνογράφος τόσο σε ελληνικά όσο και σε ξένα θέατρα με μεγάλη πάντα επιτυχία. Σ΄ αυτόν οφείλεται η καθιέρωση, σχεδόν σε όλες τις σκηνές του ελληνικού κινηματογράφου που γυρίστηκαν σε λαϊκά κέντρα, της παρουσίας του ναύτη είτε σε χορό είτε όχι, θεωρούμενη μάλιστα και απαραίτητη. Το 1977 ανέβασε ο ίδιος τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε δική του νεοελληνική απόδοση, με δική του διδασκαλία και σκηνογραφία.
Θεατρικές παραστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατάλογος ελληνικών θεατρικών παραστάσεων, στις οποίες ο Τσαρούχης εργάστηκε ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος.
Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "Πειραϊκόν Ημερολόγιον" Αρχείο Πειραϊκών Σπουδών (1966) τομ.1ος, σελ.79.
- Ευάγγελος Ανδρέου, Γιάννης Τσαρούχης - Αν είναι κάτι να διαφυλάξουμε, αυτό ας είναι η εικόνα της ζωής μας. Περ. "Κατοικία", τ.28, 1986 (σ.84-89)
- "Πειραϊκό Λεύκωμα", Στ. Καραμπερόπουλος, Εκδόσεις Κοινωνικής, Πειραιάς, 2010
Δημοσιευμένα κείμενα του Γιάννη Τσαρούχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γιάννης Τσαρούχης, Ανάμεσα σε ανατολή και δύση, Πέντε κείμενα, εκδ. Άγρα, 2000
- Γιάννης Τσαρούχης, Ποιήματα 1934-1937 Συνοδευόμενα από τρεις υδατογραφίες, δέκα σχέδια της ίδιας εποχής και τρεις παντομίμες-μπαλέτα, εκδ. Άγρα, 1996
- Ευριπίδου Τρωάδες, μετάφραση: Γιάννης Τσαρούχης, εκδ. Οδός Πανός, 1995
- Γιάννης Τσαρούχης, Αγαθόν το εξομολογείσθαι, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα,1986
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πίνακες του Γιάννη Τσαρούχη
- Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη
- Γιάννης Τσαρούχης: Η αγάπη που δεν έλεγε το όνομά της LIFO
- Μπήκαμε στο σπίτι του Γιάννη Τσαρούχη που άνοιξε ξανά για το κοινό LIFO
- Περι...γραφής, Τσαρούχης Γιάννης
- eikastikon, Γιάννης Τσαρούχης
- Γιάννης Τσαρούχης [1]
- Έργα Γιάννη Τσαρούχη χρονολογικά
- Σκιά και φως στο έργο του Τσαρούχη
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εδώ γεννήθηκε η Ευρώπη, Ο Πειραιάς του Τσαρούχη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Εικαστικά, Τα ζεϊμπέκικα του Γιάννη Τσαρούχη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Ζωντανό Μουσείο, Γιάννης Τσαρούχης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Μονόγραμμα, Γιάννης Τσαρούχης (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Μονόγραμμα, Γιάννης Τσαρούχης (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Παρασκηνίο, Ο Φασιανός στο σπίτι του Τσαρούχη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Τσαρούχης, ένας στοχαστής της Ελληνικότητας (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Σημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) Internet Movie Database. nm0874753. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12180734h. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 3,2 «Ioannis Tsarouchis». (Ολλανδικά) RKDartists. 78347.
- ↑ «Tsarouhis [Tsarouchis], Yannis» 13 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12180734h. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20201085089. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20201085089. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2023.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20201085089. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 (Ολλανδικά) RKDartists. rkd
.nl /explore /artists /78347. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022. - ↑ Κοσμάς Ξενάκης, 1925-1984. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. 2015. ISBN 978-960-250-636-3, σελ. 11.