Αλεξάντερ ΜακΚουίν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αλεξάντερ ΜακΚουίν
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Lee Alexander McQueen (Αγγλικά)
Γέννηση17  Μαρτίου 1969[1][2][3]
Λιούισαμ
Θάνατος11  Φεβρουαρίου 2010[4][1][5]
Μέιφερ
Αιτία θανάτουαπαγχονισμός
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Τόπος ταφήςKilmuir
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο[6]
ΣπουδέςCentral Saint Martins και Rokeby School
Ιδιότητασχεδιαστής, σχεδιαστής μόδας και καλλιτέχνης[7]
Σημαντικά έργαNo. 13 Climax και Dante
ΒραβεύσειςΔιοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (2003), Βρετανικό Βραβείο Μόδας (1996), Βρετανικό Βραβείο Μόδας (1997), Βρετανικό Βραβείο Μόδας (2001) και Βρετανικό Βραβείο Μόδας (2003)
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Αλεξάντερ Λι ΜακΚουίν (Lee Alexander McQueen, 17 Μαρτίου 1969 - 11 Φεβρουαρίου 2010) ήταν Βρετανός σχεδιαστής μόδας και δημιουργός υψηλής ραπτικής.[8] Το 1985, σε ηλικία 16 ετών παράτησε το σχολείο[9] για να μαθητεύσει σε οίκους μόδας της περίφημης οδού Saville Row, όπου βρίσκονται οι παλαιότεροι οίκοι μόδας του Λονδίνου.[8][10] Στη συνέχεια, συνεργάστηκε με γνωστούς οίκους μόδας, όπως οι Givenchy και Gucci.[11] Με τις πρωτοποριακές του δημιουργίες, κατέκτησε το βραβείο του καλύτερου Βρετανού σχεδιαστή για τέσσερις χρονιές (1996, 1997, 2001 και 2003), το βραβείο καλύτερου διεθνή σχεδιαστή από το Συμβούλιο Σχεδιαστών Μόδας των ΗΠΑ το 2003.[12] Επίσης, είναι γνωστός για τις επιδείξεις μόδας του, οι οποίες συνδύαζαν καινοτόμες δημιουργίες υψηλής ραπτικής, θεατρικά και δραματικά στοιχεία, καθώς και τεχνολογικά μέσα[13] και είχαν ως αποτέλεσμα να κερδίσει ο ΜακΚουίν τις εντυπώσεις στο χώρο της μόδας.[14][15]

Παιδική ηλικία και εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου 1969 στο Lewisham του Νοτιοανατολικού Λονδίνου.[16] Μέχρι να γίνει ενός χρόνου, η οικογένεια κατοικούσε σε δημόσιο ξενώνα,[17] ενώ ύστερα μετακόμισαν στο Στράτφορντ του Ανατολικού Λονδίνου. Ήταν ο μικρότερος από τα έξι αδέρφια του. Ο πατέρας του ήταν ταξιτζής και η μητέρα του καθηγήτρια κοινωνικών επιστημών.[16] Το ταλέντο του το ανακάλυψε από πολύ μικρή ηλικία, καθώς σχεδίαζε φορέματα για τις τρεις αδερφές του.[18]

