Γανυμήδης (μυθολογία)
| Γανυμήδης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γανυμήδης (Αρχαία Ελληνικά) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Τροία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | οινοχόος |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Τρως και Καλλιρρόη |
| Αδέλφια | Ίλος του Τρώα Ασσάρακος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Γανυμήδης ήταν μυθικός ήρωας με καταγωγή από την Τροία. Ο Όμηρος τον περιγράφει ως τον ωραιότερο των θνητών και αναφέρει ότι απήχθη από τους θεούς για να γίνει οινοφόρος του Διός στον Όλυμπο.[1]
"Ο Γανυμήδης ήταν ο ωραιότερος από τους θνητούς για αυτό απήχθη από τους θεούς για να γίνει οινοφόρος του Διός, για την απίστευτη ομορφιά του κατατάχθηκε ανάμεσα στους αθάνατους"
Όμηρος, Ιλιάδα, Βιβλίο 20, Γραμμές 233-235.[2]
Ο μύθος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις ομόφυλες Γενετήσιες σχέσεις στην αρχαία Ελλάδα, ειδικά ανάμεσα σε έναν ενήλικο άντρα και σε έναν έφηβο, μια πρακτική πολύ διαδεδομένη για την εποχή. Οι Νόμοι του Πλάτωνα κατηγορούν τους Κρητικούς ότι επινόησαν τον μύθο για να δικαιολογήσουν μερικές "ανήθικες σεξουαλικές συμπεριφορές".[3]
Ο Γανυμήδης ήταν γιος του βασιλιά της Δαρδανίας Τρωός, από τον οποίο πήρε το όνομά της η Τροία, και της Καλλιρρόης, κόρης του ποτάμιου θεού Σκάμανδρου ή της Ακαλλαρίδος, κόρης του Ευμήδη.[4][5][6][7][8][9][10][11] Τα αδέλφια του Γανυμήδη ήταν ο Ίλος του Τρωός, ο Ασσάρακος και η Κλεοπάτρα ή Κλεομήστρα.[12] Οι ιστορίες σχετικά με τον Γανυμήδη διαφέρουν, άλλοι συγγραφείς τον καταγράφουν ως γιο του Ίλου και άλλοι ως γιο του Λαομέδοντος.[13][14][15] Σε άλλες εκδόσεις είναι γνωστός ως Δάρδανος, σε άλλες ως Εριχθόνιος της Τρωάδος ή Ασσάρακος. [16][17]
O μύθος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γανυμήδης απήχθη από τον Δία την ώρα που έβοσκε πρόβατα στους πρόποδες του Όρους Ίδη στη Φρυγία, ένα χαρακτηριστικό των ηρώων την εποχή που ήταν ακόμα θνητοί. Ο αετός που τον απήγαγε τον μετέφερε στην κατοικία των θεών στον Όλυμπο, ο αετός ήταν κατά άλλους απεσταλμένος του Δία και κατά άλλους θεός μεταμορφωμένος σε πουλί.[18] Όταν έφτασε ο Γανυμήδης στον Όλυμπο ο Δίας του χάρισε αιώνια νεότητα και τον όρισε οινοφόρο των θεών στη θέση της Ήβης η οποία αποχώρησε όταν παντρεύτηκε τον Ηρακλή. Σε μια εναλλακτική εξήγηση η Ήβη και ο Ήφαιστος ήταν οι οινοφόροι των θεών αλλά ο Γανυμήδης έγινε προσωπικός οινοφόρος του Διός.[19][20] Ο Έντμουντ Φέκενστεντ σχετίζει τον μύθο του Γανυμήδη με την ιστορία του οινόμελου που έχει την προέλευση του από τη Φρυγία.[21] Στην Αινειάδα ο Γανυμήδης βρέθηκε στο στόχαστρο της Ήρας σαν ερωμένος του συζύγου της.[22] Ο Δίας τοποθέτησε τον Γανυμήδη στον ουρανό στον Αστερισμό του Ακουάριους, η λέξη σχετίζεται με το Υδραγωγείο, πιθανότατα πρόκειται για τον Αστερισμό του Αετού.[23] Τον Γανυμήδη οι αρχαίοι τον ταύτισαν με τον θεό των πηγών του Νείλου και τον έκαναν αστερισμό. Είναι ο Υδροχόος του ζωδιακού κύκλου και προσωποποιεί το ανεξάντλητο νερό των σύννεφων που γονιμοποιεί τη γη. Ο κορυφαίος Γερμανός αστρονόμος Σίμων Μάγερ ονόμασε τον μεγαλύτερο από τους δορυφόρους του Δία Γανυμήδη.[24]
