Αλωνίσταινα Αρκαδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°37′16″N 22°13′9″E / 37.62111°N 22.21917°E / 37.62111; 22.21917

Αλωνίσταινα
Αλωνίσταινα is located in Greece
Αλωνίσταινα
Αλωνίσταινα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΠελοποννήσου
Περιφερειακή ΕνότηταΑρκαδίας
ΔήμοςΤρίπολης, Δημοτική Κοινότητα Αλωνισταίνης Αρκαδίας
Δημοτική ΕνότηταΦαλάνθου
Δημοτική ΚοινότηταΑλωνίσταινας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΑρκαδίας
Υψόμετρο1.220 μέτρα[1]
Πληθυσμός
Μόνιμος64
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας221 00
Τηλ. κωδικός271
δεδομένα

Η Αλωνίσταινα είναι ορεινό[2] χωριό του Δήμου Τρίπολης στην Αρκαδία της Πελοποννήσου. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Απογραφής του 2011, ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 124 κατοίκους.[3] Από το 1998 έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.[4]

Γενικά και ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.220 μέτρων[2][5] στις πλαγιές του Μαινάλου, στη δυτική πλευρά της κορυφής της Οστρακίνας[6] και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου.[7] Απέχει 25 χιλιόμετρα από την Τρίπολη.[8] και βρίσκεται σε κοιλάδα ανάμεσα στη Βυτίνα και την Πιάνα.[6]

Εικάζεται πως δημιουργήθηκε επί Φραγκοκρατίας, ενώ πιθανότατα ταυτίζεται με τη μεσαιωνική Λινίσταινα, που αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως ως βυζαντινό επαναστατικό κέντρο κατά το 1304, υπό την ηγεσία των Ιωάννη και Γεωργίου Μικρονά και η οποία καταστράφηκε από τον Φράγκο Φίλιππο Σαβαυδικό που κατέστειλε την εξέγερση.[7] Κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας υπολογίζεται πως είχε γύρω στους 750 κατοίκους, ενώ τον Ιούλιο του 1818 διεξήχθη εντός της Αλωνίσταινας, συμπλοκή μεταξύ μικρού οθωμανικού σώματος που βρισκόταν στο χωριό με αφορμή μια τοπική γιορτή και περαστικών Ελλήνων ένοπλων συνοδών Πελοποννησίων βεκίληδων, υπό τους Δ. Πλαπούτα και Νικηταρά, η οποία ξέσπασε έπειτα από αντεγκλήσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές.[6]

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής.

Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης αποτέλεσε έδρα στρατοπέδου των ελληνικών δυνάμεων, με επακόλουθο να καταστραφεί τον Απρίλιο του 1821 από τον οθωμανικό στρατό. Ωστόσο γρήγορα χρησίμευσε ξανά ως βάση των επαναστατών, έχοντας συμβολή στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Τριπολιτσάς και αργότερα στην αντίσταση έναντι των δυνάμεων του Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου,[7] ο οποίος εκστράτευσε κατά της Αλωνίσταινας, αιχμαλωτίζοντας αρκετούς αμάχους.[6]

Στα πρώτα χρόνια ύπαρξης του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, η Αλωνίσταινα γνώρισε σημαντική πληθυσμιακή αύξηση, ξεπερνώντας τους 2000 κατοίκους κατά τη δεκαετία του 1850, ωστόσο στη συνέχεια ο πληθυσμός της μειώθηκε σημαντικά, εξαιτίας της εσωτερικής μετανάστευσης προς τη Μεσσηνία και της αντίστοιχης εξωτερικής προς τις ΗΠΑ.[7]

Ο κεντρικός ναός του οικισμού είναι αφιερωμένος στην Αγία Παρασκευή και είναι κτίσμα του 1898, ενώ στον προαύλιό του βρίσκεται ο τάφος της μητέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Ζαμπίας Κωτσάκη.[9]

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Αλωνίσταινα γεννήθηκε η μητέρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Ζαμπία Κωτσάκη, ενώ και ο ίδιος έζησε εκεί ορισμένα χρόνια της παιδικής του ηλικίας.[5] Στον οικισμό γεννήθηκε και ο πολιτικός Θεόδωρος Τουρκοβασίλης,[5] Επιπλέον, η Αλωνίσταινα αποτελεί τόπο καταγωγής, του αντιστράτηγου και πολιτικού Γεωργίου Κοσμά,[10] καθώς και του ιατρού και πολιτικού Παρασκευά Αυγερινού.