Στα 16 του παράτησε το σχολείο αφού είχε αποφασίσει ότι θα ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μόδα. Έτσι, πήρε μαθήματα από τους μόδιστρους Anderson & Shepherd στην φημισμένη περιοχή Savile Row.[8] Εκεί, του δόθηκε η ευκαιρία να «ακονίσει» τις ικανότητές του και να εξασκήσει το ταλέντο του στο ράψιμο, πράγματα για τα οποία έγινε διάσημος αργότερα.[εκκρεμεί παραπομπή] Έπειτα, συνέχισε να εμπνέεται και να μαθαίνει κοντά στους Gieves & Hawkes και προόδευσε με τη βοήθεια των σχεδιαστών θεατρικών κοστουμιών Angels & Bermans.[10][19] Όλες αυτές οι εμπειρίες τον έκαναν να αποκτήσει πολλές διαφορετικές τεχνικές στο ράψιμο που θα τον βοηθούσαν στη μελλοντική του καριέρα.[20][21]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφού τελείωσε την μαθητεία του στον οίκο Savile Row, δούλεψε στο πλευρό του Ιάπωνα σχεδιαστή Κότζι Τατσούνο[8] και σε ηλικία 21 ετών, πήγε στο Μιλάνο για να δουλέψει με τον Romeo Gigli.[22] Το 1992 χρονιά αποφοίτησε από το μεταπτυχιακό σχεδίου μόδας της Σχολής Τεχνών και Ντιζάιν Σεντ Μάρτινς[23] και στη συνέχεια ίδρυσε προσωπικό οίκο μόδας[8] με το όνομά του.[19] Αυτά τα σταθερά βήματα προόδου, είχαν ως αποτέλεσμα να κινήσει το ενδιαφέρον των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ως «ένας πολλά υποσχόμενος νέος σχεδιαστής».[εκκρεμεί παραπομπή] Οι επιδείξεις μόδας στις οποίες συμμετείχε είχαν θεατρικό και αυστηρό ύφος.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ο συνδυασμός αυτών των δυο, τράβηξε την προσοχή του κοινού και επέφερε την αναγνώριση.[24] Λόγω της φήμης που είχε αποκτήσει, είχε χαρακτηριστεί ως «l’ enfant terrible», δηλαδή το «κακό παιδί», αλλά και ως «χούλιγκαν» της Βρετανικής μόδας,[25] λόγω του ιδιαίτερου στυλ των δημιουργιών του.[10] Τον Οκτώβριο του 1996, προσλήφθηκε από τον οίκο μόδας Givenchy[8] ως σχεδιαστής στη θέση του Τζον Γκαλιάνο, που είχε μόλις αποχωρήσει από τον οίκο για να συνεργαστεί με το οίκο Dior.[26] [27]Τότε, ο ΜακΚουίν χαρακτήρισε τον ιδρυτή της ετικέτας του οίκου ως «άσχετο»[25] και «χάλια», αναφέροντας πως εργάζεται στον οίκο μόνο για τα λεφτά,[28] πράγμα που προκάλεσε μεγάλη ένταση και ανέτρεψε τα σχέδια του για την κυκλοφορία νέας σειράς ρούχων. Δήλωσε, επίσης, πως η συνεργασία του με τον οίκο ήταν ένα μεγάλο λάθος, καθώς περιοριζόταν η δημιουργικότητά του. Έτσι, το 2000, άρχισε τη συνεργασία του με τον οίκο Gucci, πουλώντας το 51% της εταιρείας του [29] και τον Μάρτιο 2001 τερμάτισε οριστικά τις σχέσεις του με τον οίκο Givenchy,[8] πράγμα που του έδωσε μεγαλύτερη έμπνευση και δημιουργικότητα στο σχεδιασμό ρούχων.[εκκρεμεί παραπομπή] Το 2003, απέσπασε βραβείο απ’ το συμβούλιο των σχεδιαστών της Αμερικής,[8] ενώ ταυτόχρονα έλαβε τον τιμητικό τίτλο «CBE» (ελληνικά: ΔΒΑ - Διοικητής του πιο εξαιρέτου τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας) του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για την προσφορά του στις τέχνες.[24] Μέχρι το 2007 είχε ανοίξει καταστήματα σχεδόν σε όλο τον κόσμο.[8] Ο ΜακΚουίν ήταν ο πρώτος που σχεδίασε χαμηλοκάβαλα παντελόνια στην ιστορία της μόδας και πολλοί λένε πως αυτά ήταν που τον χαρακτήριζαν σαν σχεδιαστή.[30][25] Επίσης, πρωτοπόρησε και στον τομέα της πασαρέλας, καθώς ήταν ο πρώτος που έφερε στην Αγγλία μοντέλα από την Ινδία,[εκκρεμεί παραπομπή] και επίσης, πραγματοποίησε επιδείξεις μόδας, όπου συμμετείχαν μοντέλα με αναπηρία.[18]

Τέλος, κέρδισε το βραβείο του καλύτερου Βρετανού Σχεδιαστή Μόδας για τις χρονιές 1996, 1997, 2001 και 2003.[8]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2000, παντρεύτηκε τον παραγωγό ντοκιμαντέρ Τζορτζ Φορσάιθ σε ένα γιοτ έξω από την Ίμπιζα, με τον οποίο χώρισε ένα χρόνο αργότερα.[10][31]

