Αμνισός
Συντεταγμένες: 35°19′51″N 25°12′22″E / 35.33083°N 25.20611°E
| Αμνισός | |
|---|---|
 | |
  Αμνισός | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Χερσονήσου |
| Γεωγραφική υπαγωγή | Κρήτη |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Αμνισός είναι παραθαλάσσια περιοχή ανατολικά του Ηρακλείου στην οποία βρισκόταν κατά την αρχαιότητα το επίνειο της Κνωσσού και αποδώσει σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα. Στους πρόποδες του λόφου της Παλαιόχωρας έχει βρεθεί η μινωική Έπαυλη των Κρίνων, γνωστή για τις τοιοχγραφίες της με θέμα τα κρίνα, και το ιερό του Διός Θενάτα, ενώ σε απόσταση 500 μέτρων από την παραλία βρίσκεται το σπήλαιο της Ειλειθυίας, σημαντικός τόπος λατρείας της Ειλειθυίας.
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Αμνισός βρίσκεται στα βόρεια παράλια της Κρήτης, 7 χιλιόμετρα ανατολικά του Ηρακλείου, στις εκβολές του ξηροποταμού Καρτερού, όπου σχηματίζεται αμμώδης παραλία μήκους περίπου 2,5 χιλιομέτρων. Κοντά στο ανατολικό της άκρο βρίσκεται ένας μικρός πετρώδης λόφος, ο οποίος ονομάζεται Παλιόχωρα.[1] Απέναντι από την παραλία βρίσκεται μικρή νησίδα. Το επίπεδο της θάλασσας σήμερα είναι περίπου 3 μέτρα ψηλότερα απ΄ότι στην αρχαιότητα και είναι πιθανό η νησίδα να συνδεόταν με την ξηρά, σχηματίζοντας δύο μικρούς όρμους, με τον δυτικό να προστατεύεται από τη βραχώδη χερσόνησο όπου σήμερα βρίσκεται το αεροδρόμιο του Ηρακλείου.[2]
Ο ποταμός Καρτερός πήρε το όνομά του σύμφωνα με τον Στέργιο Σπανάκη από τον βυζαντινό στρατηγό Κρατερό, ο οποίος αποβιβάστηκε επιτυχημένα στην παραλία, νικώντας αρχικά τους Σαρακηνούς, οι οποίοι επιτέθηκαν στο βυζαντινό στρατό που γιόρταζε τη νίκη του, σφάζοντάς τον. Ο ποταμός στην αρχαιότητα λεγόταν Καιράτος ή Αμνισός. Ο ποταμός αυτός σχετίζεται με τις θεότητες Αμνισιάδες.[1]
Η Αμνισός συνδεόταν με τη Κνωσό μέσω οδού η οποία ανακαλύφθηκε το 1985.[2]
Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έπαυλη των Κρίνων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στους ανατολικούς πρόποδες του λόφου Παλιόχωρα, το 1932 ο Σπυρίδων Μαρινάτος ανέσκαψε μινωϊκή έπαυλη η οποία είναι γνωστή ως η έπαυλη των Κρίνων, λόγω των τοιχογραφιών με κρίνα οι οποίες ανακαλύφθηκαν. Η έπαυλη αποτελεί το παλαιότερο μινωικό κτίριο στην περιοχή του λόφου και χρονολογείται Mεσομινωική IIIA περίοδο, δηλ. στον 17ο αιώνα π.X, την ίδια εποχή με την έπαυλη στο Νίρου Χάνι και στον Σκλαβόκαμπο, και καταστράφηκε τον 15ο αιώνα.[3] Η έπαυλη έχει διαστάσεις 20x20 μέτρα. Διέθετε πλακόστρωτα δωμάτια, αίθουσα με πολύθυρα, λουτρό, σκάλες, ιερό, μαγειρείο και αποθήκη. Οι τοιχογραφίες βρέθηκαν στην αίθουσα 7, η οποία είναι πλακόστρωτη και υπόστηλη. Τα άνθη και τα στελέχη είναι ένθετα με λευκή και κυανή πάστα. Στο βόρειο τοίχο ήταν η τοιχογραφία με τα εμπίεστα κρίνα και στο δυτικό η τοιχογραφία με τα κόκκινα κρίνα και τις συστάδες μέντας.[1] Tο μνημείο υπέστη φθορές από Γερμανούς στρατιώτες κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[3]
Κτίριο C[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
To κτίριο C, γνωστό και ως μέγαρο, βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του λόφο της Παλαιόπολης και είναι καλυμμένο με βράχους. Χρονολογείται από την Υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο. Αποτελείται από δύο δωμάτια, τα οποία χωρίζονται με τοίχο.[4] Ενσωματωμένο στο κτίριο είναι φρέαρ το οποίο συνέλεγε υπόγεια νερά και νερό από πηγή που αναβλύζει από τον βράχο.[2]
Ιερό Διός Θενάτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στους δυτικούς πρόποδες του λόφου βρίσκεται το ιερό του Διός Θενάτα, όπως τεκμηριώνεται από επιγραφές της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής. Είναι το μόνο τμήμα της Αμνισού στο οποίο υπάρχει οικοδομική δραστηριότητα μετά την καταστροφή της Κνωσού. Στο ιερό έχει ενσωματωθεί τοίχος από κτίριο μεγάλων διαστάσεων το οποίο χρονολογείται από την νεοανακτορική περίοδο. Ο τοίχος διατηρείται σε ύψος μέχρι την τρίτη σειρά κρηπιδώματος λαξευμένων πωρόλιθων. Η λειτουργία του δεν είναι γνωστή και έχει θεωρηθεί ότι μπορεί να ήταν αποθήκες, μινωικό ιερό ή έδρα της λιμενικής αρχής. Ο σωζόμενος τοίχος, μήκους άνω των 50 μέτρων, ενσωματώθηκε από τη γεωμετρική εποχή και έπειτα στο ιερό του Διός Θενάτα.[2] Στο τοίχο εφάπτεται βάθρο με σκαλοπάτια και μπροστά από αυτό βρίσκεται κυκλικός βωμός.[1] Το ιερό διαθέτει περίβολο.[4]
Συγκροτήματα Ε και F[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δυτικά του λόφου της Παλαιόχωρας έχει εντοπιστεί οικισμός της υστερομινωικής εποχής. Είναι πιθανό να έφτανε μέχρι πάνω στο λόφο.[2] Σήμερα ένα μέρος του έχει βυθιστεί στη θάλασσα. Χωρίζεται σε δύο τμήματα, το ανατολικό, όπου βρίσκονταν οι αποθήκες, και το δυτικό όπου βρισκόταν ιερό και αποθέτης.[4] Ακόμη δυτικότερα βρίσκεται το συγκρότημα F, το οποίο αποτελείται από ένα ακανόνιστο οικισμό, με κτίρια με χώρο για αμφορείς και υπαίθρια αυλή. Αναφέρεται ως μυκηναϊκός οικισμός.[4]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 101–103.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Veit Sturmer (1988-89). «Αμνισός (1983 - 1987)». Κρητικά Χρονικά ΚΗ-ΚΘ: 53-57.
- ↑ 3,0 3,1 Μινωική έπαυλη των κρίνων Αρχειοθετήθηκε 2021-02-28 στο Wayback Machine. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Αμνισός - Περιγραφή». Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2016.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Amnisos στο Wikimedia Commons
|