Ο Δίας για να αποζημιώσει τον Τρως για την απώλεια του Γανυμήδη του χάρισε μέσω του αγγελιοφόρου των θεών Ερμή τα περίφημα ανίκητα άλογα των αθανάτων.[25] Ο Τρως παρηγορήθηκε με τη σκέψη ότι ο γιος του βρισκόταν αθάνατος ανάμεσα στους θεούς και είχε γίνει οινοφόρος τους. Ο Πλάτων σχετίζει τον μύθο με το φαινόμενο της παιδεραστίας στην Κρήτη από την οποία υποθέτει ότι προέρχεται ως "Κρητική παιδεραστεία".[26] Ο Αθηναίος σοφός περιγράφει μια φήμη σύμφωνα με την οποία ο βασιλιάς Μίνωας απήγαγε τον Γανυμήδη και τον χρησιμοποίησε σαν οινοφόρο του.[27] Το φαινόμενο της παιδεραστείας στην Κρήτη περιγράφουν ο Στράβων και ο Έφορος, σύμφωνα με αυτό ένας νέος θα έπρεπε να ζήσει πριν βγει στην κοινωνία για δύο μήνες με έναν ανήλικο.[28] Ο Ξενοφών έγραψε μια διαφορετική εκδοχή, σύμφωνα με τον Σωκράτη ο Δίας δεν λάτρεψε την εξωτερική ομορφιά αλλά αυτή του πνεύματος και της ψυχής του για αυτό έγινε αθάνατος σε αντίθεση με τους σωματικούς εραστές από τους οποίους δεν έγινε κανένας.[29] Στην ποίηση, ο Γανυμήδης έγινε σύμβολο για το όμορφο νεαρό αρσενικό που προσέλκυσε την ομοφυλοφιλική επιθυμία και αγάπη. Δεν παρουσιάζεται ωστόσο πάντοτε ως συγκαταβατικός, ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στο έργο του Αργοναυτικά έγραψε ότι ο Γανυμήδης εξοργίστηκε με τον θεό Έρως που τον εξαπάτησε στο παιχνίδι με της αρθρώσεις και η θεά Αφροδίτη εξέπληξε τον γιο της που "εξαπάτησε έναν αρχάριο".[30] Ο Βιργίλιος παρουσιάζει την απαγωγή του με πάθος: οι ηλικιωμένοι δάσκαλοι του αγοριού προσπαθούν μάταια να το σύρουν πίσω στη Γη και τα κυνηγόσκυλά τους κολυμπούν μάταια προς στον ουρανό.[31] Τα πιστά κυνηγόσκυλα που άφησαν να φωνάζουν μετά τον απαχθέντα αφέντη τους είναι ένα συχνό μοτίβο σε οπτικές απεικονίσεις και αναφέρει ο Ρωμαίος ποιητής Στάτιος:
"Εδώ ο Φρύγος κυνηγός σηκώνεται ψηλά με καστανόξανθα φτερά, η σκιά του βυθίζεται προς τα κάτω καθώς ανεβαίνει και η Τροία εξασθενεί από κάτω του. Στέκονται δυστυχώς οι σύντροφοί του. μάταια τα κυνηγόσκυλα κουράζουν τον λαιμό τους με το γάβγισμα, κυνηγούν τη σκιά του με πήδους προς τα σύννεφα."[32]
Στην τέχνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γλυπτική τέχνη, η ποίηση, η ζωγραφική και η κωμωδία ασχολήθηκαν με τον μύθο του Γανυμήδη. Σήμερα σώζονται σε διάφορα μουσεία συμπλέγματα με κύριο ήρωα τον Γανυμήδη καθώς και τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στην Πομπηία με αυτό το θέμα. Και νεότεροι καλλιτέχνες όπως ο Τιτσιάνο, ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Κορρέτζο ασχολήθηκαν με τον γοητευτικό μύθο της αρπαγής του πανώριου νέου. Το στεφάνι της Δάφνης, όπως αναφέρει ο Πεισίστρατος, του το παραχώρησε ο Δίας για τις υπηρεσίες που του προσέφερε το όμορφο βοσκόπουλο από την Τροία. Υπάρχει όμως και η εκδοχή που μας δίνει ο Παυσανίας στα Κορινθιακά[33] του. Επισκεπτόμενος τη Φλιασία, η οποία συνορεύει με τη Σικυώνα, μας δίνει περιγραφή του πανάρχαιου ιερού άλσους των Φλιασίων. Μας αναφέρει πως για τους ντόπιους το συγκεκριμένο άλσος θεωρείτο τόπος αγιώτατος και ήταν αφιερωμένος στη θεά Γανυμήδαν. Οι παλαιοί την αποκαλούσαν Γανυμήδαν, ενώ οι πιο νέοι σε ηλικία την ονόμαζαν Ήβη. Σύμφωνα με τον Παυσανία, αυτήν μνημονεύει ο Όμηρος στη μονομαχία του Μενελάου με τον Πάρη, λέγοντας πως είναι ο κεραστής των θεών. Στη θεά οι Φλιασίοι απέδιδαν πολλές τιμές, οι πιο σχετικές όμως είχαν να κάνουν με τους ικέτες, καθώς είχαν δώσει την άδεια να έρχονται στο ιερό αυτό οι κατηγορούμενοι κι αν απελευθερώνονταν από τα δεσμά τους, κρεμούσαν τις χειροπέδες στα δένδρα του άλσους.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γανυμήδης αποκαλείται ο μεγαλύτερος δορυφόρος του πλανήτη Δία.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ https://www.dictionary.com/browse/ganymede
- ↑ Lattimore, Richard, trans. The Iliad of Homer. Chicago: University of Chicago Press, 1951
- ↑ https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plat.%20Laws%20636c&lang=original