Θάνατος και αναμνήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο θάνατος του ΜακΚουίν ανακοινώθηκε το απόγευμα της 11ης Φεβρουαρίου του 2010,[19] έχοντας βρεθεί απαγχονισμένος μέσα στο σπίτι του, απ’ την οικονόμο του, το ίδιο πρωί.[32] Πέθανε αρκετές μέρες πριν από την εβδομάδα μόδας στο Λονδίνο, αν και δεν ήταν προγραμματισμένο να συμμετάσχει,[33] και εννιά μέρες μετά τον θάνατο της μητέρας του Τζόις,[19] την παραμονή της κηδείας της.[28] Ο Ντέιβιντ Λασαπέλ, ένας καλός φίλος του ΜακΚουίν, είχε δηλώσει «ο Λι έπαιρνε πολλά αντικαταθλιπτικά και ήταν πολύ δυστυχισμένος».[εκκρεμεί παραπομπή]

Πριν από τον θάνατό του, ο ΜακΚουίν άφησε ένα σημείωμα, όπου έλεγε «να προσέχετε τα σκυλιά, συγγνώμη, σας αγαπώ. Λι”.[34] Η κεντρική αστυνομία της πόλης, μετά από έρευνες, δήλωσε πως δεν βρέθηκε κάτι ύποπτο στο θάνατο του.[εκκρεμεί παραπομπή] Ωστόσο, στις 17 Φεβρουαρίου, το δικαστήριο Westminster Coroner's Court δήλωσε ότι από τη νεκροψία του Αλεξάντερ και από την ανάκριση των συγγενών του,[εκκρεμεί παραπομπή] ο θάνατος του οφειλόταν σε αυτοκτονία καθώς και ότι, πριν αυτοκτονήσει, βρισκόταν υπό την επήρεια ισχυρών φαρμάκων και παυσίπονων.[32] Μετά το θάνατο του, πολλοί ήταν οι καλλιτέχνες που τον τίμησαν είτε με τραγούδια τους είτε φορώντας μερικές απ’ τις δημιουργίες του. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Bjork, η Lady Gaga,[35] η Katy Perry,[εκκρεμεί παραπομπή] ο Kanye West,[εκκρεμεί παραπομπή] η Μαντόνα, η Naomi Campbell[36] και η Kate Moss, η οποία ήταν φίλη και συνεργάτης με τον Αλεξάντερ ΜακΚουίν.[εκκρεμεί παραπομπή]

Διαθήκη και φιλανθρωπίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέσω της διαθήκης του, ο Αλεξάντερ έδωσε χρήματα στα αγαπημένα του πρόσωπα:

  • Στις τρεις αδερφές του και στους δυο αδερφούς του, άφησε από 250.000 λίρες στον καθένα.
  • Στις δύο οικιακούς του βοηθούς, στον βαφτισιμιό του και στα ανίψια του, από 50.000 λίρες στον καθένα και
  • Για την φροντίδα των τριών σκύλων του, άφησε 50.000 λίρες για το καθένα.

Τέλος, ένα μερίδιο των χρημάτων του το διέθεσε:

  • για υποτροφίες στη Σχολή Τεχνών και Ντιζάιν Σεντ Μάρτινς, όπου και φοίτησε.
  • στις οργανώσεις Blue Cross animal charity και Battersea Dogs and Cats Home, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την προστασία των ζώων και
  • σε κέντρα για την ενημέρωση σε θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, όπως τα London Buddhist Centre και Terrence Higgins Trust.[37]

Βιβλία και αφιερώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε ένα από τα βιογραφικά βιβλία για τον Αλεξάντερ ΜακΚουίν, στο Savage Beauty, ο συγγραφέας Άντριου Μπόλτον αναφέρει ότι ο ΜακΚουίν δήλωσε: «Βρίσκω την ομορφιά στο παράξενο, όπως πολλοί καλλιτέχνες. Θέλω να αναγκάσω τους ανθρώπους να μην κοιτάξουν τα πράγματα ως έχουν».[38] Επίσης, αναφέρεται ότι: «Οι επιδείξεις ήταν και είναι αυτοβιογραφικές, έχουν να κάνουν με τη σεξουαλικότητα μου και με το ποιος είμαι. Έχουν να κάνουν με την παιδική μου ηλικία, τον τρόπο που σκέφτομαι για τη ζωή και τον τρόπο που μου έμαθαν να βλέπω τη ζωή».[39]