Διοικητικές μεταβολές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δημοτική Ενότητα Φαλάνθου
Δήμος Τρίπολης
Διοικητικές μεταβολές οικισμού Αλωνίσταινας[11]
1) ΦΕΚ 16Α - 24/05/1835. Ο οικισμός Αλωνίσταινα ορίζεται έδρα του Δήμου Ελισσούντος, με μοναδικό οικισμό την Αλωνίσταινα, έως 08-03-1841.
2) ΦΕΚ 5Α - 08/03/1841. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από το Δήμο Ελισσούντος και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. Ο Δήμος Ελισσούντος καταργείται.
3) ΦΕΚ 252Α - 24/08/1912. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από το Δήμο Φαλάνθου και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Αλωνισταίνης.
4) ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από την Κοινότητα Αλωνισταίνης και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου.
5) ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από το Δήμο Φαλάνθου και προσαρτάται στο Δήμο Τρίπολης. Ο Δήμος Φαλάνθου καταργείται και μετατρέπεται σε Δημοτική Ενότητα Φαλάνθου, του Δήμου Τρίπολης.
Διοικητικές μεταβολές της κοινότητας Αλωνίσταινας[12]
1) ΦΕΚ 252Α - 24/08/1912. Σύσταση της Κοινότητας Αλωνίσταινας, με την απόσπαση του οικισμού Αλωνίσταινα από το Δήμο Φαλάνθου και τον ορισμό του ως έδρα της Κοινότητας Αλωνίσταινας.
2) ΦΕΚ 200Α - 09/10/1913. Ο οικισμός Καρδαράς αποσπάται από την Κοινότητα Πιάνας και προσαρτάται στην Κοινότητα Αλωνίσταινας.
3) ΦΕΚ 286Α - 22/08/1931. Ο οικισμός Καρδαράς αποσπάται από την Κοινότητα Αλωνίσταινας και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Καρδαρά.
4) ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από την Κοινότητα Αλωνίσταινας και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. Η Κοινότητα Αλωνίσταινας καταργείται.

Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αλωνίσταινα
Έτος 1844 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Κάτοικοι 1931[13][14] 409[5] 374[5] 237[5] 202 114[5] 137[5] 148[5] 57[2] 57[15]

Φωτοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Ελληνική Στατιστική Αρχή. www.e-demography.gr/ElstatPublications/censuses/docs/eDemography_Metadata_Censuses_Doc_000011_gr.pdf#page=354.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή πληθυσμού-κατοικιών, 18 Μαρτίου 2001 Αρχειοθετήθηκε 2020-01-10 στο Wayback Machine., σελ. 355, στο e-demography.gr
  3. ↑ «ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2011 (ΦΕΚ 699Β 20/03/2014, σελ. 287)» (PDF). 
  4. ↑ «Οι Παραδοσιακοί Οικισμοί της χώρας και οι όροι δόμησης: Παραδοσιακοί οικισμοί Αρκαδίας». domiki.gr. Δομική Πληροφορική. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 63.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Αλωνίσταινα». arcadia.ceid.upatras.gr. Πανεπιστήμιο Πατρών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη, Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε., έκδοσις πέμπτη εκσυγχρονισμένη δια συμπληρώματος κατά τόμον, Αθήναι 1964, τόμος 2ος, σελ. 852.
  8. ↑ «Αλωνίσταινα». traveltripolis.gr. Travel Tripolis. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020. 
  9. ↑ «Αγία Παρασκευή Αλωνίσταινας». traveltripolis.gr. Travel Tripolis. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020. 
  10. ↑ Γεώργιος Κοσμάς, Ελληνικοί Πόλεμοι. Βαλκανικοί - Ελληνοϊταλικός Πόλεμος - Συμμοριτοπόλεμος (τη βιογραφία και τα σχόλια έγραψε: ο Κώστας Καλαντζής), Αθήναι 1967, σελ. 6.
  11. ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ = ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑ». 
  12. ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ = ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑΣ». 
  13. ↑ Ι. Δ. Σταματάκη, Πίναξ χωρογραφικός της Eλλάδος περιέχων τα ονόματα, τας αποστάσεις και τον πληθυσμόν των δήμων, πόλεων, κωμοπόλεων και χωρίων, Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου, Εν Αθήναις 1846, σελ. 69.
  14. ↑ Από κοινού με τον οικισμό Καστανιά.
  15. ↑ Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Δεύτερο, 20 Μαρτίου 2014, αρ. φύλλου 698, σελ. 10753.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλωνίσταινα_Αρκαδίας&oldid=10110138"