- ↑ γενομένων δὲ αὐτῷ παίδων Ἴλου καὶ Ἐριχθονίου, Ἶλος μὲν ἄπαις ἀπέθανεν, Ἐριχθόνιος δὲ διαδεξάμενος τὴν βασιλείαν, γήμας Ἀστυόχην τὴν Σιμόεντος, τεκνοῖ Τρῶα. οὗτος παραλαβὼν τὴν βασιλείαν τὴν μὲν χώραν ἀφ᾽ ἑαυτοῦ Τροίαν ἐκάλεσε, καὶ γήμας Καλλιρρόην τὴν Σκαμάνδρου γεννᾷ θυγατέρα μὲν Κλεοπάτραν, παῖδας δὲ Ἶλον καὶ Ἀσσάρακον καὶ Γανυμήδην. Απολλόδωρου Βιβλίο Γ΄ 12,2
- ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, "Ιστορική Βιβλιοθήκη", 4.75.3-5
- ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 2.230-240
- ↑ https://topostext.org/work/240#mu.1092
- ↑ Ιωάννης Τζέτζης στον Λυκόφρων ο Χαλκιδεύς, 29
- ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 2.231
- ↑ https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Apollod.+3.12.2&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0022:book=3:chapter=12&highlight=Callirrhoe
- ↑ https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Dionysius_of_Halicarnassus/1C*.html#62.2
- ↑ Dictys Cretensis, Trojan War Chronicle 4.22
- ↑ Μάρκος Τύλλιος Κικέρων, Tusculanae Disputationes 1.65
- ↑ Ευριπίδης, "Τρωάδες" 822
- ↑ Ιωάννης Τζέτζης στον Λυκόφρων ο Χαλκιδεύς, 34
- ↑ https://www.theoi.com/Text/ClementRecognitions.html#22
- ↑ Γάιος Ιούλιος Υγίνος, Fabulae 224 και 271
- ↑ Βιργίλιος, Αινειάδα, 5.252
- ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 20.230
- ↑ Combellack, Frederick M. (1987). "The lusis ek ths lecews". The American Journal of Philology. 108 (2): 202–219
- ↑ Edmund Veckenstedt, Ganymedes, Libau, 1881
- ↑ Βιργίλιος, Αινειάδα, 1.28
- ↑ Marshall, David Weston (2018). Ancient Skies: Constellation Mythology of the Greeks. New York, NY: The Countryman Press. σσ. 45–46
- ↑ Marius/Schlör, Mundus Iovialis, σ. 78
- ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 5.265
- ↑ Plato, Laws 636D, as cited by Thomas Hubbard, Homosexuality in Greece and Rome, σ. 252
- ↑ Koehl, Robert B. (1986). "The Chieftain Cup and a Minoan Rite of Passage". The Journal of Hellenic Studies. 106: 99–110
- ↑ Koehl, Robert B. (1986). "The Chieftain Cup and a Minoan Rite of Passage". The Journal of Hellenic Studies. 106: 99–110
- ↑ Xenophon, Symposium 8.29–30; Craig Williams, Roman Homosexuality (Oxford University Press, 1999, 2010), σ. 153
- ↑ Απολλώνιος ο Ρόδιος, "Αργοναυτικά", 3.112
- ↑ Βιργίλιος, Αινειάδα, 5.256-257
- ↑ Στάτιος, Θηβαΐς, 1.549
- ↑ Κοριθιακά. Αθήνα: Ί. Ζαχαρόπουλος. σελ. 89-90.
|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Bartman, Elizabeth (2002). "Eros's Flame: Images of Sexy Boys in Roman Ideal Sculpture". Memoirs of the American Academy in Rome. Supplementary Volumes 1: 249–271
- Combellack, Frederick M. (1987). "The lusis ek ths lecews". The American Journal of Philology. 108 (2)
- Koehl, Robert B. (1986). "The Chieftain Cup and a Minoan Rite of Passage". The Journal of Hellenic Studies. 106
- Marshall, David Weston (2018). Ancient Skies: Constellation Mythology of the Greeks. New York, NY: The Countryman Press
- Levin, Richard A. (1997). "The Dark Color of a Cardinal's Discontentment: The Political Plot of "Women Beware Women"". Medieval & Renaissance Drama in England. 10: 201–217
- Waters, Sarah (1995). ""The Most Famous Fairy in History": Antinous and Homosexual Fantasy". Journal of the History of Sexuality. 6 (2)
- Williams, Deanne (2006). "Dido, Queen of England". ELH. 73 (1): 31–59
Ganymede rolling a hoop and bearing aloft a cockerel, a love-gift[35] from Zeus, who is pictured in pursuit on the obverse of a vase by the Berlin Painter (Attic red-figure krater, 500–490 B.C.E.)
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