Το καλοκαίρι του 2011, πραγματοποιήθηκε στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης μία έκθεση αφιερωμένη στο έργο του ΜακΚουίν, με τίτλο Alexander McQueen: Savage Beauty, την οποία επισκέφθηκαν πάνω από 600.000 άνθρωποι σε διάστημα τριών μηνών.[24] Το 2015 η έκθεση μεταφέρθηκε στο Μουσείο Τέχνης Βικτωρίας και Αλβέρτου του Λονδίνου, όπου και διήρκησε 21 εβδομάδες (14 Μαρτίου - 2 Αυγούστου 2015[40]), προσελκύοντας συνολικά σχεδόν μισό εκατομμύριο επισκέπτες, γεγονός που κατέστησε τη συγκεκριμένη έκθεση ως την περιοδική έκθεση με τους περισσότερους επισκέπτες στην ιστορία του Μουσείου. Η έκθεση κόστισε 3 εκατομμύρια λίρες, καθιστώντας την επίσης την πιο ακριβή διοργάνωση του Μουσείου.[24][41]

Το 2018 έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Tribeca της Νέας Υόρκης ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του ΜακΚουίν, σε σκηνοθεσία των Ίαν Μπονότε και Πίτερ Ετεντγκούι.[42]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. (Αγγλικά) SNAC. w6vr0kc4. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. (Αγγλικά) Find A Grave. 48009485. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. www.telegraph.co.uk/fashion/fashionnews/7223477/Alexander-McQueens-family-left-raw-by-his-death.html.
  5. «Alexander McQueen». (Ολλανδικά) RKDartists. 223349.
  6. LIBRIS. 13  Μαρτίου 2015. libris.kb.se/katalogisering/31fjrsgm04x9f68. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  7. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  8. 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 Gabbatt, Adam (2010-02-11). «Alexander McQueen: a life in fashion» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2010/feb/11/alexander-mcqueen-career-profile. Ανακτήθηκε στις 2023-08-31. 
  9. «Obituary: Fashion king Alexander McQueen» (στα αγγλικά). 2010-02-11. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/8511160.stm. Ανακτήθηκε στις 2023-08-31. 
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 «Σαν σήμερα βρέθηκε νεκρός ο «χούλιγκαν της βρετανικής μόδας» Αλεξάντερ ΜακΚουίν | LiFO». www.lifo.gr. 28 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  11. Frankel, Susannah (2020-10-15). «Archive, 1996: Alexander McQueen, the bull in a fashion shop» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/fashion/2020/oct/15/alexander-mcqueen-bull-in-a-fashion-shop-fashion-archive-1996. Ανακτήθηκε στις 2023-08-31. 
  12. Gabbatt, Adam (2010-02-11). «Alexander McQueen: a life in fashion» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2010/feb/11/alexander-mcqueen-career-profile. Ανακτήθηκε στις 2023-08-31. 
  13. «McQueen found dead on eve of his mother's funeral». The Independent (στα Αγγλικά). 12 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  14. «Designer Alexander McQueen found dead». Los Angeles Times (στα Αγγλικά). 11 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  15. «Alexander McQueen: an illustrated history of the iconic British fashion designer». Australian Financial Review (στα Αγγλικά). 11 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  16. 16,0 16,1 Bolton, Andrew. Alexander McQueen: Savage Beauty. MetPublications/ Yale University Press. σελ. 17. ISBN 9780300169782. 
  17. «Alexander McQueen: The Times obituary | Times Online Obituary». web.archive.org. 29 Ιουνίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023. CS1 maint: Unfit url (link)
  18. 18,0 18,1 «Alexander McQueen and Disability Arts – Confluence» (στα Αγγλικά). 5 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023. 
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 Σουγκανιδου, Κιαρα (12 Φεβρουαρίου 2010). «Η αυτοκτονία του Αλεξάντερ Μακουίν ξάφνιασε τον κόσμο». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (στα greek). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  20. «Six ways Alexander McQueen changed fashion» (στα αγγλικά). 2010-02-12. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/8511404.stm. Ανακτήθηκε στις 2023-09-04. 
  21. Bolton, Andrew. Alexander McQueen: Savage Beauty. Yale University Press/MetPublications. σελ. 18. ISBN 9780300169782. 
  22. Cartner-Morley, Jess (2005-09-19). «Boy done good» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2005/sep/19/fashion.londonfashionweek. Ανακτήθηκε στις 2023-09-04. 
  23. Bolton, Andrew. Alexander McQueen: Savage Beauty. Yale University Press/MetPublications. σελ. 19. ISBN 9780300169782. 
  24. 24,0 24,1 24,2 24,3 «Alexander McQueen – an introduction · V&A». Victoria and Albert Museum (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  25. 25,0 25,1 25,2 Wilson, Eric; Horyn, Cathy (2010-02-11). «Alexander McQueen, Designer, Is Dead at 40» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2010/02/12/fashion/12mcqueen.html. Ανακτήθηκε στις 2023-09-04. 
  26. Bolton, Andrew. Alexander McQueen : Savage Beauty. Yale University Press/MetPublications. σελ. 21. ISBN 9780300169782. 
  27. Frankel, Susannah (2020-10-15). «Archive, 1996: Alexander McQueen, the bull in a fashion shop» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/fashion/2020/oct/15/alexander-mcqueen-bull-in-a-fashion-shop-fashion-archive-1996. Ανακτήθηκε στις 2023-09-04. 
  28. 28,0 28,1 «18 άγνωστες ιστορίες από τη ζωή του Alexander McQueen». AthensVoice. 17 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  29. «Σαν σήμερα βρέθηκε νεκρός ο «χούλιγκαν της βρετανικής μόδας» Αλεξάντερ ΜακΚουίν | LiFO». www.lifo.gr. 28 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  30. «Six ways Alexander McQueen changed fashion» (στα αγγλικά). 2010-02-12. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/8511404.stm. Ανακτήθηκε στις 2023-09-04. 
  31. «Αλεξάντερ Μακ Κουίν: Η άγρια ομορφιά της μόδας». ΤΟ ΒΗΜΑ. 9 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  32. 32,0 32,1 Jones, Sam (2010-04-28). «Alexander McQueen hanged himself after taking drugs» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2010/apr/28/alexander-mcqueen-suicide-verdict-inquest. Ανακτήθηκε στις 2023-09-03. 
  33. «Alexander McQueen Dead: Fashion Designer Commits Suicide». HuffPost (στα Αγγλικά). 13 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  34. «Alexander McQueen's last note: I'm sorry, please look after my». Evening Standard (στα Αγγλικά). 12 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  35. webmaster@vam.ac.uk, Victoria and Albert Museum, Digital Media. «Alexander McQueen: Savage Beauty - About the Exhibition». www.vam.ac.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2017. 
  36. «Designer Alexander McQueen found dead». Los Angeles Times (στα Αγγλικά). 11 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  37. «Alexander McQueen leaves $82,000 to his dogs - CBS News». www.cbsnews.com (στα Αγγλικά). 27 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  38. Bolton, Andrew. Alexander McQueen: Savage Beauty. Yale University Press/MetPublications. σελ. 240. ISBN 9780300169782. 
  39. Bolton, Andrew. Alexander McQueen: Savage Beauty. MetPublications/Yale University Press. σελ. 16. ISBN 9780300169782. 
  40. Victoria and Albert Museum, Digital Media webmaster@vam ac uk (27 Ιουλίου 2015). «Closed Exhibition - Alexander McQueen: Savage Beauty». www.vam.ac.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  41. Association, Press (2015-08-03). «Alexander McQueen: Savage Beauty is most popular show in V&A's history» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/fashion/2015/aug/03/alexander-mcqueen-show-savage-beauty-most-popular-victoria-and-albert-history. Ανακτήθηκε στις 2023-09-04. 
  42. «Alexander McQueen: Το πρώτο τρέιλερ για μια ιδιοφυΐα που άλλαξε τη μόδα | LiFO». www.lifo.gr. 17 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

http://topics.nytimes.com/top/reference/timestopics/people/m/alexander_mcqueen/index.html
http://www.vogue.co.uk/spy/biographies/alexander-mcqueen-biography
http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2011/07/26/138717808/designer-alexander-mcqueens-legacy-favors-charity
https://web.archive.org/web/20111229061159/http://www.thebiographychannel.co.uk/biographies/alexander-mcqueen.html
Βιβλίο “Savage Beauty” του Andrew Bolton.